Με βάση στελέχη του πιστωτικού κλάδου, ήδη από το 2023, υπάρχουν κατατεθειμένες προτάσεις προκειμένου να καταστεί εφικτή η ταχύτερη απαλλαγή των τραπεζών κτλ από το απόθεμα περίπου 25.000 ακινήτων. Από τα ακίνητα αυτά, 15.000 είναι οικιστικά, με το 60% αυτών σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, το 20% σε μεγάλες πόλεις και το υπόλοιπο 20% σε μικρότερες. Όπως αναφέρεται, τα ακίνητα αυτά θα μπορούσαν να πέσουν στην αγορά, επηρεάζοντας πτωτικά και τις τιμές, εφόσον δεν υπήρχαν προσκόμματα από το ίδιο το Δημόσιο για τις μεταβιβάσεις τους. Το μείζον θέμα., όμως, είναι οι καθυστερήσεις σε Κτηματολόγια και Υποθηκοφυλακεία, αλλά και το δικαστικό σύστημα που επιτρέπει μεγάλες περιόδους για την εκδίκαση ανακοπών κατά των πλειστηριασμών από πλευράς δανειοληπτών.  Όπως αναφέρουν στελέχη, από τα περίπου 25.000 ακίνητα που αποτελούν το στοκ από πλειστηριασμούς, περίπου 15.000 είναι οικιστικά και θα μπορούσαν να βγουν άμεσα στην αγορά και να απαλύνουν τυχόν συνέπειες από την αόφαση του ΣτΕ. 

 

Προϋπόθεση, όπως αναφέρεται, είναι η τακτοποίηση για εκκρεμότητες πολεοδομικές με βάση τη νομοθεσία να γινόταν σε δεύτερο χρόνο, από τον αγοραστή, με χαμηλότερο κόστος. Οι διαδικασίες τακτοποίησης είναι τόσο χρονοβόρες και σε αρκετές περιπτώσεις ακινήτων ατελέσφορες που από τα προαναφερόμενα 15.000 ακίνητα, μόλις 200 έως 500 το πολύ είναι τακτοποιημένα.

Τα μηνύματα από την κυβέρνηση και οι “αναμονές”

Πάντως, η κυβέρνηση σε πρώτη φάση αντέδρασε με προσοχή και κάπως “μουδιασμένα”. Άλλωστε, θα πρέπει να δώσει “ορίζοντα” σε “αναμονές” επενδύσεων, την ώρα που η κριτική για την ασφάλεια δικαίου ‘ακούγεται” όλο και πιο έντονα. Χαρακτηριστική η αναφορά του προέδρου του ΙΟΒΕ, Γιάννη Ρέτσου, πριν μερικές εβδομάδες, σε εκδήλωση για την παρουσίαση οικονομικής έκθεσης του Ινστιτούτου. Ο Γιάννης Ρέτσος τόνισε με έμφαση: “Χρειαζεται ασφάλεια δικαίου. Σκεφτείτε τι μήνυμα περνάει στο μυαλό ενός επενδυτή ότι κρίνεται ένα κανονισμός, ο ΝΟΚ, 12 χρόνια μετά την ισχύ του από το ΣτΕ. Επηρεάζει τις επενδύσεις” τόνισε αντιπαραβάλλοντας το παράδειγμα της Ισπανίας, όπου παρά το ότι τα κόστη για capex επενδύσεων είναι πολλαπλάσια, οι επενδυτές δεν διστάζουν, μια και ξέρουν το πότε και πώς θα μπουν σε “ρότα” λειτουργίας και άρα σε “δρομολόγιο” αποσβέσεων των επενδεδυμένων κεφαλαίων. 

Η κυβέρνηση

Πάντως, ο  υπουργός Περιβάλλοντος, Θεόδωρος Σκυλακάκης, με μία γραπτή δήλωση σχολίασε την απόφαση και να υπογράμμισε το γεγονός ότι δεν ακυρώνονται άδειες εφόσον έχουν ξεκινήσει οι εργασίες. Παράλληλα, άφησε να εννοηθεί ότι κάπως θα διαμορφωθεί “ορίζοντας” για κίνητρα για “πράσινα” κτίρια. 

Χαρακτηριστικά όπως, σημείωσε πως “είναι σημαντικό ότι με την απόφαση αυτή επιβεβαιώνεται η δυνατότητα να υπάρχουν, όπου είναι ανάγκη για λόγους περιβαλλοντικούς ή άλλους, ειδικά κίνητρα (bonus) σε ό,τι αφορά στα ύψη, στα δώματα, στις φυτεμένες στέγες, κ.λπ. Και αυτό είναι σημαντικό, διότι τα εργαλεία αυτά, είναι απολύτως απαραίτητα για την αντιμετώπιση των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής, ιδίως στις πυκνοδομημένες περιοχές, καθώς ο τρόπος που είναι σήμερα δομημένες οι μεγαλουπόλεις μας (μεγάλη κάλυψη, με μικρό ύψος), τις καθιστά μη βιώσιμες μακροχρόνια σε ένα περιβάλλον οξυνόμενης κλιματικής κρίσης και αυξημένων θερμοκρασιών. Τα κίνητρα αυτά θα προβλεφθούν συνεπώς, όπου αυτό καθίσταται αναγκαίο, στο πλαίσιο του τοπικού, πολεοδομικού σχεδιασμού, που βρίσκεται σε εξέλιξη, με αντίστοιχη νομοθετική πρωτοβουλία της κυβέρνησης, η οποία θα αναληφθεί άμεσα, ώστε να υπάρχει ορατότητα και νομική ασφάλεια.  Η κυβέρνηση υλοποιεί, άλλωστε, εδώ και τρία χρόνια το μεγαλύτερο πρόγραμμα τοπικού σχεδιασμού από συστάσεως του ελληνικού Κράτους, το οποίο θα μας επιτρέψει να καθιερώσουμε με τρόπο νομικά αδιαμφισβήτητο κίνητρα, όπως αυτά περιέχονται στο ΝΟΚ, εκεί που είναι πράγματι αναγκαία.  Ταυτόχρονα, θα αναλάβουμε πολλαπλές πρωτοβουλίες, ώστε να περιοριστούν τα φαινόμενα τοπικής διαφθοράς, που συνδέονται με την εφαρμογή της πολεοδομικής νομοθεσίας. Φαινόμενα που από την υπόθεση της Χαλκιδικής που αποκαλύφθηκε σήμερα, προκύπτει ότι μπορεί να είναι εκτεταμένα σε περιοχές και να αποκτούν την υπόσταση ακόμα και εγκληματικής οργάνωσης”.

“Μπρος  - πίσω;”

Πάντως, σε πρόσφατο συνέδριο του ΤΕΕ η κυβέρνηση δια του αρμοδίου υφυπουργού Ν. Ταγαρά και του Γ.Γ. Χωρικού Σχεδιασμού και Αστικού Περιβάλλοντος  Ευθ. Μπακογιάννη έδινε την εντύπωση ότι όλες οι άδειες θα προστατεύονταν. “Πρωτίστως η κυβέρνηση και το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας καθιστά σαφές ότι θα διασφαλίσει το σύνολο των οικοδομικών αδειών, οι οποίες έχουν εκδοθεί νομίμως. Η χώρα έχει ασφάλεια δικαίου και θα κάνει τα πάντα, νομοθετικά αν χρειαστεί, έτσι ώστε να διασφαλίσει την ασφάλεια δικαίου των οικοδομικών αδειών, που έχουν σήμερα εκδοθεί από τη διοίκηση”, είχε τονίσει ο γενικός γραμματέας ΧΣΑΠ του ΥΠΕΝ Ευθύμιος Μπακογιάννης, σημειώνοντας ότι αναφέρεται τόσο στις οικοδομικές άδειες του ΝΟΚ, όσο και της εκτός σχεδίου δόμησης.

Οι δήμαρχοι

Για δικαίωση πλήρως των θέσεων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης κάνουν λόγο δήμαρχοι που πρωτοστάτησαν απέναντι στους σχεδιασμούς της κυβέρνησης και του υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας Θ. Σκυλακάκη που επιχείρησε να περάσει τον συγκεκριμένο κανονισμό.  Μετά τη σημερινή ανακοίνωση του Προέδρου του ΣτΕ, ο Δήμαρχος Βάρης Βούλας Βουλιαγμένης, κ. Γρηγόρης Κωνσταντέλλος, ο οποίος ήταν ο πρώτος που εναντιώθηκε στους καταστροφικούς σχεδιασμούς, με δήλωση του έκανε λόγο για δικαίωση αφήνοντας αιχμές για την στάση που κράτησαν το ΤΕΕ, η Ομοσπονδία κατασκευαστών, η ηγεσία του Υπουργείο Περιβάλλοντος και η Αποκεντρωμένη Διοίκηση. 

“Η απόφαση της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας δικαιώνει τον δήμο Αθηναίων και όλους τους δήμους, που προσφύγαμε στο Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο για να προστατεύσουμε τις πόλεις μας από την πλήρη τσιμεντοποίηση”, υπογραμμίζει ο Χάρης Δούκας σε ανάρτηση.  “Έκρινε αντισυνταγματικές τις διατάξεις του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού (ΝΟΚ) που προέβλεπαν μπόνους ορόφων”, σημειώνει ο δήμαρχος Αθηναίων και καταλήγει:  “Είναι έκθετοι, όσοι ακύρωναν αποφάσεις μας και δυσφημούσαν την προσπάθειά μας, να υπερασπιστούμε τις πόλεις μας”. 

Με αφορμή την απόφαση της Ολομέλεια του ΣτΕ, ο Δήμαρχος Κηφισιάς κ. Βασίλης Ξυπολυτάς, με αίσθημα δικαίωσης, δήλωσε:  “Η σημερινή απόφαση της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας, δια της ανακοίνωσης του Προέδρου αυτού, δικαιώνει τον αγώνα του Δήμου Κηφισιάς, της νέας Δημοτικής Αρχής, του Δημοτικού Συμβουλίου και των Δημοτών μας, που όλους αυτούς τους μήνες αγωνίστηκαν για τη διάσωση της φυσιογνωμίας της πόλης μας.  Η ανακοίνωση του Προέδρου του Ανωτάτου Δικαστηρίου επαναφέρει τη συνταγματική νομιμότητα και επιλύει οριστικά ένα ζήτημα που κρατούσε σε ομηρία και καθεστώς ανασφάλειας δικαίου, χιλιάδες ιδιοκτήτες ακινήτων αλλά και πολιτών, οι οποίοι έβλεπαν να καταστρέφεται, μέρα με τη μέρα το φυσικό περιβάλλον του Δήμου μας.  Από την πρώτη στιγμή ως δημοτική αρχή, αναδείξαμε την προφανή αντισυνταγματικότητα του ΝΟΚ και την καταστροφή που επέφερε στο φυσικό περιβάλλον του Δήμου μας, θα συνεχίσουμε δε, με όλες μας τις δυνάμεις για την μέχρι κεραίας εφαρμογή της εν λόγω απόφασης.  Οφείλουμε ένα μεγάλο ευχαριστώ στην κοινωνία των πολιτών, που συστρατεύτηκε και αγωνίστηκε με πάθος για τη διάσωση του προαστίου μας.  Επίσης ένα μεγάλο ευχαριστώ στον νομικό μας παραστάτη, Βασίλη Παπαδημητρίου, που από τις αρχές Ιανουαρίου επεξεργάστηκε τροπολογίες για την διάσωση του Δήμου, συνέγραψε μια σειρά από Δημαρχιακά εντέλλεσθε και εκπροσώπησε εμένα προσωπικά αλλά και τον Δήμο σε μια σειρά από υποθέσεις του ΝΟΚ. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο κ. Παπαδημητρίου είναι εκ των δικηγόρων του αρχικώς προσφεύγοντα Δήμου Αλίμου το 2021 και εκ των συντακτών της τροπολογίας που εξαίρεσε τον Δήμο Φιλοθέης – Ψυχικού από το ΝΟΚ το 2023. 

Τέλος πολλές ευχαριστίες στη νομική σύμβουλο του γραφείου δημάρχου, Σάντυ Πατρινού, την Αντιδήμαρχο Πολεοδομίας Ελένη Βάρσου, την Νομική Υπηρεσία του Δήμου Κηφισιάς, αλλά και τους συνεργαζόμενους δικηγόρους του Δήμου που στήριξαν στο ΣτΕ, τη συνταγματική νομιμότητα, την κοινωνία των πολιτών και τις θέσεις του Δήμου μας”. 

Πρόεδρος ΚΕΔΕ:  Προστατεύσαμε την ποιότητα ζωής των πολιτών

Από την πλευρά του, ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ, Λάζαρος Κυρίζογλου δήλωσε:  “Όσα ανακοίνωσε ο Πρόεδρος του ΣτΕ, αποτελούν  δικαίωση των θέσεων και των αγώνων της αυτοδιοίκησης, να προστατεύσουμε τη φυσιογνωμία των πόλεων μας και την ποιότητα ζωής των πολιτών των τοπικών μας κοινωνιών. Αναμένουμε το επόμενο διάστημα την καθαρογραμμένη απόφαση”.   

Τι λέει το ΤΕΕ

Υπενθυμίζεται ότι κατά την εναρκτήρια ομιλία του στο 4ο συνέδριο του ΤΕΕ για την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία και την εφαρμογή της, GreenDealGreece 2024, που διοργάνωσε το Επιμελητήριο, πρίν λίγες εβδομάδες, ο Γιώργος Στασινός είχε αναφέρθεί στη δίκη του ΣτΕ, που κρίνεται η συνταγματικότητα των κινήτρων του ΝΟΚ, τονίζοντας ότι:  “Tα κίνητρα του ΝΟΚ «αφορούν την ανθεκτικότητα των κτιρίων, των πόλεων και της χώρας γενικότερα» και «επενδύσεις χωρίς κανένα δημοσιονομικό κόστος, με όφελος για ολόκληρη την κοινωνία”.

Αναφέροντας ότι το ΤΕΕ άσκησε παρέμβαση υπέρ της συνταγματικότητας των κινήτρων του ΝΟΚ και κατέθεσε στο ΣτΕ απόψεις και μελέτες τόσο με βάση άλλες χώρες όσο και με βάση τα επιστημονικά δεδομένα, ο πρόεδρος του ΤΕΕ έστειλε μήνυμα προς τους δικαστές του ΣτΕ, λέγοντας ότι: “Πρέπει και οι δικαστές που αποφασίζουν αλλά και όσοι αντιδρούν στο ΝΟΚ να καταλάβουν ότι η εποχή έχει αλλάξει, η κοινωνία και η τεχνολογία προχωρούν μπροστά”, προσθέτοντας ότι: 

“Μαζί με την κοινωνία, πρέπει να εξελίσσονται και οι νόμοι αλλά και η νομολογία και οι αποφάσεις των δικαστηρίων” και αναφέροντας ότι: “η χώρα μας δεν έχει την πολυτέλεια να ξαναγυρίσει στο παρελθόν. Έχει όλα τα εφόδια να τρέξει στο μέλλον. Ας μην την κρατήσουμε πίσω με φθηνά νομικά τερτίπια”

Ο Γιώργος Στασινός, επίσης, είχε τονίσει ότι “υπερασπιστήκαμε με πάθος, με σοβαρότητα και επιστημοσύνη την ανάγκη να υπάρχουν κίνητρα του ΝΟΚ που συμβάλλουν στην Ανθεκτικότητα της χώρας”.

Ειδικότερα για τα κίνητρα τόνισε ότι “αφορούν την ανθεκτικότητα των κτιρίων, των πόλεων και της χώρας γενικότερα, προωθούν τις λιγότερες εκπομπές ρύπων από τα κτίρια, την ενεργειακή απόδοση, τη μεγαλύτερη φύτευση και βλάστηση, τον περισσότερο ακάλυπτο χώρο στις πόλεις» και πρόσθεσε: «δίνοντας ως κίνητρο περισσότερο συντελεστή δόμησης ή ύψος, σε όσους κάνουν τέτοιες επενδύσεις. Επενδύσεις χωρίς κανένα δημοσιονομικό κόστος, με όφελος για ολόκληρη την κοινωνία”.

Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά: “Πρέπει και οι δικαστές που αποφασίζουν αλλά και όσοι αντιδρούν στο ΝΟΚ να καταλάβουν ότι η εποχή έχει αλλάξει, η κοινωνία και η τεχνολογία προχωρούν μπροστά”, κάνοντας λόγο για αποφυγή φαινομένων “τεχνοφοβίας”.

“Η χώρα μας δεν έχει την πολυτέλεια να ξαναγυρίσει στο παρελθόν. Έχει όλα τα εφόδια να τρέξει στο μέλλον”, τόνισε, κλείνοντας την ομιλία του ο κ. Στασινός.

Με βάση, επίσης, όσα έχει αναφέρει σε δημόσιες τοποθετήσεις του ο πρόεδρος Ομοσπονδίας Κατασκευαστών Κτιρίων Δημήτρης Καψιμάλης , τα πάνω κάτω φέρνει η απόφαση του ΣτΕ, για το ύψος των κτιρίων, οδηγώντας σε αύξηση των τιμών στα διαμερίσματα. Υποστήριξε δε, στον TALK RADIO πριν λίγο καιρό, πως όσα ακίνητα χτίστηκαν με το νόμο του 2012, είναι εν δυνάμει αυθαίρετα. Όπως εξήγησε, το 2012 ψηφίστηκε ο Νέος Οικοδομικός Κανονισμός (ΝΟΚ) και μετά την οικονομική κρίση πάρα πολλοί πολίτες ξεκίνησαν να χτίζουν, πολλοί από τους οποίους έχουν δάνεια. Μετά την προσφυγή των Δήμων στο ΣτΕ, το οποίο τους δικαίωσε, πολλοί ιδιοκτήτες δεν μπορούν να ολοκληρώσουν τις εργασίες στα ακίνητα τους. “Μετά την απόφαση του ΣτΕ, όλα τα ακίνητα είναι εν δυνάμει προσβαλλόμενα, ενώ υπάρχουν Δήμοι που έχουν ζητήσει να επιστραφούν οι άδειες που έχουν δώσει οι αρμόδιες υπηρεσίες τους” υπογράμμισε ο κ. Καψιμάλης.

Συνεχίζοντας, ο κ. Καψιμάλης, σημείωσε πως το "μπόνους" του ύψους "δεν δόθηκε από το νομοθέτη γιατί ξύπνησε ένα πρωί και είπε χτίστε υψηλότερα κτίρια", αλλά όπως εξήγησε "παραχωρήθηκε προκειμένου να περιοριστεί η επιφάνεια των κτηρίων και τα μέτρα που θα χαθούν στο έδαφος να δοθούν στο ύψος."

"Οι νέες οικοδομές έχουν θερμοπροσόψεις, φωτοβολταικά, έχουν τεράστια έξοδα, για αυτό και ο νομοθέτης προσπάθησε να το «ισοφαρίσει» με κάποια μπόνους" είπε ο κ. Καψιμάλης.

Τέλος ο κ. Καψιμάλης είπε πως από τις αλλαγές στο ΝΟΚ επωφελείται "το μεγάλο πρότζεκτ του Ελληνικού, που έχει πάρει εξαίρεση από ΣτΕ, και όλα τα κατασχεμένα ακίνητα από Funds τα οποία υπολογίζονται σε 250.000 – 300.000".

Φώτης Γιόφτσιος (TEN BRINKE HELLAS): Άμεση λύση στο θέμα των αδειών

Έκκληση να λυθεί γρήγορα το πρόβλημα που έχει προκύψει με τις αποφάσεις του ΣτΕ απηύθυνε στο συνέδριο του ΤΕΕ και ο Φώτης Γιόφτσιος, αντιπρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της TEN BRINKE HELLAS.

“Φυσικά υπάρχει πρόβλημα στις επενδύσεις. Οι ξένοι επενδυτές έχουν εκδώσει οικοδομικές άδειες και έχουν καταρτίσει businessplan με βάση έναν νόμο που ίσχυε για 12 χρόνια και ξαφνικά λόγω κάποιων δημάρχων σταματάνε οι αναπτύξεις. Αυτό αμαυρώνει την αξιοπιστία της χώρας. Δεν υπάρχει ασφάλεια δικαίου” είπε.

“Εμείς είμαστε ένας μεγάλος όμιλος και εφαρμόζουμε πάντα τον νόμο. Πώς θα εξηγήσουμε στην κεντρική διοίκησή μας στην Ολλανδία ότι δεν μπορούμε να προχωρήσουμε στην ανάπτυξη ενός έργου και περιμένουμε από ένα δικαστήριο να μας πει τι θα κάνουμε;” αναρωτήθηκε.

“Υπάρχει πρόβλημα και δεν έχουμε ακόμα αντιληφθεί το μέγεθος αυτού του προβλήματος γιατί δεν έχουν ακόμα αποφασιστεί οι αποζημιώσεις” είχε προειδοποιήσει.