Όλα δείχνουν ότι οι Ισραηλινοί θα κερδίσουν ολοκληρωτικά τον πόλεμο. Άγνωστο τι πραγματικά έχει κατά νου η ισραηλινή κυβέρνηση Νετανιάχου (που και το δικό του πολιτικό μέλλον όμως είναι άγνωστο) και ποια είναι τα σχέδιά της για το μετά, καθώς είναι απόλυτα σίγουρο ότι η ίδια δεν θέλει αναβίωση της κατάστασης που έθρεψε τη Χαμάς, για την ύπαρξη και γιγάντωση της οποίας έχει μεγάλες ευθύνες, προσωπικά ο ισραηλινός πρωθυπουργός. Για να μη δημιουργηθούν όμως συνθήκες που να μην ευνοούν αναβίωση της Χαμάς ή παρόμοιας οργάνωσης  - ιδιαίτερα μετά από το νέο άφθονο αίμα που χύθηκε και το μίσος που περισσεύει και μεγαλώνει – θα πρέπει κάπου και κάπως  να ζήσουν αξιοπρεπώς όλοι αυτοί οι Παλαιστίνιοι που ξεσπιτώθηκαν μετά την ολοκληρωτική καταστροφή των περιοχών όπου ζούσαν μέχρι τώρα.

Προς το παρόν δεν διαφαίνεται τέτοια λύση, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι αποκλείεται παρασκηνιακά να γίνονται διαβουλεύσεις προς μία τέτοια κατεύθυνση η οποία όμως προϋποθέτει αποδοχή των προσφύγων από την Αίγυπτο και ανάληψη των οικονομικών βαρών από διάφορες αραβικές χώρες, που θα έχουν και την ευθύνη του ελέγχου. Πολύ δύσκολα πράγματα, αν όχι αδύνατα… Περιττό να προστεθεί ότι χωρίς οριστική λύση στο Παλαιστινιακό, που και αυτή μοιάζει πολύ δύσκολη έως αδύνατη, ιδιαίτερα μετά από τέτοια αιματοχυσία η επιβολή στοιχειώδους ηρεμίας ισοδυναμεί με ουτοπία.

Ρεαλιστικά, μετά την τρομοκρατική επίθεση της Χαμάς και των θυμάτων που προκάλεσε,  η μαζική εισβολή των ισραηλινών δυνάμεων στη Γάζα μαζί με τα αντίποινα, ήταν αναπότρεπτη. Πρόκειται για θέμα επιβίωσης του κράτους τους, όπως το αισθάνεται χωρίς να το κρύβει η ισραηλινή κοινή γνώμη, που και σε αυτήν το μίσος πια ξεχειλίζει, ήταν θέμα γοήτρου γατί ο στρατός και οι υπηρεσίες ασφαλείας πιάστηκαν στον ύπνο αυτή τη φορά και χρειάζονται αποκατάσταση της φήμης και του κύρους τους, η ολοκληρωτική νίκη με κάθε μέσο και με όλες τις μεθόδους, είναι ο μοναδικός τρόπος για να αποσείσει ο Νετανιάχου τις προσωπικές ευθύνες  από πάνω του,  όχι μόνο γιατί επί δικής του κυβέρνησης η Χαμάς πέτυχε να αιφνιδιάσει απόλυτα τη χώρα του, αλλά και γιατί ο ίδιος επί χρόνια κάνει ό,τι μπορεί για να οδηγήσει την κατάσταση στα άκρα, διχάζοντας ταυτόχρονα την ισραηλινή κοινωνία. Με λίγα λόγια, ο Νετανιάχου ελπίζει ότι η στρατιωτική επικράτηση του Ισραήλ μπορεί να βοηθήσει στην αποφυγή του πολιτικού τέλους του, ή έστω στην αξιοπρεπή απόσυρσή του από τα κοινά.

Επιδιώξεις και πιθανές συνέπειες

Σε αυτή τη φάση της σύρραξης είναι μάλλον νωρίς ακόμη για να εκτιμηθούν οι συνέπειες των ανθρώπινων απωλειών και του συνολικού κόστους στην ισραηλινή κοινωνία και οικονομία. Άλλωστε, δεν μπορεί κανείς να πει με σιγουριά ότι έχει αποφευχθεί εντελώς η γενίκευση του πολέμου – δεν την θέλουν με κανένα τρόπο οι αραβικές χώρες, θέλουν ασφαλώς να την αποφύγουν οι ΗΠΑ και η Δύση, μάλλον δεν την επιθυμεί ούτε το Ιράν (τουλάχιστον όχι ακόμη) παρά την πολεμική ρητορική του, αρκεί να μη την αποζητά και το Ισραήλ – και δεν ξέρουμε αν η επόμενη μέρα θα σημαίνει και παραμονή ισραηλινών δυνάμεων  στη Γάζα και για πόσο διάστημα. Εκείνο που μπορεί να προβλεφθεί από τώρα είναι ότι οι ΗΠΑ και η απανταχού εβραϊκή διασπορά θα αναλάβουν πρόθυμα να καλύψουν μεγάλο μέρος του κόστους.

Από την άλλη πλευρά, είναι αναγκαίο να επισημανθεί ότι η Χαμάς με την τρομοκρατική επίθεση που εξαπέλυσε πέτυχε αρκετούς από του πολιτικούς στόχους της, αν όχι όλους. Δεν φαίνεται να πετυχαίνει γενίκευση του πολέμου, αλλά α) απομάκρυνε την πλήρη αποκατάσταση των διπλωματικών σχέσεων Ισραήλ και Σαουδικής Αραβίας και έφερε σε μεγάλη αμηχανία τις κυβερνήσεις των αραβικών χωρών που είχαν προσχωρήσει στις λεγόμενες «συμφωνίες του Αβραάμ», β) αναζωπύρωσε τον φανατισμό των μουσουλμανικών μαζών σε όλο τον κόσμο, με αποτέλεσμα αφενός αυτές να ασκούν πιέσεις για σκληρές αντιδράσεις κατά του Ισραήλ στις κυβερνήσεις των χωρών του αφετέρου να βαθαίνει το χάσμα μεταξύ ισλαμικού κόσμου και Δύσης, γ) έφερε ξανά στην επιφάνεια το Παλαιστινιακό που είχε περιπέσει στην αφάνεια, οι πάντες μιλούν για τη λύση των δύο κρατών, που όμως δεν είναι εύκολη στην πράξη, δ) επέφερε βαρύ πλήγμα στο γόητρο του Ισραήλ ως ανίκητης στρατιωτικής δύναμης με εξαιρετικά αποτελεσματικές υπηρεσίες πληροφοριών, ε) έσπειρε νέο μίσος σε μεγάλο μέρος της μουσουλμανικής κοινής γνώμης και κήρυξε νέο «ιερό πόλεμο» (τζιχάντ) κατά του Ισραήλ βεβαίως, αλλά και των δυτικών χωρών, που αναγκάζονται να ζουν πάλι με τον φόβο τρομοκρατικών κτυπημάτων , στ) κατάφερε να παρασύρει το Ισραήλ σε σκληρότατη αντίδραση με την προσδοκία ότι όσο περνάει ο καιρός και με τις τραγικές εικόνες από τη Γάζα, θα πύκνωναν οι διεθνείς αντιδράσεις για τους ισραηλινούς βομβαρδισμούς και τα θύματα που προκαλούν μεταξύ των αμάχων.

Θα πρέπει να υπογραμμιστεί ότι η Χαμάς, ως τζιχαντιστική οργάνωση,  δεν ενδιαφέρεται ποσώς για τα θύματα που προκαλούν οι ενέργειές της στους άμαχους μουσουλμάνους. Τους αναγορεύει σε «μάρτυρες» και όχι μόνο απαλλάσσεται από ενοχές, αλλά και βρίσκει νέους πρόθυμους να θυσιαστούν. Και στην πλευρά των ισραηλινών όμως σπανίζουν –αν υπάρχουν – οι δηλώσεις που διαχωρίζουν τη Χαμάς από τον Παλαιστινιακό λαό. Ο Νετανιάχου μάλιστα φρόντισε να βοηθήσει τη Χαμάς στο βάθεμα του χάσματος μεταξύ μουσουλμάνων και δυτικών. Μίλησε για πόλεμο μεταξύ πολιτισμένου κόσμου και βαρβάρων…

Ιράν και Τουρκία

Είναι σαφές ότι στη Μέση Ανατολή παίζεται και ένα παιχνίδι ηγεμονίας του μουσουλμανικού κόσμου. Υπάρχει η Αίγυπτος και η Σαουδική Αραβία, αραβικές χώρες και οι δύο (περισσότερο η πρώτη, λιγότερο η δεύτερη,  κρίνοντας από τη σύσταση του πληθυσμού τους) που θέλουν να έχουν βαρύνουσα γνώμη και πολιτική επιρροή ανάμεικτη με θρησκευτική, παρ’ όλο που οι ηγεσίες τους ρέπουν προς την κοσμικότητα. Και υπάρχουν επίσης το Ιράν και η Τουρκία, που διεκδικούν εμφανώς την ηγεμονία στον μουσουλμανικό κόσμο της περιοχής, αν και φυλετικά ούτε οι ιρανοί ούτε οι τούρκοι είναι άραβες. Όλες οι ενδείξεις λένε ότι το Ιράν ενθαρρύνει την αναταραχή στη Μέση Ανατολή, ρητορικά, οργανωτικά, εκπαιδευτικά, στρατιωτικά κλπ. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι βρίσκεται και κατευθύνει την Χεζμπολάχ, σίγουρα ενισχύει από χρόνια τη Χαμάς, δεν είναι καθόλου βέβαιο ωστόσο ότι η Τεχεράνη είχε γνώση, διέταξε ή κατηύθυνε αυτή την επίθεση κατά του Ισραήλ. Το πιθανότερο είναι ότι δεν το έκανε, συντηρεί όμως ρητορικά την κρίση, χωρίς να θέλει να εμπλακεί και σε πόλεμο, γνωρίζοντας ότι τα κτυπήματα από Ισραήλ και ΗΠΑ θα είναι σκληρότατα χωρίς αυτή να είναι σε θέση να τα ανταποδώσει. Ούτε η Ρωσία θέλει εμπλοκή του Ιράν σε πόλεμο σε αυτή τη συγκυρία. Αν μη τι άλλο, θα στερηθεί των drones που αγοράζει από το Ιράν και χρησιμοποιεί η ίδια στην Ουκρανία.

Είναι γνωστό ότι ο Ερντογάν διεκδικεί από καιρό την ηγεμονία στον μουσουλμανικό κόσμο. Η προσπάθειά του έχει ποικίλες μορφές και περνάει από διάφορες φάσεις. Φυλετική μορφή σε ό,τι αφορά χώρες και πληθυσμούς της Κεντρικής Ασίας που κάποτε ανήκαν στη Σοβιετική Ένωση, φτάνοντας μέχρι τους Ουιγούρους στην Κίνα. Εθνικιστική μορφή με το περιβόητο δόγμα της «Γαλάζιας Πατρίδας» που με αναθεωρητικές διεκδικήσεις προωθεί την αναβίωση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας –η οποία κατείχε την Παλαιστίνη, την Ιερουσαλήμ και γενικά τη Μέση Ανατολή,  μέχρις ότου τις έχασε στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, που τις  κατέλαβαν οι άγγλοι  και μαζί με τους γάλλους χάραξαν χάρτες και δημιούργησαν χώρες. Θρησκευτική μορφή προωθώντας έμμεσα την ιδέα του Χαλιφάτου, δηλαδή της θρησκευτικής πρωτοκαθεδρίας πού είχε ο σουλτάνος και ως θρησκευτικός ηγέτης, στον κόσμο των πιστών, ειδικά των Σουνιτών. Αυτό το παιχνίδι παίζει πάλι η Άγκυρα και ο Ερντογάν το κατευθύνει μαεστρικά, αν και ρισκάροντας, είναι αλήθεια. Προβάλλει  ως ηγετική μορφή/υπερασπιστής των δικαίων  του ισλαμικού κόσμου της Μέσης Ανατολής σε αυτή την περίπτωση, καταγγέλλει ανοιχτά το Ισραήλ, κατηγορεί τις ΗΠΑ και τη Δύση, εκθέτει τους ηγέτες των αραβικών χωρών απέναντι στη δική τους κοινή γνώμη και υπονομεύει το κύρος τους γνωρίζοντας ότι δεν επρόκειτο να ανταποκριθούν στο κάλεσμά του στο ογκώδες συλλαλητήριο που οργάνωσε υπέρ της Χαμάς και των παλαιστινίων στη Κωνσταντινούπολή, θυμίζει το παρελθόν της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στην περιοχή, όταν δεν γίνονταν «τέτοια». Αποφεύγει πάντως τις απειλές περί εξαφάνισης του Ισραήλ και υποστηρίζει τη δημιουργία παλαιστινιακού κράτους.

Με λίγα λόγια, ο Ερντογάν συνεχίζει να παίζει ένα θρησκευτικό-εθνικιστικό παιχνίδι με στόχο να εδραιώσει διεθνώς την αντίληψη ότι η Τουρκία είναι ηγετική δύναμη. Προτιμότερη ίσως από το Ιράν στα μάτια κάποιων πρωτευουσών, με προσόν ότι είναι σουνιτική χώρα 85 και βάλε εκατομμυρίων, με επιρροή και σε άλλες (Αζερμπαϊτζάν π.χ) και με αξιοσημείωτη στρατιωτική δύναμη. Το Ιράν από τη δική του πλευρά έχει τα πετρέλαια και τα φυσικά αέρια, διαθέτει και αυτό πολεμική βιομηχανία, οι θρησκευτικοί ηγέτες του και ο πληθυσμός είναι Σιίτες, οι σχέσεις του με τη Δύση είναι οριακές και ευαγγελίζεται την εξαφάνιση του Ισραήλ. Καθώς λοιπόν ούτε οι ιρανοί, ούτε οι τούρκοι είναι άραβες, θα μπορούσαμε να πούμε ότι ο ανταγωνισμός τους για την ηγεσία στη Μέση Ανατολή θυμίζει –εντελώς παραστατικά - το «δύο γάϊδαροι μάλωναν σε ξένο αχυρώνα». Χωρίς να το ομολογούν βέβαια ότι διαγκωνίζονται μεταξύ τους. Προς το παρόν…

Ακολουθήστε το reporter.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο reporter.gr