Πολιτικά, η χρονική συγκυρία της τρομακτικής επίθεσης του Εγκέλαδου στη γειτονική χώρα χαρακτηριζόταν από την προεκλογική περίοδο, την οικονομική δυσπραγία μεγάλου μέρους του πληθυσμού, την προσπάθεια του καθεστώτος Ερντογάν στο εσωτερικό και το εξωτερικό να παρουσιάζει τη χώρα του σαν ξεχωριστή, αυτάρκη και ισότιμη με τις μεγάλες δυνάμεις του πλανήτη, τις αυξανόμενες αποστάσεις και τη χειροτέρευση των σχέσεων Τουρκίας και Δύσης (ΗΠΑ, ΝΑΤΟ, Ευρωπαϊκή Ένωση),την εκτόξευση καθημερινά ωμών απειλών από την Άγκυρα κατά Ελλάδας και Κύπρου, την προσέγγιση Τουρκίας και Ρωσίας, τη συντήρηση ενός πολεμικού κλίματος στα σύνορα Τουρκίας – Συρίας και επιμονή για τουρκική παρουσία και επιρροή στη Λιβύη. Δεν γνωρίζουμε που και πως θα κατέληγαν όλα αυτά, δεν υπάρχει όμως αμφιβολία ότι η κατάσταση ήταν τεταμένη και ρευστή.

Σε τοπικό επίπεδο τα συντριπτικά κτυπήματα των σεισμών κατέστρεψαν κυρίως περιοχές με φτωχόκοσμο, Τούρκους, Κούρδους και πρόσφυγες από τη Συρία στην πλευρά της Τουρκίας, ελεγχόμενες από Κούρδους, οργανώσεις αντίθετες  προς το καθεστώς Άσαντ και υπό την επιρροή της Άγκυρα, στην πλευρά της Συρίας. Είναι δύσκολο να πει κανείς ποια θα ήταν η συμπεριφορά των τούρκων πολιτών αυτών των περιοχών  στις εκλογές της 14^ης Μαίου, που τις είχε ήδη εξαγγείλει ο Ερντογάν, όμως γνωρίζουμε ότι ήδη το κουρδικό κόμμα βρισκόταν υπό διωγμό με διάφορες μεθοδεύσεις, γνωρίζουμε επίσης ότι ο Ερντογάν έπαιρνε σημαντικά ποσοστά ψήφων στις εσωτερικές περιοχές της Ανατολίας, αλλά δεν γνωρίζουμε ποιες θα ήταν αυτή τη φορά οι επιπτώσεις της οικονομίας. Τώρα πια δεν ξέρουμε αν και τι άλλαξε με τους σεισμούς.

Δεν ξέρουμε δηλαδή πως θα εκτιμηθούν από τους πληγέντες οι επιδόσεις του κράτους στην προσφορά βοήθειας και ανακούφισης, ποια θα είναι η επίδραση της θλίψης και της οργής από τους επιζήσαντες για τον χαμό χιλιάδων δικών τους και την άθλια κατάσταση στην οποία βρίσκονται και θα βρίσκονται για πολύ καιρό. Δεν ξέρουμε αν και πόσο θα θεωρηθεί υπεύθυνη η κυβέρνησης για την ποιότητα των  κατασκευών  των κτιρίων κι ειδικά των καινούργιων με δεδομένο  ότι αυτά  κατέρρευσαν σαν χάρτινοι πύργοι (από τους ομολογουμένως φοβερούς σεισμούς). Συμπέρασμα: ο Ερντογάν δεν έχει πει τίποτα ως τώρα και μένει να δούμε πως θα εκτιμήσει την ισορροπία όφελους – κόστους, για να εκτιμήσει αν τον συμφέρει να προχωρήσει στις εκλογές ή να τις αναβάλει.

Σε διεθνές επίπεδο, οι φονικοί σεισμοί απέδειξαν ότι καμία χώρα, ακόμη και η Τουρκία που παρουσίαζε ο Ερντογάν, δεν μπορεί να αντιμετωπίσει μόνη τέτοια συντριπτικά κτυπήματα. Το τουρκικό καθεστώς έσπευσε αμέσως να ζητήσει διεθνή βοήθεια και όλοι όσοι μπορούσαν ανταποκρίθηκαν στον ένα ή τον άλλο βαθμό. Επόμενο ήταν να κυριαρχήσει παγκοσμίως η ανθρώπινη τραγωδία και να παύσει η δηλητηριώδης ρητορική που είχε φτάσει στα άκρα προ σεισμών από την τουρκική πλευρά, αλλά και δυσαρέσκεια των δυτικών εξαιτίας της συμπεριφοράς του τουρκικού καθεστώτος που έβαζε εμπόδια στη διεύρυνση του ΝΑΤΟ και στην εικόνα μιας ενωμένης Δύσης απέναντι στη Ρωσία. Γιατί αυτό ήταν το μεγάλο αγκάθι για τους δυτικούς και όχι τόσο η αυταρχικότητα του καθεστώτος Ερντογάν στο εσωτερικό ή η συνεχής επιθετικότητά του απέναντι στην Ελλάδα και την Κύπρο, κακά τα ψέματα. Φυσικά ενοχλούσαν και οι διαθέσεις του στη Συρία, η «εισβολή» του στη Λιβύη και γενικά το ζωνάρι για καυγά  που είχε απλώσει στην Ανατολική Μεσόγειο, αλλά αυτά θεωρούσαν ότι τα κουλάντριζαν… Δεν γνωρίζουμε αν και πόσο θα διαρκέσει η «ύφεση» στις σχέσεις Δύσης – Τουρκίας και αν οι μεγάλες ανάγκες που προκάλεσαν  οι σεισμοί στη δεύτερη θα την οδηγήσουν να αναζητήσει προσέγγιση με τη Δύση. Το σίγουρο είναι ότι οι ανάγκες αυτές είναι τεράστιες και θα είναι μακροχρόνιες, που σημαίνει ότι αντικειμενικά η Άγκυρα θα πρέπει να βάλει «την ουρά κάτω από τα σκέλη». Ερντογάν όμως είναι αυτός, εφόσον βέβαια κερδίσει τις εκλογές, όποτε αυτές διεξαχθούν. Με την πρόσθετη επισήμανση ότι Δύση και Ρωσία μπορεί να μπουν σε αγώνα πλειοδοσίας για να πάρει η κάθε μία την Τουρκία με το μέρος της.

Τα ελληνοτουρκικά μετά τους σεισμούς

Τούτων λεχθέντων, μένει να δούμε ποιες είναι οι προοπτικές των ελληνοτουρκικών σχέσεων στη μετασεισμική εποχή, ξεκινώντας από τις άμεσες αντιδράσεις και την ανταπόκριση της ελληνικής κυβέρνησης στις τουρκικές εκκλήσεις για βοήθεια. Αντιδράσεις που προφανώς τυγχάνουν καθολικής αποδοχής από τα κόμματα της αντιπολίτευσης αφού κανένα δεν εξέφρασε διαφορετική άποψη. Η στάση της Αθήνας υπαγορεύεται  από  αναμενόμενα αισθήματα ανθρωπισμού σε συνδυασμό με προσπάθεια πολιτικής προσέγγισης, κατ αναλογία εκείνης που είχε επιτευχθεί μέσω της «διπλωματίας των σεισμών» το 1999.  Άλλωστε κανείς δεν μπορούσε να μείνει ασυγκίνητος μπροστά στην τραγωδία που έπληξε εκατομμύρια γειτόνων, παιδιών περιλαμβανομένων και ταυτόχρονα είναι απόλυτα φυσικό η προσφορά βοήθειας και η εκδήλωση αλληλεγγύης να περιλαμβάνει και πολιτικούς στόχους που ταυτίζονται μάλιστα με την επιδίωξη καλής γειτονίας και ειρήνευσης. Πολύ σωστά λοιπόν ο Μητσοτάκης έσπευσε να συλλυπηθεί τον Ερντογάν για τα δεινά που δοκιμάζουν τον λαό του, ακόμη σωστότερα έστειλε αμέσως κλιμάκιο της ΕΜΑΚ (ακολούθησε και δεύτερο, μαζί με αεροπλάνα γεμάτα υλικό για την ανακούφιση των διασωθέντων) για να βοηθήσει στον απεγκλωβισμό καταπλακωμένων  από τα οικοδομήματα που κατέρρευσαν και σωστότατα  πράττει αναλαμβάνοντας πρωτοβουλίες για σύσταση ευρωπαϊκού μηχανισμού που θα βοηθήσει σε μακροχρονίως στην ανοικοδόμηση (με ποιους ελέγχους όμως στους εργολάβους;) των περιοχών που σαρώθηκαν στη Τουρκία και τη Συρία. Για τη Συρία ζήτησε επίσης να σταματήσει το βλακώδες εμπάργκο που έχουν επιβάλλει οι δυτικοί στο καθεστώς Άσαντ, που άλλωστε δεν ελέγχει τις πληγείσες περιοχές.

Τα θετικό είναι ότι ο Ερντογάν δέχθηκε αμέσως τη βοήθεια από την Ελλάδα. Στην αρχή είπε ξερό «όχι» στην προσφορά βοήθειας από την Κύπρο, μετά το σκέφτηκε κάπως  και τελικά επέμεινε αε αυτό με λίγο πιο κομψή διατύπωση. Άρα δεν πρόκειται να αλλάξει πολιτική στο Κυπριακό και στα κυπριακά οικόπεδα. Το ελπιδοφόρο είναι ότι ο προσπάθειες και τα αποτελέσματα των ανδρών της ΕΜΑΚ και η προσφορά βοήθειας από την Ελλάδα έχουν βρει θερμή αναγνώριση από πλήθος Τούρκων πολιτών και μήντια που δεν διστάζουν να το εκδηλώνουν δημόσια, είτε με εκπομπές και δημοσιεύματα, είτε με αναρτήσεις στα κοινωνικά δίκτυα. Μεγάλο κέρδος αυτό, τουλάχιστον προς το παρόν.

Δεν ξέρουμε πως θα συμπεριφερθεί στη συνέχεια το τουρκικό καθεστώς απέναντι στην Ελλάδα. Δεν πρέπει να αναμένεται υπαναχώρηση της Άγκυρας από τις πάγιες θέσεις της. Μπορεί ωστόσο να έχουμε μία εκτόνωση της έντασης που επικρατούσε, αποφυγή της επιθετικής ρητορικής και των καθημερινών απειλών  και ίσως επανέναρξη κάποιων προσπαθειών για πολιτισμένες σχέσεις. Λογικά, για κάποιο καιρό δεν θα μπορεί η Τουρκία να κάνει τον νταή και αυτό πρέπει να το ενθαρρύνουμε από την πλευρά μας. Πολλά θα εξαρτηθούν και πως θα τα πάει ο Ερντογάν στο εσωτερικό του, γιατί παραμένει υπαρκτός ο φόβος μήπως καταφύγει πάλι στην ένταση με στόχο την Ελλάδα για αποπροσανατολισμό και συσπείρωση του κοινού πίσω του, αν οι τούρκοι ψηφοφόροι του επιρρίψουν ευθύνες για τις καταστροφές και θεωρήσουν την κυβέρνηση ανεπαρκή στην επούλωση των βαθιών πληγών τους. Ας ελπίσουμε να μη συμβεί κάτι τέτοιο, που σημαίνει ότι ο Ερντογάν θα βγει αλώβητος από τη θύελλα που αντιμετωπίζει και με αυτόν θα έχουμε να κάνουμε στη συνέχεια… Το ερώτημα λοιπόν είναι αν οι σεισμοί θα αλλάξουν τον Ερντογάν, κυριολεκτικά, ή μεταφορικά.

Ακολουθήστε το reporter.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο reporter.gr