Με δεδομένη την αποτυχία της συμφωνίας της 21ης Ιουλίου να επαναφέρει την ηρεμία στις αγορές και το ελληνικό χρέος σε βιώσιμη τροχιά, αλλά και την πίστη των Ευρωπαίων πως τα νέα μέτρα που συμφώνησαν στη Σύνοδο Κορυφής θα θέσουν τέλος στην ευρωπαϊκή κρίση χρέους, ιδιαίτερη σημασία αποκτά το πού διαφοροποιείται η νέα συμφωνία που στο εσωτερικό της χώρας παρουσιάστηκε ως μία «διεύρυνση των αποφάσεων της 21ης Ιουλίου».

Φυσικά, όπως επισημαίνουν ήδη διεθνείς οίκοι στην πρώτη τους αποτίμηση για τη νέα συμφωνία, «ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες», στην αποσαφήνιση δηλαδή των «γκρίζων» σημείων και των τεχνικών λεπτομερειών που θα γίνει στο προσεχές διάστημα.

Τα θετικά

Στα θετικά της νέας συμφωνίας σε σχέση με την προηγούμενη είναι προφανώς η βελτίωση του λόγου του ελληνικού χρέους ως προς το ΑΕΠ. Σύμφωνα με τη νέα συμφωνία, η απομείωση των ομολόγων που βρίσκονται στα χέρια ιδιωτών (τραπεζών, ασφαλιστικών εταιρειών, ταμείων, ιδιωτών επενδυτών) κατά 50% «ελαφραίνει» το χρεος της Ελλάδας κατά 110 δις. ευρώ, ή γύρω στο 28% του ελληνικού χρέους, ενώ η μείωση του χρέους με βάση την προηγούμενη συμφωνία δεν ξεπερνούσε το 12%. Έτσι επιτυγχάνεται μεγαλύτερη ελάφρυνση του χρέους,η ετήσια ελάφρυνση σε όρους εξυπηρέτησης του δημοσίου χρέους ανέρχεται σε 4,5 δις. ευρώ ετησίως ενώ αποφεύγεται «πιθανότατα», όπως ανέφερε χθες ο ISDA, ένα πιστωτικό γεγονός που θα ενεργοποιούσε τα CDS με άγνωστες συστημικές συνέπειες.

Βελτίωση σε σχέση με την 21η Ιουλίου συνιστά και η διεύρυνση της «δύναμης πυρός» του EFSF που μπορεί μέσω μόχλευσης να φτάσει από τα 440 δις. ευρώ να φτάσει στο 1 τρις. ευρώ. Σύμφωνα με το κείμενο συμπερασμάτων της Συνόδου, η μόχλευση του EFSF θα γίνει ή με την ασφάλιση τμήματος των εκδόσεων ομολόγων ή/και με τη δημιουργία ενός «επενδυτικού οχήματος ειδικού σκοπού» που θα δημιουργηθεί τις επόμενες εβδομάδας, με στόχο να προσελκύσει κεφάλαια από τρίτες πηγές, όπως το ΔΝΤ, τις ισχυρές αναδυόμενες οικονομίες και ιδιώτες επενδυτές.

Οριοθετείται η ανακεφαλαιοποίηση των ευρωπαϊκών τραπεζών, με χρονικό ορίζοντα ως τον Ιούνιο το 2012. Η EBA (Ευρωπαϊκή Τραπεζική Αρχή) υπολογίζει πως για να πληρούν τους κανόνες για κεφαλαιακή επάρκεια οι ευρωπαϊκές τράπεζες θα χρειαστούν κεφάλαια ύψους 106 δις. δολαρίων.

Τα αρνητικά

Αναφορικά με τα αρνητικά που προκύπτουν από τη συμφωνία των Ευρωπαίων ηγετών στις 26 Οκτωβρίου, η Ελλάδα δεν πρόκειται να επανέλθει στις αγορές για τη χρηματοδότηση για μία ολόκληρη δεκαετία μέχρι το 2020, οπότε και θα πρέπει να επιτευχθεί ο στόχος μείωσης του χρέους στο 120% του ΑΕΠ.

Η απομείωση των ομολόγων που έχουν στην κατοχή τους τα ταμεία θα τους κοστίσει γύρω στα 12-13 δις., και παρά τις κυβερνητικές διαβεβαιώσεις πως δεν κινδυνεύουν οι συντάξεις παραμένει αδιευκρίνιστο το πώς αυτό δε πρόκειται να οδηγήσει σε πρόβλημα ρευστότητας ή νέα «κουρέματα» των συντάξεων.

Λόγω του «κουρέματος» των ομολόγων που έχουν στην κατοχή τους, οι ελληνικές τράπεζες θα χρειαστούν κεφάλαια ύψους περίπου 30 δις. τα οποία αν δεν καταφέρουν να συγκεντρώσουν θα οδηγηθούν στην παροχή βοήθειας από το ΤΧΣ και εφόσον αυτή γίνει με κοινές και όχι προνομιούχες μετοχές την προσωρινή κρατικοποίηση κάποιων ή όλων των ελληνικών τραπεζών.

Παράλληλα, η εποπτεία της Τρόικας αναμένεται να γίνει μόνιμη, για την επίβλεψη της προώθησης των δομικών μεταρρυθμίσεων και αλλαγών που απαιτούνται προκειμένου η χώρα να εμφανίσει πρωτογενή πλεονάσματα που θα της επιτρέψουν να μειώσει το χρέος της σύμφωνα με τους στόχους. Μένει να φανεί αν αυτό θα δημιουργήσει προβλήματα παραβίασης των ευρωπαϊκών συνθηκών και του Συντάγματος για εκχώρηση εθνικής κυριαρχίας.

«Ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες»: Τα σημεία-κλειδιά της νέας συμφωνίας

Πέρα από τη δεδομένη πίεση που πλέον έχει η χώρα για την προώθηση των μεταρρυθμίσεων, την επίτευξη του στόχου των αποκρατικοποιήσεων και την εμφάνιση πρωτογενούς πλεονάσματος που για να επιτευχθούν, όπως παραδέχθηκε ο υπουργός Οικονομικών κ.Βενιζέλος, χρειάζεται «σκληρή δουλειά και τύχη», μία σειρά από τεχνικές λεπτομέρειες επί των όρων της νέας συμφωνίας θα καθορίσουν σε μεγάλο βαθμό την επιτυχία της.

Σε ποιο βαθμό θα φτάσει η εθελοντική συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα;

Υπενθυμίζεται ότι η προηγούμενη περίπτωση της εθελοντικής συμμετοχής των ιδιωτών στο λεγόμενο PSI είχε εξελιχθεί σε ένα «σίριαλ», με διαρροές ένθεν-κακείθεν να δίνουν αντιφατικές πληροφορίες ως προς το ακριβές ποσοστό συμμετοχής, ενώ αυτή αφορούσε «κούρεμα» σημαντικά χαμηλότερο από αυτό της νέας συμφωνίας.

«Σε υψηλά επίπεδα» εκτίμησε ότι θα κινηθεί η συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα στη συμφωνία της Πέμπτης ο επικεφαλής του IIF κ.Νταλάρα.

Σημείωσε όμως πως το IIF δεν έχει προβεί σε κάποια δέσμευση για το ενδεχόμενο ποσοστό της συμμετοχής.

Θα είναι επαρκής η ανακεφαλαιοποίηση που προβλέπει η EBA;

Το μέγεθος της επανακεφαλαιοποίησης που προβλέπει η EBA, η οποία διεξάγει και τα stress tests, φαίνεται ιδιαίτερα μετριοπαθές συγκρινόμενο με τα 200 δις. που προέβλεπαν οι αντίστοιχες εκτιμήσεις του ΔΝΤ και μπορεί να οδηγήσει στη συρρίκνωση των δραστηριοτήτων των τραπεζών δημιουργώντας πρόβλημα στην ανάπτυξη. Ενδεικτικά, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Τραπεζική Αρχή, ο γαλλικός τραπεζικός τομέας που είναι άκρως εκτεθειμένος στο ευρωπαϊκό χρέος θα χρειαστεί κεφάλαια ύψους μόλις 5 δις. ευρώ, ποσό για το οποίο έγκυρες οικονομικές αναλύσεις σχολιάζουν πως «δεν αρκεί ούτε για μία από τις μεγάλες τράπεζες».

Θα είναι επιτυχημένη η μόχλευση του EFSF και, σε ποιο βαθμό η «δύναμη πυρός» του είναι επαρκής;

Η επιτυχία και των δύο λειτουργιών του μοχλευμένου EFSF, ως μηχανισμός ασφάλισης ομολόγων αλλά και ως «όχημα επενδυτικού σκοπού» για χώρες εκτός Ευρωζώνης, θα καθοριστεί στο προσεχές μέλλον. Σημαντικό ρόλο θα παίξει το πόσο θελκτικό για τη συμμετοχή των επενδυτών θα είναι το 20% ασφάλισης που προσφέρει ο μηχανισμός πενταπλασιάζοντας έτσι τη «δύναμη πυρός» του, καθώς οικονομικοί αναλυτές χαρακτηρίζουν χαμηλό το ποσοστό.Παράλληλα, σημαντικός παράγοντας είναι ο βαθμός συμμετοχής χωρών όπως η Κίνα στο EFSF, γεγονός που προσδίδει ιδιαίτερη σημασία στη Σύνοδο των G20 στις 3-4 Νοεμβρίου στις Κάννες.

Ποιος θα είναι ο ρόλος της ΕΚΤ;

Το χατίρι της Γερμανίας να απαλειφθεί η πρόταση στα συμπεράσματα της Συνόδου που έδινε «ελευθέρας» στην ΕΚΤ να συνεχίσει τα «μη συμβατικά μέτρα», δηλαδή την αγορά ομολόγων στη δευτερογενή αγορά και την παροχή απεριόριστης ρευστότητας, έγινε.

Παράλληλα, οι εξελίξεις έκαμψαν τις μέχρι πρότινες σθεναρές αντιστάσεις της ΕΚΤ και του απερχόμενου προέδρου της Ζαν Κλοντ Τρισέ σε ένα βαθύ «κούρεμα των ελληνικών ομολόγων.

Με το επιτόκιο των δεκαετών ιταλικών ομολόγων να πλησίαζει επικίνδυνα το 6% ενόσω οι πολιτικές εξελίξεις στη γειτονική χώρα «τρέχουν», και ασαφή την επάρκεια του EFSF στην ανάσχεση μίας κρίσης συστημικού επιπέδου, καθοριστικό παράγοντα θα διαδραματίσει η τακτική που θα ακολουθήσει ο νέος πρόεδρος της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι.

Δημήτρης Κώτσος
[email protected]