Πιο συγκεκριμένα σύμφωνα με την Ετήσια Έρευνα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που πραγματοποιήθηκε σε δείγμα 14.055 επιχειρήσεων στα κράτη-μέλη της ΕΕ-27 και καλύπτει το διάστημα Απριλίου-Σεπτεμβρίου 2020, πρόσβαση σε χρηματοδότηση έχουν οι τέσσερις στις δέκα μικρομεσαίες επιχειρήσεις  ενώ μόνο το 20% αυτών που αιτήθηκαν δάνειο (1 στις 5) επιτυγχάνει να λάβει το ποσό που αιτήθηκε.

Τα βασικά σημεία της έρευνας SAFE είναι αποκαλυπτικά για το πώς καλούνται οι ΜμΕ να επιβιώσουν στο νέο περιβάλλον. Ειδικά στην Ελλάδα τα πράγματα είναι ακόμη πιο δύσκολα σε σχέση με την πρόσβαση των πολύ μικρών και μικρών επιχειρήσεων σε χρηματοδότηση και χρηματοδοτικά εργαλεία. 

Αναλυτικότερα η πρόσβαση σε χρηματοδότηση για τις ευρωπαϊκές ΜμΕ μειώθηκε κατά 40%, ποσοστό που αποτελεί το μεγαλύτερο που έχει αναδειχθεί καθ' όλα τα έτη πραγματοποίησης της σχετικής έρευνας. Επίσης, ο κύκλος εργασιών των ευρωπαϊκών ΜμΕ μειώθηκε δραματικά, με ποσοστό 61% να δηλώνει μείωση κύκλου εργασιών, το μεγαλύτερο ποσοστό από το 2014 έως κατά το διάστημα της έρευνας (Απρίλιος-Σεπτέμβριος 2020), ενώ οι πιστωτικές γραμμές εξακολουθούν να είναι η πρώτη πηγή χρηματοδότησης των ευρωπαϊκών ΜμΕ αν και μόνο δύο στις δέκα των μικρομεσαίων που αιτήθηκαν δάνειο, επιτυγχάνει να λάβει το ποσό δανείου που αιτήθηκε, αν και όπως δείχνουν τα στοιχεία οι επιχορηγήσεις αυξήθηκαν δραστικά σε ευρωπαϊκό επίπεδο από 8% σε 24%.

Παράλληλα καταγράφονται σημαντικές διαφοροποιήσεις μεταξύ των χωρών της ΕΕ. Για παράδειγμα, ενώ η πρόσβαση σε χρηματοδότηση κρίνεται από τις ελληνικές επιχειρήσεις του δείγματος ως το βασικότερο πρόβλημα (22%), στη Γερμανία και τη Γαλλία είναι προτελευταίο ζήτημα (9%), ενώ ο μ.ο. ανέρχεται σε 10% σε επίπεδο ΕΕ-27. Μάλιστα σε άλλες χώρες που εφήρμοσαν μνημονιακά προγράμματα, εν αντιθέσει με την Ελλάδα, δεν αποτελεί πρώτιστο πρόβλημα: στην Ιρλανδία το ποσοστό είναι 7% (προτελευταίο πρόβλημα), όπως και στην Πορτογαλία (9%) και την Ισπανία (9%) είναι τελευταίο πρόβλημα.

Βασικό πρόβλημα η έλλειψη χρηματοδότησης για τις ελληνικές επιχειρήσεις

Στην ερώτηση «πόσο σημαντικό πρόβλημα είναι η πρόσβαση σε χρηματοδότηση κατά τους τελευταίους 6 μήνες» σε σχέση με άλλα θέματα (π.χ. ανταγωνισμός, πρόσβαση αγορές), η Ελλάδα καταγράφει επίσης μια από τις υψηλότερες τιμές (6,6) σε σχέση με τη μέση τιμή των κρατών-μελών (4,8) και συγκριτικά με χώρες όπως Ιρλανδία (4,8), Πορτογαλία (5,8), Ισπανία (5,4), Ρουμανία (5,9), Μάλτα (5,4) και Σλοβενία (4,8).

Η έρευνα καταγράφει ότι το 30% των επιχειρήσεων στην Ελλάδα δήλωσε ότι δεν χρησιμοποίησε τραπεζικό δάνειο τους τελευταίους 6 μήνες (μ.ο. 29% σε ΕΕ-27), ένα ποσοστό 14% δηλώνει ότι αξιοποίησε τραπεζικό δανεισμό κατά την ίδια περίοδο, ενώ ποσοστό 54% δηλώνει ότι αυτή η μορφή χρηματοδότησης δεν είναι συμβατή με την επιχείρηση. Παράλληλα το 30% των επιχειρήσεων που υπέβαλλαν αίτημα για δάνειο, δανειοδοτήθηκε με το σύνολο του ποσού που αιτήθηκε, όταν το αντίστοιχο ποσοστό στην ΕΕ-27 ανέρχεται σε 70%. Αντίστοιχα, ένα ποσοστό 20% των μικρομεσαίων δεν κατάφερε να δανειοδοτηθεί με το ποσό που αιτήθηκε σε επίπεδο ΕΕ-27, ενώ στην Ελλάδα το ίδιο ποσοστό ανέρχεται σε 38%. Σε επίπεδο ΕΕ-27, το 6% απορρίφθηκε, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό απόρριψης στο δείγμα των ελληνικών επιχειρήσεων ανέρχεται σε 20%.

Εξίσου ανησυχητικό όμως είναι ότι ένα ποσοστό 30% των ελληνικών ΜμΕ του δείγματος, δηλώνει ότι ο κύριος λόγος που ο δανεισμός δεν είναι συμβατός με την επιχείρηση είναι τα υψηλά προσφερόμενα τραπεζικά επιτόκια. Το ποσοστό αυτό καταγράφεται ως μακράν το υψηλότερο σε όλη την ΕΕ (μ.ο. ΕΕ-27: 8%). Το δεύτερο υψηλότερο ποσοστό για τις ελληνικές επιχειρήσεις εντοπίζεται στον παράγοντα των εξασφαλίσεων (ποσοστό 9% σε σχέση με τον μ.ο. ΕΕ-27: 4%).

Κατακόρυφη η πτώση των τζίρων και κερδών στην Ελλάδα

Ιδιαίτερη ανησυχία προκαλεί και το γεγονός ότι η μείωση του κύκλου εργασιών των ελληνικών μικρομεσαίων είναι από τις υψηλότερες (ποσοστό 71% δηλώνει επιδείνωση). Σημειώνεται ότι ο μ.ο. των κρατών - μελών καταγράφει μείωση στο 44%, ενώ υψηλότερη μείωση καταγράφεται, σε επίπεδο ΕΕ, μόνο στην Ιρλανδία (-62%) και τη Μάλτα (-64%). Η ίδια μείωση σημειώνεται και στα κέρδη για τις ελληνικές επιχειρήσεις, με το 74% να δηλώνει επιδείνωση του δείκτη κερδών.

Τρεις στις δέκα επιχειρήσεις αξιοποίησαν τις επιδοτήσεις

Αντίστοιχα, στην ερώτηση εάν αξιοποιήθηκαν επιχορηγήσεις ή επιδοτούμενος δανεισμός κατά τους τελευταίους 6 μήνες, το 27% των ελληνικών επιχειρήσεων δηλώνει ότι αξιοποίησε σχετικά εργαλεία, το 28% ότι δεν αξιοποίησε και το 45% ότι δεν είναι συμβατά με την επιχείρηση του. Η έρευνα της ΕΕ δεν έδειξε μόνο την όξυνση του προβλήματος ρευστότητας των ΜμΕ στην Ελλάδα αλλά για άλλη μια φορά περιγράφει το δυσχερές επιχειρηματικό περιβάλλον εντός του οποίου καλούνται σήμερα οι εγχώριες ΜμΕ να λειτουργήσουν, ιδιαίτερα ως προς το επίπεδο πρόσβασης στη χρηματοδότηση.

Τα στοιχεία αποκαλύπτουν μια ζοφερή εικόνα σε επίπεδο ρευστότητας και χρηματοδότησης για την πλειονότητα των  επιχειρήσεων που σε συνδυασμό με τις δραματικές οικονομικές επιπτώσεις της μακράς πλέον πανδημικής περιόδου αναμένεται να οδηγήσει σε περισσότερα και βαθύτερα προβλήματα βιωσιμότητας κατά την προσεχή περίοδο.

Συνεπώς, οι σχεδιαζόμενες παρεμβάσεις πολιτικής δεν θα αξιολογηθούν εντέλει ως προς το εύρος και την ποικιλομορφία των διαθέσιμων χρηματοδοτικών εργαλείων αλλά ως προς το είδος των εργαλείων (π.χ. επιχορηγήσεις vs δανειοδοτικά εργαλεία), τις επιμέρους προδιαγραφές (π.χ. προϋποθέσεις εξασφάλισης τραπεζικού δανείου ως όρος πρόσβασης σε νέα χρηματοδοτικά εργαλεία), το επίπεδο στόχευσης (π.χ. μεγέθη επιχειρήσεων), την προσβασιμότητα και τον πραγματικό αντίκτυπο επί της ευρείας πλειονότητας και της λειτουργικής βιωσιμότητας των μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων που ακόμη παραμένουν σε πορεία επιδείνωσης και μακρά αναμονή.

Γιώργος Αλεξάκης

Ακολουθήστε το reporter.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο reporter.gr