Η οικονομική κρίση που αντιμετωπίζει η παγκόσμια κοινότητα έχει δύο όψεις: το φούσκωμα και το ξεφούσκωμα. Οι περισσότεροι ασχολούμαστε μόνο με το ξεφούσκωμα και τις επιπτώσεις του. Η δημιουργία, όμως, της οικονομικής και χρηματιστηριακής φούσκας είναι αυτή που οδηγεί μετά στο ξεφούσκωμα και στην κατάρρευση των αγορών, αλλά και που γεννά τα μεγάλα προβλήματα στους πληθυσμούς όλων των χωρών και κυρίως των αναπτυσσόμενων.

Η κρίση των αγορών που μοιάζει σήμερα να ξεφεύγει από τον έλεγχο των κρατών και των κεντρικών τραπεζών είναι μια κρίση λογιστική, ούτε καν οικονομική. Η κρίση διαδραματίζεται σε ένα πλασματικό επίπεδο, στο επίπεδο της «φούσκας». Το δυσάρεστο όμως είναι ότι οι καταιγίδες του κόσμου της «φούσκας», ενός κόσμου που θα έπρεπε να αφορά μόνον όσους συμμετέχουν σε αυτόν, δηλαδή τους χρηματιστές και τους τραπεζίτες, φέρνουν τον κατακλυσμό στην πραγματική οικονομία. Επιχειρήσεις κλείνουν, θέσεις εργασίας χάνονται, οι τιμές ανεβαίνουν, σπίτια κατάσχονται και τα λεφτά κλειδώνονται σε χρηματοκιβώτια και δεν αλλάζουν χέρια. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι πρόκειται για μία από τις πολλές χρηματιστηριακές κρίσεις που έχουμε δει τον τελευταίο αιώνα. Ισως όμως τα πράγματα να μην είναι τόσο απλά. Η κρίση αυτή μετετράπη σε κρίση εμπιστοσύνης και σε συστημική κρίση. Ξαφνικά αμφισβητούνται όλες οι πολιτικές και οικονομικές επιλογές μας και το όνειρο της οικονομικής ανάπτυξης και της ευημερίας έχει αρχίσει να θαμπώνει επικίνδυνα.

Ο μόνος αντίπαλος τον οποίο έχει ο επενδυτής - ιδιαίτερα σήμερα- είναι ο χρόνος. Όλα τα άλλα είναι υπέρ του. Ας δούμε τα γεγονότα: Οι τιμές των περισσότερων μετοχών σε όλα τα χρηματιστήρια του κόσμου βρίσκονται περίπου κατά 50% κάτω απο οτι ήταν στις αρχές του έτους. Αυτό ούτε στο ωραιότερο όνειρο του δεν θα μπορούσε να το δεί κάποιος που θα ήθελε να αγοράσει μετοχές πριν απο μερικούς μήνες. Είναι ευκαιρία που παρουσιάζεται μια φορά στη ζωή και αν παρουσιαστεί. Και όμως οι επενδυτές παραμένουν επιφυλακτικοί διότι δεν γνωρίζουν σε πόσο χρόνο θα βρεί την ισορροπία της η αγορά και πότε θα αρχίσει η ανάκαμψη των τιμών.

Μπορεί το σύνολο των ανεπτυγμένων χωρών να τρέμουν την ύφεση της οποίας το φάντασμα ήδη πλανιέται πάνω απο τις ισχυρότερες οικονομικά χώρες του πλανήτη, όμως εδώ, όπως και σε άλλες λιγότερο ανεπτυγμένες οικονομίες, η ύφεση δεν είναι ο χειρότερος μας εφιάλτης. Μετά μάλιστα την εγγύηση των καταθέσεων απο το κράτος και δεδομένου οτι ελάχιστοι πλέον είναι οι Έλληνες που παίζουν μετοχές, είναι αμφίβολο αν πρέπει να μας απασχολεί καθόλου η διεθνής ύφεση.

Ο ενθουσιασμός των αγορών σε Ευρώπη, ΗΠΑ και Ιαπωνία είναι μια ισχυρή ένδειξη οτι τα χειρότερα πέρασαν. Δεν αποτελεί όμως και εγγύηση για μια σταθερή και διατηρήσιμη άνοδο απο εδώ και πέρα. Μπορεί η αξιοπιστία του διεθνούς τραπεζικού συστήματος να αποκαταστάθηκε, αυτό όμως επετεύχθη μέσω της εγγύησης των κρατών στις τράπεζες. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός οτι οι μόνες μετοχές που υποχώρησαν χθές στο αγγλικό χρηματιστήριο ήταν αυτές των τραπεζών που χρησιμοποίησαν την εγγύηση της βρετανικής κυβέρνησης. Αυτό δείχνει οτι οι επενδυτές τιμωρούν τους κακούς διαχειριστές των επιχειρήσεων παρά το γεγονός οτι οι τράπεζες πλέον είναι ασφαλείς.