Εφέτος είναι η πρώτη φορά που τα συνήθως λαλίστατα διοικητικά στελέχη των τραπεζών και των χρηματιστηριακών εταιρειών αποφεύγουν να κάνουν προβλέψεις. Και αυτοί όμως που μιλάνε στον Τύπο, είναι επιφυλακτικοί. Κανείς δεν ξέρει τι μας ξημερώνει το 2009 ούτε στην παγκόσμια οικονομία ούτε φυσικά στην ευρισκόμενη στα πρόθυρα της χρεοκοπίας ελληνική οικονομία. Μπορούμε άραγε να ρίξουμε μια ψύχραιμη ματιά στα ζητήματα; Για να το καταφέρουμε πρέπει να συμφωνήσουμε ότι «η παγκόσμια οικονομική ανάπτυξη στηρίχτηκε στα δανεικά» και δεύτερον ότι «η υπόθεση ότι όλες οι αξίες θα ανεβαίνουν διαρκώς αποδείχτηκε τραγικά λανθασμένη». Αυτά τα δύο σημεία μάς δίνουν το κλειδί για την αποκρυπτογράφηση του τι συμβαίνει σήμερα και πού θα βρεθούμε αύριο.

Για να αποφασίσει κάποιος τι θα κάνει όταν βρίσκεται σε δίλημμα, πρέπει πρώτα να σκεφτεί τι θέλει. Ποιος είναι, δηλαδή, ο στόχος του. Αυτό λείπει σήμερα από την ελληνική κοινωνία. Βρισκόμαστε συνεχώς μπροστά σε προβλήματα τα οποία παραμένουν άλυτα επί δεκαετίες. Και η αιτία είναι ότι δεν ξέρουμε ούτε τι θέλουμε ούτε ποιοι είμαστε. Δεν έχουμε εθνικό στόχο ούτε εθνική ταυτότητα. Δεν ξέρουμε αν θέλουμε να είμαστε μια ευρωπαϊκή χώρα με μια ανοικτή δυτικού τύπου οικονομία ή μια κρατικοδίαιτη κλειστή οικονομία, τι είδους δημοκρατία θέλουμε να έχουμε, τι είδους Αστυνομία θέλουμε να έχουμε, ποια Παιδεία θέλουμε να έχουμε, ποια είναι η θέση μας στις διεθνείς εξελίξεις, τι θέση παίρνουμε απέναντι στην τρομοκρατία, αν είμαστε με το θεριό ή με τον Γιάννη.

Με την επικείμενη αλλαγή κυβέρνησης, εν μέσω της διεθνούς οικονομικής κρίσης και της κοινωνικής αναταραχής, καλό θα είναι να θέσουμε έναν νέο εθνικό στόχο, προκειμένου να αλλάξουμε μερικά πράγματα που μας βασανίζουν και που είναι η γενεσιουργός αιτία και των σημερινών βίαιων ταραχών. Το σημαντικότερο από αυτά είναι η αντίληψή μας περί κράτους και δημοκρατίας. Το ελληνικό κράτος είναι ένα κράτος ακραία κομματικό, και αυτό έγινε ιδιαίτερα εμφανές με την κυβέρνηση Καραμανλή. Ο κόσμος χωρίζεται σε δικούς μας και άλλους: οι δικοί μας διορίζονται, οι άλλοι όχι· οι δικοί μας προάγονται, οι άλλοι όχι· οι δικοί μας παίρνουν αυξήσεις, οι άλλοι όχι· οι δικοί μας μπορούν να κλέβουν, οι άλλοι όχι, και ούτω καθεξής. Επειδή λειτουργούν έτσι τα πράγματα, αυξάνεται ο αριθμός αυτών που μένουν στο περιθώριο, που τα βλέπουν όλα μαύρα και που φυσικά δεν σέβονται κανέναν θεσμό. Και λογικό είναι να μη σέβονται τους θεσμούς, διότι οι θεσμοί είναι διεφθαρμένοι. Εχουμε μια διεφθαρμένη και ανίκανη κυβέρνηση, μια ανίκανη και επικίνδυνη Αστυνομία, μια Δικαιοσύνη που ανέχεται πολιτικές παρεμβάσεις, παπάδες και καλόγερους που βουτάνε το παγκάρι, γιατρούς που παίρνουν φακελάκια, εφοριακούς που παίρνουν μεγαλύτερους φακέλους και υπαλλήλους της Πολεοδομίας που παίρνουν ολόκληρους χαρτοφύλακες με λεφτά. Εχουμε δασκάλους που διαλύουν τα σχολεία για να εισπράττουν από τα ιδιαίτερα, καθηγητές πανεπιστημίου που δεν πατάνε στο μάθημα και ζουν από τα διοικητικά συμβούλια και τις επιτροπές, κατεστραμμένα σχολεία, ρημαγμένα πανεπιστήμια.

Τα χθεσινοβραδινά επεισόδια, ένα κυρίως αποτέλεσμα θα έχουν. Η κυβέρνηση με ενα ακόμη επικοινωνιακό τρίκ, Θα συγκαλέσει το συμβούλιο πολιτικών αρχηγών προκειμένου να «πάρει το ελεύθερο» για να «χειριστεί» την κατάσταση. Ο «χειρισμός» ασφαλώς θα στηριχτεί στην άγρια καταστολή η οποία προκύπτει σήμερα ώς αναγκαιότητα αφού πρώτα κατατρομοκρατήθηκαν οι πολίτες απο τις καταστροφές που η ίδια η αστυνομία κατ' εντολήν της κυβέρνησης επέτρεψε. Στόχος ήταν να ξεχαστεί η δολοφονία του ανήλικου Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου και να ανατραπεί η άποψη της κοινής γνώμης υπέρ της κυβέρνησης και της αστυνομίας. Πρόκειται για ενα απλούστατο και εξαιρετικά χυδαίο σχέδιο το οποίο σύμφωνα με κορυφαίους πολιτικούς έχει μεγάλη δόση προβοκάτσιας απο τις μυστικές υπηρεσίες. Όσο και αν αυτή η άποψη μοιάζει με θεωρία συνομωσίας, δεν υπάρχει καμία άλλη λογική εξήγηση για το μέγεθος της καταστροφής που πραγματοποιήθηκε υπο την «υψηλή εποπτεία» της αστυνομίας.

Την περασμένη εβδομάδα ήρθε στην Ελλάδα για τρεις ημέρες ο κινέζος πρόεδρος Χου Ζιντάο. Λίγοι το πήρανε χαμπάρι, αμφιβάλλω αν το πήρε χαμπάρι και η κυβέρνηση. Το γεγονός ότι ο δεύτερος ισχυρότερος, αν όχι ο ισχυρότερος του κόσμου, ήρθε στην Ελλάδα επειδή η κρατική κινεζική εταιρεία Cosco νοίκιασε μια προβλήτα στο λιμάνι του Πειραιά δείχνει κάτι για τον ρόλο των ηγετών, ακόμη και των κομμουνιστών: ότι οι διεθνείς οικονομικές συμφωνίες είναι από τις σημαντικότερεςαν όχι η σημαντικότερη- δουλειές του ηγέτη κάθε χώρας. Ο κινέζος πρόεδρος ήρθε στην Ελλάδα διότι η συμφωνία ενοικίασης της προβλήτας ΙΙ στον Πειραιά αποτελεί μια διέξοδο του κινεζικού εμπορίου προς τα Βαλκάνια και την Ευρώπη. Δικαίως τη θεώρησε λοιπόν σημαντική. Αντίθετα όμως με ό,τι συμβαίνει παγκοσμίως, ο έλληνας Πρωθυπουργός δεν ασχολείται με τις διεθνείς μπίζνες. Το σύνολο της ελληνικής διπλωματίας εξαντλείται στη μάχη του ονόματος της πΓΔΜ τη στιγμή που η παγκόσμια οικονομία βυθίζεται σε ύφεση και η Ελλάδα αντιμετωπίζει σοβαρότατο πρόβλημα εξεύρεσης δανεικών για να καλύψει τα ελλείμματα και να πληρώσει τις υποχρεώσεις του Δημοσίου. Το 2009 θα χρειαστεί να δανειστούμε περίπου 45 δισ. ευρώ από το εξωτερικό για να καλύψουμε τις ανάγκες μας, ενώ ήδη χρωστάμε περί τα 260 δισ. ευρώ. Και ενώ βρισκόταν εδώ ο πρόεδρος της χώρας που έχει αυτή τη στιγμή τα περισσότερα διαθέσιμα, εμείς δεν του ζητήσαμε δανεικά.

Καθώς η κυβέρνηση αντιλαμβάνεται πλέον ότι η ελληνική οικονομία καταρρέει, έχει προσαρμόσει την πολιτική της σε έναν και μόνο άξονα: Να αποφύγει τις ευθύνες της.

Αν οι δεκαετίες απο το ΄50 μέχρι το ΄80 ήταν οι δεκαετίες των βιομηχάνων και απο το ΄80 μέχρι σήμερα οι δεκαετίες των τραπεζιτών, τώρα αρχίζει η δεκαετία των εποπτών. Οι άνθρωποι που μέχρι σήμερα ήταν στο περιθώριο του παγκόσμιου οικονομικού συστήματος, αυτοί των οποίων η παρουσία και μόνο ήταν κακός οιωνός, οι αντιπαθείς εσωτερικοί ελεγκτές, τα στελέχη με το αντιαναπτυξιακό ρόλο, αυτοί που «φρέναραν» την ανάπτυξη και την δημιουργική λογιστική, αυτοί σήμερα έρχονται στο επίκεντρο κάθε οικονομικής δραστηριότητας και κρίνουν το αν θα γίνει, πώς θα γίνει και γιατί θα γίνει κάθε συναλλαγή.