Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο reporter.gr
![Reporter.gr on Google News](/images/google%20news/reporter%20news%20300x100.png)
Νικητές, οι σύμμαχοι του Βαλκανικού Συμφώνου (Ελλάδα, Βουλγαρία, Μαυροβούνιο, Σερβία) και ηττημένη η Οθωμανική Αυτοκρατορία που παραχωρούσε στους νικητές το μεγαλύτερο μέρος των Βαλκανικών εδαφών της (Κοσσυφοπέδιο, Μακεδονία, Δυτική Θράκη) καθώς και τα νησιά του Αιγαίου και την Κρήτη. Ταυτόχρονα η Ελλάδα και η Σερβία υπέγραψαν και μία μυστική συμφωνία, με την οποία αφενός αποδέχονταν ως σύνορα μεταξύ των δύο χωρών την διαχωριστική γραμμή μεταξύ της Ελληνικής και της Σερβικής ζώνης κατοχής, αφετέρου, δεσμεύονταν σε αμοιβαία στρατιωτική συμμαχία σε περίπτωση που μία εξ αυτών δέχονταν επίθεση από την Βουλγαρία η την Αυστροουγγαρία.
Λίγες ημέρες αργότερα ξέσπασε ο Β’ Βαλκανικός Πόλεμος μεταξύ της Βουλγαρίας και της συμμαχίας Ελλάδας, Σερβίας και Μαυροβουνίου που τελείωσε με συντριπτική ήττα της Βουλγαρίας η οποία έχασε την διέξοδο στο Αιγαίο, αφού υποχρεώθηκε να δώσει στην Ελλάδα τα σημαντικότερα εδαφικά κέρδη του Α’ Βαλκανικού Πολέμου, ήτοι την Ανατολική Μακεδονία και Δυτική Θράκη, ενώ τις περιοχές που ανήκουν στο σημερινό κράτος της Β. Μακεδονίας τις παρεχώρησε στην Σερβία.
Έκτοτε και παρά τις παγκόσμιες ανακατατάξεις που προκάλεσαν οι δύο παγκόσμιοι πόλεμοι, αλλά και τις συνεχιζόμενες έως και σήμερα προσπάθειες του Βουλγάρικου εθνικισμού να πάρει πίσω αυτά τα εδάφη και να δημιουργήσει την «Μεγάλη Βουλγαρία», τα σύνορα στα Βαλκάνια δεν άλλαξαν ακόμα και όταν διαλύθηκε η ενιαία Γιουγκοσλαβία και δημιουργήθηκε το κράτος της Βόρειας Μακεδονίας.
Οι εκλογές στη Β. Μακεδονία και η Βουλγαρία
Πριν λίγες ημέρες έγιναν στην Βόρειο Μακεδονία, Προεδρικές και Βουλευτικές εκλογές. Νικητής το δεξιό εθνικιστικό κόμμα VMRO-DPMNE που πήρε 64.5 % στις Προεδρικές και 42% στις Βουλευτικές εκλογές. Στο παρελθόν οι δεξιοί εθνικιστές του VMRO είχαν αρνηθεί να αποδεχθούν τις κρίσιμες για την σταθερότητα της περιοχής συμφωνίες που είχε υπογράψει η κυβέρνηση Ζάεφ με την Βουλγαρία (2017-Σύμφωνο Φιλίας) και με την Ελλάδα (2019-Συμφωνία των Πρεσπών). Τι θα κάνουν τώρα; Ήδη ο δυτικός παράγοντας (Ε.Ε-ΝΑΤΟ) διαμηνύει ότι δεν θα πρέπει να αμφισβητηθούν αυτές οι συμφωνίες.
Θα ακολουθήσει ο ηγέτης του VMRO-DPMNE, ο Κρίστιαν Μιτσκόσκι τις δυτικές προτροπές; Μάλλον δύσκολο για ένα πολιτικό ηγέτη που ο ιδρυτής του VMRO-DPMNE, ο Λιουμπτσο Γκεορκιεβσκι κατατάσσει στους ιδεολογικούς απόγονους των φιλο-ναζί Σέρβων Τσέτνικ. Το μόνο σίγουρο είναι ότι ο Κ. Μιτσκόσκι θαυμάζει τον Ούγγρο Πρωθυπουργό Όρμπαν και δεν δέχεται συζήτηση για την συνταγματική αναθεώρηση που προβλέπει βουλγαρική μειονότητα (απαραίτητη προϋπόθεση για την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων) άλλωστε γι’ αυτό ακριβώς τον λόγο εναντιώθηκε το 2022 και στην Γαλλική πρόταση για έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων.
Όλα αυτά αποκτούν ακόμα μεγαλύτερη σημασία μετά τις τελευταίες εξελίξεις στην Βουλγαρία. Συγκεκριμένα, στα τέλη Μαρτίου η φιλοδυτική κυβέρνηση συνασπισμού των κομμάτων GERB και «Συνεχίζουμε την Αλλαγή» κατέρρευσε.
Βάσει της συμφωνίας των δύο κομμάτων στην θέση του πρωθυπουργού θα εναλλάσσονται ανά 9-μηνο στελέχη των δύο κομμάτων. Ήταν η σειρά να αναλάβει την πρωθυπουργία η ηγέτης του GERB, η Μαρίγια Γκάμπριελ που απέτυχε να επιλέξει και να προτείνει πρόσωπα που δεν βαρύνονται με κατηγορίες διαφθοράς. Σε απλά Ελληνικά, ο πραγματικός ηγέτης του GERB, ο προηγούμενος πρωθυπουργός Μπόϊκο Μπορίσοφ της τράβηξε το χαλί από τα πόδια. Ο φίλο-ρώσος Πρόεδρος της χώρας Ρούμεν Ράντεφ διόρισε αμέσως υπηρεσιακή κυβέρνηση που θα διενεργήσει τις 6ες εκλογές τα τελευταία τρία χρόνια. Συνέπειες αυτών των εξελίξεων. Η Βουλγαρία θα καθυστερήσει να ενταχθεί πλήρως στην Συμφωνία Σένγκεν, ενώ η ένταξη στο euro που ήταν προγραμματισμένη για το 2025, μάλλον αναβάλλεται επ’ αόριστο.
Στο Κρεμλίνο δεν στενοχωριούνται με αυτές τις εξελίξεις, ιδίως αν επιβεβαιωθούν οι δημοσκοπήσεις που δείχνουν ότι τα φιλο-ρωσικά εθνικιστικά κόμματα θα ενισχυθούν εκλογικά.
Το πρόβλημα αρχίζει
Απέναντι σε αυτό το προβληματικό Βαλκανικό πλαίσιο η κυβέρνηση που δεν ψήφισε τα μνημόνια συνεργασίας τα οποία προβλέπονταν από την Συμφωνία των Πρεσπών, γιατί προφανώς φοβόταν τις πολιτικές και εκλογικές αντιδράσεις των υπέρ-συντηρητικών εθνικιστικών κύκλων της δεξιάς πολυκατοικίας, απαντά με μία δήλωση του Κ. Μητσοτάκη: «Θέλω να ελπίζω ότι αυτά που ακούστηκαν προεκλογικά δεν θα είναι η επίσημη μετεκλογική θέση της νέας ηγεσίας, αν συμβεί αυτό, θα έχουμε ζητήματα». Μάλλον ο Πρωθυπουργός γνωρίζει ότι ο Κ. Μιτσκόσκι δεν θα κάνει πίσω. Το πρόβλημα στα βόρεια σύνορα αρχίζει…
Ας κάνουμε μία ιστορική αντιπαραβολή με την εποχή των Βαλκανικών πολέμων. Η Βουλγαρία που εποφθαλμιά την κατοχή ολόκληρης της Μακεδονίας και την κατάληψη της Θεσσαλονίκης, αρνείται την συμμετοχή της Ελλάδας στο Βαλκανικό Σύμφωνο. Εύλογος και ευνόητος ο λόγος. Θέλει να αποκλείσει τις Ελληνικές διεκδικήσεις από το συνέδριο της νίκης. Εξαναγκάζεται όμως να συμφωνήσει, όταν ο Ε. Βενιζέλος αναδεικνύει ένα όντως πραγματικό κίνδυνο.
Να μεταφερθούν ανενόχλητες με πλοία μεγάλες μονάδες του τουρκικού στρατού από την Μικρά Ασία στην Μακεδονία. Το δίλημμα ήταν θανάσιμα απλό. Είτε ο Βουλγάρικος και ο Σέρβικος στρατός θα αντιμετώπιζαν σε πολύνεκρες μάχες με αβέβαιο αποτέλεσμα το σύνολο του Τουρκικού στρατού που θα μεταφέρονταν ανενόχλητο με πλοία από την Μικρά Ασία στην Μακεδονία είτε θα αποδέχονταν την Ελλάδα ως σύμμαχο και ο Ελληνικός στόλος θα αναλάμβανε να ελέγξει το Αιγαίο και να διακόψει τις θαλάσσιες επικοινωνίες των Τούρκων από την Μικρά Ασία προς την Μακεδονία. Σε αυτή την περίπτωση οι τουρκικές στρατιωτικές μονάδες στην Βαλκανική ενδοχώρα θα αντιμετώπιζαν απομονωμένες και χωρίς ενισχύσεις τον Βουλγαρικό και τον Σερβικό στρατό και λογικά θα υπέκυπταν εύκολα. Γι’ αυτό οι Βούλγαροι εξαναγκάσθηκαν να αποδεχθούν την Ελληνική συμμετοχή στον Α’ Βαλκανικό Πόλεμο. Ήταν βέβαιο όμως ότι δεν θα παραιτούνταν από τις διεκδικήσεις τους στην Μακεδονία. Θα επανέρχονταν. Όταν όμως επανήρθαν βρήκαν μπροστά τους την διορατικότητα του Ε. Βενιζέλου και την μυστική συμφωνία Ελλάδας-Σερβίας.
Η βρετανική στήριξη
Ο Ελευθέριος Βενιζέλος ήταν πιστός φίλος της Μεγάλης Βρετανίας. Η κεντρική ιδέα της πολιτικής του ήταν η προώθηση των Ελληνικών διεκδικήσεων σε αλληλοσυμπληρούμενο συνδυασμό όμως με τις Βρετανικές επιδιώξεις στην περιοχή. Αυτή η επιλογή δεν οφείλονταν σε λογικές υποτέλειας και σχέσεις εξάρτησης αλλά σε μία άκρως ρεαλιστική πολιτική θέση. Να έχουν οι εθνικές διεκδικήσεις ένα ισχυρό σύμμαχο. Στην συγκεκριμένη ιστορική περίπτωση. Η ισχύς του Ελληνικού στόλου που οφείλονταν σε σημαντικό βαθμό στην ενίσχυση και εκπαίδευση που πρόσφερε το Βρετανικό Βασιλικό Ναυτικό, εξυπηρετούσε μεν ως αξιόμαχος σύμμαχος τα συμφέροντα της αυτοκρατορίας στην περιοχή, όμως ταυτόχρονα επέβαλε σχεδόν εξαναγκαστικά και την Ελληνική παρουσία στην Συνθήκη του Λονδίνου που όπως έδειξε η ιστορία ικανοποίησε τις Ελληνικές διεκδικήσεις για την Μακεδονία. Τα κανόνια του θωρηκτού Αβέρωφ, εμποδίζοντας τις Τουρκικές ενισχύσεις να φθάσουν στην Μακεδονία, έσωσε χιλιάδες ζωές Σέρβων και Βούλγαρων στρατιωτών, υποχρέωσαν de facto την κυβέρνηση της Βουλγαρίας να αποδεχθεί τα Ελληνικά συμφέροντα στην Μακεδονία.
Όταν ο Ελληνικός στρατός έμπαινε στην περιπέτεια του Β’ Βαλκανικού Πολέμου εξορμώντας στα πεδία της μάχης του Κιλκίς-Λαχανά για να διώξει τους Βούλγαρους από την Μακεδονία, είχε την αμέριστη υλική υποστήριξη των Βρετανών. Σήμερα θα λέγαμε ότι ήταν μια win-win κατάσταση. Οι Έλληνες με την βοήθεια των Βρετανών και των Γάλλων έδιωξαν τους Βούλγαρους από την Μακεδονία και οι Άγγλο-Γάλλοι ανέκοψαν με την νικηφόρα προέλαση των Ελλήνων την μέσω Βουλγαρίας ρωσική διείσδυση στα Βαλκάνια και έξοδο τους στο Αιγαίο.
Πολλοί θα βιαστούν να πουν, άλλες εποχές. Λάθος τεράστιο. Όποιος παρακολουθεί αυτά που συμβαίνουν στα βόρεια γειτονικά κράτη, αντιλαμβάνεται ότι τα Βαλκάνια μετατρέπονται και πάλι όπως στις παραμονές του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου σε πεδίο ανταγωνισμού και μέτωπο αντιπαράθεσης των μεγάλων δυνάμεων .
Υπό αυτές τις συνθήκες, η σημερινή κυβέρνηση και το υπουργείο εξωτερικών οφείλουν να έχουν κάποιο όραμα για την θέση της Ελλάδας στην περιοχή και να υλοποιήσουν μία επεξεργασμένη πολιτική η οποία θα εκμεταλλευτεί την επερχόμενη κρίση για να προωθήσει τα εθνικά συμφέροντα και να ισχυροποιήσει την χώρα.