Για ποιους λόγους η Riksbank αποφάσισε να προχωρήσει σε νομισματική χαλάρωση;

Η Riksbank κατάφερε να εκπλήξει τις αγορές με μια ανακοίνωση επιτοκίων που ήταν πιο dovish από ότι αναμενόταν.  Πρώτα από όλα, μείωσε το επιτόκιο repo κατά 10 μονάδες βάσης  σε -10 μονάδες βάσης.  Ενώ η κίνηση στα επιτόκια δεν ήταν μη αναμενόμενη, δεν ήταν σαφές αν η τράπεζα θα επέλεγε να μειώσει το επιτόκιο καταθέσεων περαιτέρω σε αρνητικό έδαφος ή διαφορετικά να μειώσει το επιτόκιο repo.  Η κίνηση του επιτοκίου repo είναι πιο αντισυμβατική, καθώς φέρνει το επιτόκιο αυτό σε αρνητικά επίπεδα, αλλά εξακολουθεί να εμπίπτει στον τομέα της πολιτικής των επιτοκίων.

Το πιο εκπληκτικό στοιχείο ήταν η ανακοίνωση ότι η Riksbank θα αγόραζε 10 δισ. SEK κρατικά ομόλογα. Η κλίμακα του προγράμματος είναι μικρή, τόσο σε απόλυτες τιμές όσο και σε σχέση με το ανεξόφλητο απόθεμα των κρατικών ομολόγων, το οποίο ανέρχεται σε 619 δισ. SEK. Αυτό υποδηλώνει ότι η ανακοίνωση του QE εξυπηρετεί δύο σκοπούς. Πρώτον, δείχνει ότι η τράπεζα διατηρεί μία προκατάληψη προς τη χαλάρωση. Αυτό ενισχύεται από τον ισχυρισμό ότι η τράπεζα είναι έτοιμη να δράσει και πάλι σε σύντομο χρονικό διάστημα και, ενδεχομένως, μεταξύ των επόμενων συναντήσεων. Δεύτερον, δείχνει ότι η τράπεζα είναι σε λειτουργική ετοιμότητα σε περίπτωση που το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης θα πρέπει επεκταθεί.

Επιπλέον στοιχείο έκπληξης είναι ότι η σουηδική οικονομία είναι σε πολύ καλή κατάσταση. Ακόμη και οι προβλέψεις της ίδιας της Riksbank θεωρούν ότι η οικονομία θα αυξάνεται κατά 2,7% το 2015 και 3,3% το 2016 ενώ βλέπουν το ποσοστό ανεργίας να μειώνεται σιγά-σιγά κατά τα επόμενα έτη. Αξίζει επίσης να ληφθεί υπόψη ότι οι μισθολογικές αυξήσεις είναι ισχυρές και αναμένεται να μείνουν έτσι, οι καταναλωτές είναι αρκετά αισιόδοξοι, με την εύρωστη αύξηση των τιμών των κατοικιών να αποτελεί μόνο μία πτυχή αυτής της αισιοδοξίας, καθώς και οι υπηρεσίες PMI διαμορφώθηκαν στα 57,9. Ένα τρωτό σημείο τα τελευταία χρόνια υπήρξε η αύξηση των εξαγωγών, η οποία είχε επηρεαστεί αρνητικά από την ισχνή ζήτηση από το εξωτερικό, αλλά η τράπεζα αναμένει ότι ένα αδύναμο νόμισμα και η βελτίωση της ανάπτυξης στο εξωτερικό θα συμβάλει επίσης στην καλύτερη ανάπτυξη των εξαγωγών.

Γιατί λοιπόν να εισαγάγει QE σε αυτό το πλαίσιο; Ο πληθωρισμός είναι χαμηλός και αναμένεται να πάει ακόμα πιο χαμηλά. Αρνητικές πιέσεις στον πληθωρισμό ασκούνται τόσο από τις χαμηλότερες τιμές της ενέργειας όσο και από τις χαμηλότερες δαπάνες των ενυπόθηκων δανείων και η τράπεζα ανησυχεί για τις επιπτώσεις που θα έχουν τα χαμηλά ονομαστικά επιτόκια στις προσδοκίες για τον πληθωρισμό και στη διαδικασία διαμόρφωσης των μισθών. Ωστόσο, αν οι παράγοντες αυτοί αφαιρεθούν από τον  πληθωρισμό, ο ρυθμός ήταν 1,1% τον Δεκέμβριο, το οποίο είναι σχετικά χαμηλό, αλλά υψηλότερο από το ποσοστό του δομικού πληθωρισμού στην ευρωζώνη που ανέρχεται στο 0,6%. Η τράπεζα θεωρεί ότι ο διαρθρωτικός πληθωρισμός βρίσκεται στα χαμηλότερα επίπεδα και αναμένεται να αυξηθεί αρκετά έντονα κατά την προσεχή περίοδο, λόγω καλύτερης οικονομικής δραστηριότητας, μίας αδύναμης κορόνας, των χαμηλών επιτοκίων και των ανοδικών πιέσεων από τους μισθούς. Με λίγα λόγια, η προοπτική του πληθωρισμού δεν είναι τόσο άσχημη, αλλά η τράπεζα εξακολουθεί να είναι ανήσυχη, έτσι αυτό αποτελεί εν μέρει μια κίνηση διαχείρισης του κινδύνου.

Επίσης, η τράπεζα είναι ενδεχομένως «ευαίσθητη» στις επιπτώσεις της πολιτικής της στις αγορές, με την αγορά FX να είναι βασικό της μέλημα. Τα χαμηλότερα βραχυπρόθεσμα επιτόκια και η ανακοίνωση της ποσοτικής χαλάρωσης είχαν άμεση επίπτωση με το SEK να παρουσιάζει ραγδαία πτώση. Δεδομένου ότι το νόμισμα είναι ένα από τα κανάλια μετάδοσης μέσω των οποίων η πολιτική θα πρέπει να αυξήσει το ποσοστό του πληθωρισμού, η τράπεζα θα θέλει να αποφύγει μια ανεπιθύμητη ανατίμηση του SEK. Το κύμα της χαλάρωσης από τις γειτονικές κεντρικές τράπεζες μπορεί να έχει αυξήσει αυτή την ανησυχία, αλλά το SEK έχει υποτιμηθεί σημαντικά έναντι των βασικών εμπορικών εταίρων κατά τη διάρκεια των δύο τελευταίων ετών, με την ονομαστική σταθμισμένη συναλλαγματική ισοτιμία (NEER) σχεδόν 10% χαμηλότερη, έτσι αυτό δεν αποτέλεσε ζήτημα ανησυχίας ενόψει της συνεδρίασης.

Η Riksbank αποφάσισε να στείλει ένα αρκετά ισχυρό μήνυμα, έτσι περαιτέρω χαλάρωση της πολιτικής φαίνεται πλέον πιθανή  κατά τη συνεδρίαση τον Απρίλιο. Η τράπεζα κατέστησε σαφές ότι η δυναμικότητα της οικονομίας ή μια πρόβλεψη ότι ο πληθωρισμός θα αυξηθεί, δεν αποτελεί εμπόδιο για την πολιτική χαλάρωσης.