Είναι χαρακτηριστικό ότι η πρόβλεψη στον προϋπολογισμό του 2024 ήταν για συνολική αύξηση στο 15,1%  και βάση των εκτιμήσεων του προϋπολογισμού του 2025 ο πήχης είναι στο 6,7%. Ωστόσο στο εννιάμηνο η αύξηση είναι μόλις στο 2,7% με βάση όσα ανάφερε ο καθηγητής του πανεπιστήμιου Κρήτης Κ. Κουμεντάκης κατά τη συζητηση που οργάνωσε το Οικονομικό Επιμελητήριο πριν λίγες εβδομάδες για το σχολιασμό του προυπολογισμού του νέου έτος.

Στο φόντο αυτό μεγάλο βάρος στην προσπάθεια ανάπτυξης πέφτει στο ΠΔΕ για το οποίο η κυβέρνηση αναφέρει ότι είναι το μεγαλύτερο των τελευταίων ετών. Έτσι πόροι  άνω των 14 δισ. ευρώ  αναμένονται για την οικονομία από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) και το Ταμείο Ανάκαμψης ατο 2025,. Ουσιαστικά έτσι εκτιμάται ότι θα κλειδώσει αύξηση των επενδύσεων κατά 8,4% το επόμενο έτος. Από αυτά, 9,2 δισ. ευρώ θα προέλθουν από το ΠΔΕ – με 6,45 δισ. ευρώ από κοινοτικούς πόρους και 2,75 δισ. ευρώ από εθνικούς – ενώ επιπλέον 4,9 δισ. ευρώ θα διατεθούν μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης σε πράσινα και ψηφιακά έργα αλλά και σε άλλες δράσεις 

Πιο συγκεκριμένα αναμένονται τα εξής έργα:

1.Βελτίωση οδικής ασφάλειας μέσω επεμβάσεων σε αστικά και υπεραστικά οδικά δίκτυα, με προώθηση της βιώσιμης κινητικότητας, περιορισμό ατυχημάτων και αυστηρή τήρηση των περιβαλλοντικών προτύπων (206 εκατ. ευρώ),

2.Προληπτική συντήρηση 250 γεφυρών με έξυπνες τεχνολογίες και αισθητήρες για παρακολούθηση της δομικής επάρκειας, αποτροπή ατυχημάτων και αντιμετώπιση κινδύνων από την κλιματική αλλαγή (156 εκατ. ευρώ),

3.Αναβάθμιση και δημιουργία ενεργειακά αποδοτικών τουριστικών λιμένων, με συνακόλουθη προώθηση της διαφοροποίησης του τουριστικού προϊόντος, της επιμήκυνσης της τουριστικής περιόδου και της περιβαλλοντικής βιωσιμότητας μέσω εξειδικευμένων μελετών και δράσεων ψηφιοποίησης (139 εκατ. ευρώ),

4.Ανακαίνιση 156 Κέντρων Υγείας (133 εκατ. ευρώ) και αναβάθμιση νοσοκομειακών υποδομών (102 εκατ. ευρώ) για βελτίωση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας, μέσω ανακατασκευών, νέων εγκαταστάσεων και ενεργειακών παρεμβάσεων,

5.Στοχευμένα προγράμματα κατάρτισης σε κλάδους αιχμής, με έμφαση στις δεξιότητες υψηλής ζήτησης για ενίσχυση του ανθρώπινου δυναμικού και σύνδεση με την αγορά εργασίας (103 εκατ. ευρώ),

6. Κατασκευή νέας γραμμής προαστιακού σιδηρόδρομου μήκους 36 χλμ. στα δυτικά της Αθήνας για την εξυπηρέτηση κατοικημένων περιοχών και εμπορευματικών αναγκών (97 εκατ. ευρώ),

7.Ψηφιοποίηση αρχείου δημόσιων νοσοκομείων για τη διασφάλιση της πρόσβασης πολιτών και υγειονομικού προσωπικού σε ιατρικά δεδομένα, μέσω της εφαρμογής του Ατομικού Ηλεκτρονικού Φακέλου Υγείας (83 εκατ. ευρώ) 

8. Παροχή κουπονιών συνδεσιμότητας για ευρυζωνική πρόσβαση υψηλών ταχυτήτων, με κάλυψη των εξόδων σύνδεσης και εξοπλισμού για την ενίσχυση των νοικοκυριών και των μικρομεσαίων επιχειρήσεων (79 εκατ. ευρώ).

Το ΤΑΑ

Να σημειωθεί ότι , από το δανειακό σκέλος του ΤΑΑ αναμένεται εντός του 2025 να εκταμιευθούν προς τα πιστωτικά ιδρύματα ποσά ύψους 5,455 δισ. ευρώ. Σημαντικό μέρος αυτών αφορά στο πρόγραμμα «ΣΠΙΤΙ μου ΙΙ» με πόρους 1 δισ. ευρώ από το ΤΑΑ και επιπλέον 1 δισ. ευρώ από τα πιστωτικά ιδρύματα καθώς και στο πρόγραμμα «Αναβαθμίζω το Σπίτι μου» με πόρους ύψους 400 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων 300 εκατ. ευρώ προέρχονται από το ΤΑΑ. 

Από το 2021 μέχρι σήμερα, έχουν εισρεύσει στη χώρα μας συνολικά 18,211 δισ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ). Από το ποσό αυτό, 9,620 δισ. ευρώ αφορούν το δανειακό σκέλος, ενώ 8,591 δισ. ευρώ προέρχονται από επιχορηγήσεις.

Κριτική

Παραταύτα μια άλλη εικόνα για το ΤΑΑ δίνει το ΠΑΣΟΚ.

Με λίγα λόγια η Ελλάδα στο Ταμείο Ανάκαμψης επιβραδύνει την ώρα που έπρεπε να επιταχύνει. Αλλά τα προβλήματα, όπως ξέρουν όλοι οι οικονομικοί παράγοντες, δεν είναι μόνο ποσοτικά, είναι και ποιοτικά. Κι αυτό γιατί πληθαίνουν οι ενδείξεις και οι αποδείξεις πως η εκταμίευση πόρων από το Ταμείο Ανάκαμψης έχει πολύ μικρή σχέση με το πόσα χρήματα φτάνουν πραγματικά στην αγορά. Αυτό φυσικά είναι πρόβλημα που εντοπίζεται στο σύνολο σχεδόν των κρατών μελών μας Ε.Ε., αλλά έχει πολύ μεγαλύτερη σημασία στη χώρα μας καθώς προσπαθεί να καλύψει το αναπτυξιακό χάσμα που την χωρίζει από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Κάθε ευρώ μετράει», υπογραμμίζουν σε ερώτησή τους προς τον Υπουργό Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών οι βουλευτές του ΠΑΣΟΚ – Κινήματος Αλλαγής που είναι μέλη στην Επιτροπή Οικονομικών Υποθέσεων της Βουλής, Παύλος Γερουλάνος – υπεύθυνος Κινήματος για θέματα Ταμείου Ανάκαμψης, Μιλένα Αποστολάκη, Ελένη Βατσινά, Μιχάλης Κατρίνης, Πάρις Κουκουλόπουλος και Χριστίνα Σταρακά. 

Παραθέτοντας σειρά στοιχείων, με ειδική αναφορά σε κείμενα της Τράπεζας της Ελλάδος, του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου και ελληνικών τραπεζών, οι βουλευτές του ΠΑΣΟΚ υπογραμμίζουν:

• Ως προς το σκέλος των επιχορηγήσεων του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, τη «σημαντική υστέρηση στην εκτέλεση δαπανών», καθώς «μόνο το 45% των συνολικών κονδυλίων των επιχορηγήσεων που έχουν εισπραχθεί μέχρι στιγμής έχει διοχετευθεί στην πραγματική οικονομία» (Έκθεση Τράπεζα της Ελλάδας, Ιούνιος 2024), με την υποεκτέλεση να «κοστίζει» στη χώρα 1% περίπου του ΑΕΠ ετησίως.
• Την εξίσου προβληματική κατάσταση ως προς το σκέλος των δανείων, καθώς «λιγότερο από το ¼ των πόρων που είχε λάβει η Ελλάδα ως δάνεια από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας μέχρι τον Απρίλιο του 2024 είχαν φτάσει στους τελικούς αποδέκτες τους (ιδιωτικές επιχειρήσεις)» (ενημερωτικό δελτίο «7 Ημέρες Οικονομία» της Eurobank, τέλη Σεπτεμβρίου 2024).
• Τα επίσημα στοιχεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού για το εννεάμηνο του 2024, τα οποία συνηγορούν στην παραπάνω ανησυχητική πορεία. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της κυβέρνησης, από τα 3,6 δισ. ευρώ του Ταμείου Ανάκαμψης που θα έπρεπε να έχουν απορροφηθεί από την αγορά μέχρι το τέλος Σεπτεμβρίου, απορροφήθηκαν μόλις 1,14 δισ. ευρώ.
• Την υποχώρηση της Ελλάδας ως προς τον δείκτη επίτευξης οροσήμων σε σχέση με τον μέσο όρο Ε.Ε., όπως προκύπτει από τους πίνακες της ειδικής έκθεσης 13/2024 του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου για την απορρόφηση των κονδυλίων του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και από τα στοιχεία στο Milestones and Targets του Recovery and Resilience Scoreboard της Ευρωπαϊκής Επιτροπής: από το +7% (τέλη 2023) στο +4% (Οκτώβριος 2024) σε σχέση με τον μ.ο. ΕΕ27 (απώλεια τριών ποσοστιαίων μονάδων) και από την 11^η (τέλη 2023) στη 12^η θέση (Οκτώβριος 2024).

Πυρά αντιπολίτευσης

Και ο ΣΥΡΙΖΑ με αφορμή τη συζήτηση στη Βουλή για τον προϋπολογισμό εστίασε στο θέμα των επενδύσεων που προτάσσεται ως βασικό για τη διασφάλιση υψηλών ρυθμών ανάπτυξης. Οπως τόνισε ο αρμόδιος τομεάρχης Χάρης Μαμουλάκης:

«Για τις επενδύσεις, όπου οι άμεσες ξένες επενδύσεις οφείλονται κατά κύριο λόγο στην πολιτική της golden visa, στην αγορά δανείων από τους servicers και στις εξαγορές επιχειρήσεων και υποδομών με χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτό της Αττικής Οδού αλλά και λιμανιών όπως του Ηρακλείου. Δεν αποτελούνε παραγωγικές επενδύσεις ικανές να τροφοδοτήσουν το ΑΕΠ και την απασχόληση. Ο λόγος επενδύσεων προς ΑΕΠ για το 2023 ήταν στο 13,9%  ενώ ο Μ.Ο της Ευρωζώνης είναι 22,2%. Παράλληλα, οι εκτιμήσεις δεν μπορεί να είναι αισιόδοξες καθώς οι απορροφήσεις των πόρων του ταμείου ανάκαμψης δεν είναι ικανοποιητικές και η διάχυση τους στο σύνολο της παραγωγικής οικονομίας προβληματική. Η επενδυτική βαθμίδα αποτελεί όνειρο που δεν υλοποιείται λόγω των ανησυχιών για την εκτίναξη του δημόσιου χρέους, του προβληματικού ισοζυγίου πληρωμών και τους κινδύνους που εκτίθεται η ελληνική οικονομία. Όσο για τις εγχώριες επενδύσεις ωφελούμενοι είναι μόνο οι ισχυροί παίκτες που δεν έχουν στην πραγματικότητα ανάγκη χρηματοδοτικής στήριξης και χρησιμοποιούν το δανειακό σκέλος του ταμείου ανάκαμψης για βελτίωση του κόστους δανεισμού. Μεγάλοι χαμένοι οι μικρομεσαίοι επιχειρηματίες και οι ελεύθεροι επαγγελματίες ενώ η συνολικότερη απορρόφηση των διαρθρωτικών ταμείων στηρίζεται ουσιαστικά στα μεταφερόμενα έργα από την προηγούμενη προγραμματική περίοδο.

Για το επενδυτικό κενό, όπου η Κυβέρνηση προσπαθεί να παραπλανήσει συγκρίνοντας τις ελληνικές συνθήκες των επενδύσεων με έναν ευρωπαϊκό μέσο όρο που αυτή την περίοδο πλήττεται πχ λόγω της ασθμαίνουσας πορεία στις οικονομίες της ευρωζώνης. Οι οικονομικοί αναλυτές όμως ενδιαφέρονται όχι για τη μείωση του επενδυτικού κενού σε ετήσια βάση αλλά για την κάλυψη του κενού που έχει δημιουργηθεί την τελευταία δεκαπενταετία από την έναρξη της κρίσης χρέους. Σύμφωνα με το Fitch ΔΕΚ 2024: ο δείκτης επενδύσεων 15,6% προς το ΑΕΠ εξακολουθεί να είναι χαμηλός σε σύγκριση με άλλες χώρες της ΕΕ και το επίπεδο του ΑΕΠ είναι σχεδόν 20 ποσοστιαίες μονάδες κάτω από το ανώτατο όριο του 2007. Όταν ο κ. Μητσοτάκης αναφέρεται σε υπερ -διπλασιασμό από το 2019 των δημόσιων επενδύσεων σε τομείς όπως η υγεία, η ασφάλεια και η πολιτική προστασία να του θυμίσουμε την αλήθεια δηλαδή ότι πληρώνουμε από τη τσέπη μας το 35% των δαπανών υγείας, ότι έκλεισαν 200 σχολεία και ότι κάηκαν από το 2021 τέσσερα εκατομμύρια στρέμματα.»

Γιώργος Αλεξάκης 

Ακολουθήστε το reporter.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο reporter.gr