Ειδικά στο καυτό θέμα της χρηματοδότησης ο Κ. Μητσοτάκης αναφέρθηκε κύρια στην Αναπτυξιακή Τράπεζα, που ωστόσο διαθέτει περιορισμένο αριθμό πόρων, παραπέμποντας στη μελλοντική διεύρυνση της  τραπεζικής αγοράς, για μονιμότερες λύσεις.

 Κι αυτό παρά το ότι οι ΜμΕ έδειξαν μεγάλες αντοχές στην κρίση, αλλά και, βέβαια, προσφέρουν τη μεγάλη πλειοψηφία των θέσεων εργασίας στη χώρα, όντας οι βασικοί “ιμάντες” άμεσης αύξησης της απασχόλησης.

“Για το ζήτημα τώρα της χρηματοδότησης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, πράγματι είναι ένα ζήτημα το γεγονός ότι ο αριθμός των επιχειρήσεων που έχουν πρόσβαση στο τραπεζικό σύστημα στη χώρα μας είναι σχετικά περιορισμένος. Αυτό είναι κάτι το οποίο πρέπει να το αντιμετωπίσουμε”  ανέφερε ο Πρωθυπουργός και προσέθεσε:

“Δύο σκέψεις σε αυτή την κατεύθυνση: θέλουμε παραπάνω ανταγωνισμό στο τραπεζικό σύστημα και θέλουμε να δίνουμε τη δυνατότητα -προφανώς πάντα με τις σχετικές εγκρίσεις της Τράπεζας της Ελλάδος- και σε μη τραπεζικά ιδρύματα να μπορούν να χορηγούν δάνεια, είτε σε επιχειρήσεις είτε ενδεχομένως και σε φυσικά πρόσωπα, πάντα υπό ένα σφιχτό εποπτικό πλαίσιο.

Επίσης, η Αναπτυξιακή Τράπεζα έχει κάνει μία πάρα πολύ σημαντική προσπάθεια έτσι ώστε να δώσει πρόσθετη χρηματοδότηση σε 60.000 επιχειρήσεις οι οποίες μέχρι σήμερα δεν απασχολούσαν τις τράπεζες, για τον απλούστατο λόγο ότι το κόστος επεξεργασίας των αιτήσεων που έκαναν ήταν πολύ μεγάλο σε σχέση με το όφελος το οποίο οι τράπεζες προσδοκούσαν ότι θα είχαν εάν χρηματοδοτούσαν αυτές τις επιχειρήσεις.

Το «Know Your Customer» είναι μία πολύ σημαντική πρωτοβουλία της Αναπτυξιακής Τράπεζας και πια, θα έλεγα, δίνει τη δυνατότητα και στις συστημικές τράπεζες να μπορούν πολύ πιο εύκολα να επεξεργαστούν αυτές τις αιτήσεις”  ανέφερε ο Πρωθυπουργός σημειώνοντας, παράλληλα, ότι με την ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας θα μειωθεί το κόστος δανεισμού, κάτι όμως, που αφορά, κύρια, τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις.

Σε σχέση με το ζήτημα των δεξιοτήτων και του ψηφιακού και πράσινου μετασχηματισμού παρέπεμψε στο ΕΣΠΑ. “Και βέβαια, να θυμίσω ότι το επόμενο διάστημα θα είναι διάστημα σημαντικών, θα έλεγα, αποφάσεων και εξαγγελιών σχετικά με τα νέα προγράμματα του ΕΣΠΑ τα οποία αυτή τη στιγμή ετοιμάζονται και τα οποία θα αποτελέσουν μια πρόσθετη πηγή χρηματοδότησης για πολλές μικρομεσαίες επιχειρήσεις, στα ζητήματα τα οποία προφανώς μάς ενδιαφέρουν πολύ να προωθήσουμε: ψηφιακό μετασχηματισμό, πράσινο μετασχηματισμό, κατάρτιση και δεξιότητες εργαζομένων.” τόνισε ο Κυριάκος Μητσοτάκης, που έδειξε εμφατικά τις συγχωνεύσεις ως “μονόδρομο”.

“Και βέβαια, να επαναλάβω αυτό το οποίο έχουμε πει πολλές φορές: έχουμε κίνητρα αυτή τη στιγμή, σημαντικά κίνητρα για συγχωνεύσεις μικρομεσαίων επιχειρήσεων, όχι μόνο μικρομεσαίων, συγχωνεύσεις επιχειρήσεων ασχέτως μεγέθους. Διότι ακριβώς αναγνωρίζουμε ότι οι συγχωνεύσεις και το μέγεθος των επιχειρήσεων είναι ένας παράγοντας, όχι ο μόνος, αλλά μία σημαντική παράμετρος που βοηθά την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων. Και, ναι, μερικές φορές είναι καλύτερο να έχει κανείς ένα μικρότερο μερίδιο σε μία μεγαλύτερη εταιρεία, που έχει περισσότερες δυνατότητες να διακριθεί και να μεγαλώσει, από το να έχει ένα μεγαλύτερο μετοχικό μερίδιο σε μία μικρότερη εταιρεία της οποίας η ανάπτυξη είναι προβληματική” ανέφερε ο κ. Μητσοτάκης..

Οι ηλεκτρονικές πληρωμές

Στο φόντο των όσων ακούστηκαν στη ΔΕΘ μεγάλη πρόκληση είναι οι ηλεκτρονικές πληρωμές, αλλά και το νέο πλαίσιο διαχείρισης ζητημάτων φοροδιαφυγής. Καθώς πολλές από αυτές βασίζονται σε μια “γκρίζα” διαδικασία πληρωμών, με μετρητά, θα αντιμετωπίσουν σημαντικές δυσκολίες και βέβαια κόστη, όπως και αλλαγές στη φορολογία 

Σημειώνεται ότι ήδη έχει αναπτυχθεί το εύρος των ηλεκτρονικών πληρωμών, που  αναμφίβολα συνέβαλε την τελευταία τριετία στο να περιοριστούν κατά περίπου 1,5 δισ ευρώ οι απώλειες ΦΠΑ. Επιπλέον, προωθείται η ψηφιοποίηση όλων των φορολογικών διαδικασιών, που εκτιμάται ότι θα περιορίσει στο ελάχιστο τη φοροδιαφυγή στην Ελλάδα, όπου η χρήση μετρητών υπολογίζεται στο 48% των συναλλαγών.   Βέβαια, με βάση πληροφορίες, η επόμενη χρονιά θα είναι πιλοτική, θα είναι η χρονιά ενεργοποίησης ηλεκτρονικών υποχρεώσεων, “εργαλείων” και διαδικασιών, ωστόσο, η απόδοση αυτών των μέτρων θα λειτουργήσει ως οδηγός, έτσι ώστε από το 2025 να μπορεί το ΓΛΚ να υπολογίζει το διαθέσιμο δημοσιονομικό χώρο για φοροελαφρύνσεις, όπως η σταδιακή κατάργηση του Τέλους Επιτηδεύματος και η μείωση των τεκμηρίων. 

Στο κάδρο, πλέον, μπαίνουν όλο το φάσμα των επαγγελματικών δαπανών, που λειτουργούν συχνά, ώς ένας άτυπος “κόφτης” του φορολογητέου εισοδήματος. Να σημειωθεί ότι τελικά οι δαπάνες οι οποίες οδηγούν τελικά τους 7 στους 10 ελεύθερους επαγγελματίες και ατομικές επιχειρήσεις να φορολογούνται για λιγότερα από 10.000 ευρώ ετησίως, καθώς τα στοιχεία που έχουν στη διάθεση τους το ΥΠΕΘΟ και η ΑΑΔΕ δείχνουν ότι ο τζίρος “ψαλιδίζεται” περίπου στο 1/4 μετά τη... μεσολάβηση των επαγγελματικών δαπανών.

Έτσι,  ως άμυνα” στη εικόνα αυτή προωθείται η υποχρέωση των επαγγελματιών να περνάνε όλες οι δαπάνες τους από το Taxis, έτσι ώστε να διασφαλίζεται η διασταύρωση στοιχείων και οι έλεγχοι  των τιμολογίων. Όπως, επίσης, ανέφερε ο Πρωθυπουργός επίκεινται ανακοινώσεις του ΥΠΕΘΟ για  αλλαγές στη φορολογική κλίμακα των ελευθέρων επαγγελματιών, οι οποίες θα ενεργοποιηθούν εφόσον κριθεί αναγκαίο.  

Τι αναμένεται στο φορολογικό μέτωπο;

Συνολικά το επόμενο διάστημα αναμένεται η εξής αλυσίδα κινήσεων: 

• Ως την άνοιξη του 2024 σύνδεση POS- ταμειακών μηχανών  

• Εγκατάσταση POS και στις δραστηριότητες που σήμερα εξαιρούνται  

• Κατάργηση μετρητών στις αγοραπωλησίες ακινήτων  

• Ψηφιακά τιμολόγια και ηλεκτρονικά βιβλία  

• Υποχρεωτικά οι επαγγελματικές δαπάνες στο «myDATA» 

• Ενεργοποίηση ηλεκτρονικών δελτίων αποστολής 

• Πληρωμές προνοιακών επιδομάτων μέσω ψηφιακών καρτών 

• Πιο αυστηρά πρόστιμα στις συναλλαγές άνω των 500 ευρώ με μετρητά. Αντί των 100 ευρώ ανά συναλλαγή που ισχύει σήμερα, θα είναι το διπλάσιο της αξίας της συναλλαγής  

Μισθολογικό κόστος και νέα βάρη ασφάλισης

Να σημειωθεί ότι νέα αύξηση του μισθολογικού κόστους φέρνει η εξαγγελία για τις τριετίες, που τρία χρόνια νωρίτερα “ξεπαγώνουν”. Επίσης, υποχρεωτικό μεν, αν και όχι οριζόντιο θα είναι το “πράσινο” Τέλος, που θα επιβαρύνει τη διαμονή σε ξενοδοχεία- ενοικιαζόμενα δωμάτια κι εκτιμάται ότι μπορεί να αποφέρει πρόσθετα έσοδα 300 εκατ. Ευρώ, τα οποία θα προστεθούν στον υφιστάμενο ετήσιο “κουμπαρά” των 300 εκατ. Ευρώ για Κρατική Αρωγή, που ενσωματώνει το ΠΔΕ. 

Σήμερα, ο φόρος διαμονής επιβάλλεται ανά ημερήσια χρήση και ανά δωμάτιο ή διαμέρισμα, ως εξής: 

Σε κύρια ξενοδοχειακά καταλύματα 1-2 αστέρων κι ενοικιαζόμενα δωμάτια: 0,50 ευρώ  

3 αστέρων: 1,50 ευρώ 

4 αστέρων: 3 ευρώ 

5 αστέρων: 4 ευρώ 

Σύμφωνα με τις ανακοινώσεις του Πρωθυπουργού, ο φόρος αυτός θα αυξηθεί από 1 ως 6 ευρώ, κυρίως στα πολυτελή ξενοδοχεία και απομένουν οι διευκρινίσεις για το τι ακριβώς θα ισχύσει από την Πρωτοχρονιά του 2024. Το μόνο σίγουρο είναι ότι η κυβέρνηση αναμένει υπερδιπλάσια έσοδα από αυτό το Τέλος, αν λάβει κανείς υπόψιν ότι ο φετινός Προϋπολογισμός έχει πρόβλεψη εσόδων 134 εκ ευρώ.  

Όσον αφορά στην υποχρεωτική ασφάλιση κτιρίων, τελικά αυτή επί του παρόντος περιορίζεται στις μεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις. Σε αυτήν τη φάση, για την ασφάλιση των κατοικιών έχει ψηφιστεί και πρόκειται να εφαρμοστεί το κίνητρο της μείωσης του ΕΝΦΙΑ κατά 10%, ενώ δεν πρέπει να λησμονεί κανείς ότι τα ακίνητα με στεγαστικό δάνειο ασφαλίζονται υποχρεωτικά. Αυτό που προφανώς προβλημάτισε την κυβέρνηση είναι το μεγάλο stock των πολύ παλιών ακινήτων, για τα οποία το ασφάλιστρο θα ήταν δυσανάλογα υψηλό, άρα επιβαρυντικό.  

Οι αντιδράσεις

Πάντως, τις εξειδικεύσεις των μέτρων που ανακοίνωσε ο πρωθυπουργός, αναμένουν οι φορείς της αγοράς. Για παράδειγμα οι φορείς αναμένουν περισσότερες λεπτομέρειες για την υποχρεωτική ασφάλιση των μεσαίων και μεγάλων επιχειρήσεων έναντι φυσικών καταστροφών. 

Ειδικότερα, σχολιάζοντας την ομιλία του πρωθυπουργού ο πρόεδρος του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Αθηνών (ΕΕΑ), Γιάννης Χατζηθεοδοσίου, σημείωσε πως η έναρξη της δημόσιας συζήτησης για την υποχρεωτική ασφάλιση περιουσίας κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση “γιατί, όπως έχει φανεί ήδη, το κράτος δεν μπορεί μόνο του να σηκώσει το βάρος των αποζημιώσεων σε πληγέντες. Και επειδή τα ακραία καιρικά φαινόμενα εκδηλώνονται πλέον όλο και συχνότερα, πρέπει να βρεθούν τρόποι ώστε να μην εξαρτάται ο πολίτης μόνο από την κρατική αρωγή μετά από έναν σεισμό, μία φωτιά ή μία πλημμύρα”.

Σύμφωνα με την Πανελλήνια Ομοσπονδία Ιδιοκτητών Ακινήτων (ΠΟΜΙΔΑ), η υποχρεωτική ασφάλιση, δεν μπορεί όμως να εφαρμοστεί αν δεν υποστηριχθούν οι πολίτες με σοβαρά φορολογικά και άλλα κίνητρα. Όπως αναφέρει η ΠΟΜΙΔΑ πέρα από την έκπτωση 10% στο ΕΝΦΙΑ που ισχύει μόνο για τις κατοικίες, θα πρέπει να υπάρξει πλήρης έκπτωση των ασφαλίστρων από το φορολογητέο εισόδημα των ασφαλιζομένων ιδιοκτητών. «Αυτό είναι εφικτό, δεδομένου ότι η ασφαλιστική αγορά λειτουργεί με απόλυτη φορολογική διαφάνεια και συμμόρφωση, και αποδίδει στο Δημόσιο τόσο μεγάλα φορολογικά έσοδα ώστε να είναι δημοσιονομικά ευχερής και συμφέρουσα η ουσιαστική επιδότηση των ασφαλιζομένων ιδιωτών», αναφέρει η ανακοίνωση της ΠΟΜΙΔΑ σημειώνοντας ακόμη η κρατική αρωγή θα πρέπει να καλύπτει προς τους ασφαλισμένους πολίτες το 2% - 4% που ως απαλλασσόμενο, δεν καλύπτεται από τις ασφαλιστικές εταιρίες.

Σε σχέση με τις τριετίες υπάρχει ένα “πάγωμα” στην αγορά, καθώς η επιστροφή των επιδομάτων προϋπηρεσίας προγραμματιζόταν για όταν η ανεργία υποχωρούσε σε μονοψήφιο ποσοστό, κάτι το οποίο δεν αναμένεται πριν το 2024.

Πάντως, το υπουργείο Εργασίας έπσευσε να σημειώσει ότι το μέτρο δεν έχει αναδρομικότητα, ενώ όσοι εργαζόμενοι έχουν ήδη δει αυξήσεις στους μισθούς τους, το διάστημα 2012 -2023, ως οικειοθελή παροχή, οι οποίες υπερβαίνουν τα σημερινά ισχύοντα, τότε συμψηφίζονται με τα καταβαλλόμενα και ο εργοδότης δεν υποχρεούται να δώσει κανένα επίδομα προϋπηρεσίας.

Σε σχέση με τη ρευστόητα και τις δράσεις στήριξής της η αγορά μάλλον δεν έχει θετικά να πει. 

Γ. Χατζηθεοδοσίου: Δεν ακούσαμε κάτι για τη μικρομεσαία επιχειρηματικότητα

Στη δήλωσή του για την ομιλία του πρωθυπουργού, ο πρόεδρος του ΕΕΑ αναφέρει ακόμη πως “για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά όμως παρατηρήσαμε ότι δεν υπήρξε αναφορά, ούτε βέβαια και κάποια μέτρα που δρομολογούνται, για την στήριξη της μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας. Για εμάς στο Επαγγελματικό Επιμελητήριο Αθηνών είναι απόλυτα αναγκαίο να υπάρξουν παρεμβάσεις προς αυτή την κατεύθυνση. Το υψηλό λειτουργικό κόστος των επιχειρήσεων, η ακρίβεια, οι συσσωρευμένες οφειλές, οι συνεχείς αυξήσεις επιτοκίων δανεισμού, η έλλειψη ρευστότητας, τα επιπλέον μισθολογικά βάρη που φέρνει το ξεπάγωμα των τριετιών, είναι παράγοντες που κλονίζουν το επιχειρείν. Και επειδή καμία οικονομία δεν αναπτύχθηκε χωρίς την συμμετοχή των επιχειρήσεων, χρειάζεται ένα ρεαλιστικό σχέδιο για την ουσιαστική ενίσχυση τους. Όσο για την πάταξη της φοροδιαφυγής, κάτι που και εμείς ζητάμε, θα περιμένουμε να δούμε τον τελικό σχεδιασμό της κυβέρνησης. Το μόνο που μπορούμε να πούμε αυτή την στιγμή είναι ότι θέλουμε να υπάρχει φορολογική δικαιοσύνη”.

Β. Κορκίδης: Μεταρρυθμιστικές αλλαγές και αντιπλημμυρικές παροχές

Από την μεριά του ο πρόεδρος του ΕΒΕΠ, Βασίλης Κορκίδης, σημειώνει πως η προσπάθεια του πρωθυπουργού ήταν εμφανής, στο να προσδιορίσει τον χρονικό ορίζοντα περισσότερων μόνιμων μεταρρυθμίσεων, δομικών αλλαγών και λιγότερο, πρόσκαιρων παροχών, με εξαίρεση βεβαίως το αντιπλημμυρικό καλάθι της Θεσσαλίας και το αντιπυρικό καλάθι του Έβρου» Στο κρίσιμο πεδίο της ακρίβειας, διατύπωσε ανησυχίες για τις επίμονες ανατιμήσεις σε τρόφιμα, καύσιμα και ενέργεια».

Σύμφωνα με τον κ. Κορκίδη, το μήνυμα του πρωθυπουργού στο οικονομικό πεδίο ήταν να ανακτηθεί ο πλούτος της χώρας από επενδυτική ανάπτυξη, ενώ έκανε σαφές πως δεν θα γίνουν αλλαγές στο πεδίο των φοροελαφρύνσεων, αλλά παρεμβάσεις με 10 μέτρα στη καταπολέμηση της φοροδιαφυγής. «Η ομιλία Μητσοτάκη, χωρίς διάθεση παροχολογίας, πιστεύω πως εστίασε σε μια προσπάθεια πολιτικής αφύπνισης, οικονομικής εγρήγορσης και κοινωνικής ενθάρρυνσης για την επόμενη μέρα. Αναμένουμε με ενδιαφέρον τις εξειδικεύσεις», αναφέρει στη δήλωσή του ο πρόεδρος του ΕΒΕΠ.