Στα αξιοσημείωτα του Προσχεδίου είναι το χαμήλωμα των προβλέψεων για την ανάπτυξη το 2022, από το 6,2% στο 4,5%. Αυτό συμβαίνει γιατί με το προσχέδιο του νέου προϋπολογισμού αναθεωρούνται προς τα κάτω  -σε σχέση με το Μεσοπρόθεσμο οι εκτιμήσεις για δύο βασικούς κινητήρες της οικονομίας, τις επενδύσεις και τις εξαγωγές. Επίσης, δεν υπάρχουν μέτρα στήριξης, επιπλέον των ανακοινώσεων στη ΔΕΘ.

Συνολικά πάντως η τελική μορφή του σχεδίου αναμένεται να οριστικοποιηθεί λίγο πριν έρθει για ψήφιση μετά τις 20 Νοεμβρίου και μετά τη διαπραγμάτευση με τους επικεφαλής των θεσμών στο πλαίσιο της 12ης αξιολόγησης, η οποία έχει προγραμματισθεί για τις 19 και 20 Οκτωβρίου. 

Δημοσιονομικός χώρος

«Αν είναι η εικόνα της πορείας του ΑΕΠ καλύτερη θα έχουμε δημοσιονομικό χώρο και θα έχουμε ευκαιρία για περαιτέρω ενισχύσεις» ανέφερε ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας μιλώντας το Σάββατο στην πρωινή ζώνη του Open και στην εκπομπή «Τώρα ό,τι συμβαίνει», ωστόσο όπως είπε προς ώρας δεν μπορεί να η οποιαδήποτε αναφορά καθώς το επόμενο διάστημα και μέχρι την κατάθεση του προϋπολογισμού θα εκτιμηθούν οι όποιες ανάγκες. «Αν μιλάγαμε πριν λίγο καιρό θα λέγαμε για μειώσεις φόρων. Τώρα συζητάμε αλλιώς. Μόνο το 2021 πιθανόν να έχουμε πρόσθετες ενισχύσεις.  Σε ένα μήνα θα έχουμε εικόνα για μέτρα μέσα στο 2021όταν θα έχουμε και την εικόνα των τιμών» τόνισε με έμφαση ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας μιλώντας το Σάββατο στην πρωινή ζώνη του Open και στην εκπομπή «Τώρα ό,τι συμβαίνει».

Επίσης η εκτίμηση της για την αύξηση του  ΑΕΠ φέτος πάει στο 6,1% από 5,9 %  «Η πρόβλεψη που θα έχουμε για την ανάπτυξη θα είναι ρεαλιστική, και με τα σημερινά δεδομένα και τους προδρόμους δείκτες της οικονομίας, ίσως και συντηρητική. Αν οι ρυθμοί οικονομικής μεγέθυνσης το 2021 και το 2022 είναι υψηλότεροι από τις εκτιμήσεις, και μάλιστα διατηρήσιμοι, και προκύψει ο αναγκαίος δημοσιονομικός χώρος, τότε αυτός, όπως έχουμε αποδείξει την τελευταία διετία, θα αξιοποιηθεί, κυρίως, για νέες μειώσεις φόρων και ασφαλιστικών εισφορών, αλλά και για την άσκηση κοινωνικής πολιτικής, με όρους οικονομικής αποτελεσματικότητας και κοινωνικής ανταποδοτικότητας», επεσήμανε  το Σάββατο ο υπουργός Οικονομικών. Πιο συγκεκριμένα ο πρόσθετος δημοσιονομικό χώρος θα εξαρτηθεί και από την ενσωμάτωση των εσόδων από τον τουρισμό στο τρίτο τρίμηνο του 2021 που θεωρείται κομβικό για τον ρυθμό μεγέθυνσης του ΑΕΠ. Να σημειωθεί ότι με βάση τον υπουργό Οικονομικών καταγράφεται μόνο το Σεπτέμβριο άνοδο κατά 1 δισεκ. των εσόδων κάθε μορφής στις εφορίες της χώρας.

 «Στο προσχέδιο του προϋπολογισμού, προβλέπουμε ότι η δημοσιονομική ισορροπία θα επανέλθει το 2022, μέσα από μια σημαντική δημοσιονομική προσαρμογή, η οποία θα εδράζεται στην ταχεία ανάταξη και διατηρήσιμη ανάπτυξη της οικονομίας, και στη σταδιακή απόσυρση των μέτρων στήριξης της κοινωνίας, όσο αποκαθίσταται η κανονικότητα στη λειτουργία της πραγματικής οικονομίας. Και προφανώς, χωρίς περιοριστικά μέτρα», σημείωσε χαρακτηριστικά ο κ. Σταϊκούρας.

Ο πήχης της ανάπτυξης

Πάντως συγκριτικά με το μεσοπρόθεσμο οι εκτιμήσεις για την εξέλιξη των βασικών μεγεθών το επόμενο έτος δείχνουν χαμηλότερο ρυθμό αύξησης των επενδύσεων στο 23,4% από 30,3% και των εξαγωγών στο 11,1% από 13,8% αλλά επιτάχυνση της ανόδου των εισαγωγών στο 8,9% από 8,5%.

Επίσης όπως ανέφερε στην έκθεσή του το Δημοσιονομικό Συμβούλιο για την αξιολόγηση των μακροοικονομικών προβλέψεων του προσχεδίου του προϋπολογισμού 2022 υπάρχουν πολλές αβεβαιότητες για τη πορεία της οικονομίας που καθιστούν τις προβλέψεις επισφαλείς. Σύμφωνα με το Δημοσιονομικό Συμβούλιο οι «αστερίσκοι» αφορούν στην επιβεβαίωση των θετικών εκτιμήσεων για την εξέλιξη της πανδημίας, στις εξελίξεις στο μέτωπο των τιμών της ενέργειας και άλλων παραγωγικών εισροών, στην ομαλή και γρήγορη ενεργοποίηση των σχημάτων στήριξης των επενδύσεων που χρηματοδοτούνται από Ταμείο Ανάκαμψης και στις ενδεχόμενες αναθεωρήσεις στοιχείων από την ΕΛΣΤΑΤ αναφορικά με το ρυθμό μεγέθυνσης του ΑΕΠ το τρέχον έτος.

Τα μεγέθη

Ειδικότερα τα βασικά μεγέθη για το 2022, όπως παρουσιάστηκαν σε σχετική έκθεση του Ελληνικού Δημοσιονομικού Συμβουλίου έχουν ως εξής:

Ιδιωτική κατανάλωση: Σε ό,τι αφορά το 2022, η κύρια πηγή αβεβαιότητας αφορά στην εξέλιξη της πανδημίας. Εκτιμώντας ότι αυτή θα έχει τεθεί υπό πλήρη έλεγχο, η αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης κατά 2,9% κρίνεται εύλογη. Επιπλέον, η εκτιμώμενη πτώση του ποσοστού ανεργίας στο 14,3% αναμένεται να συνδράμει στην τόνωση της ιδιωτικής κατανάλωσης. Ωστόσο, πηγή αβεβαιότητας αναφορικά με την προβλεπόμενη αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης αποτελεί η μικρή αύξηση της μέσης κατά κεφαλήν αμοιβής της μισθωτής εργασίας, η οποία προβλέπεται ότι θα ανέλθει σε 1,1%, δηλαδή αρκετά χαμηλότερα από τον μεσοπρόθεσμο στόχο του πληθωρισμού (2,0%). Αυτό σημαίνει, πως η αύξηση των συνολικών αμοιβών της μισθωτής εργασίας (+3%), που αποτελεί βασική συνιστώσα της ιδιωτικής κατανάλωσης, εφόσον επιτευχθεί, θα προέλθει σχεδόν αποκλειστικά από την αύξηση του όγκου της μισθωτής απασχόλησης.

Δημόσια κατανάλωση: Λαμβάνοντας υπόψη τη σταδιακή ανάκαμψη της οικονομίας, προβλέπεται ο βαθμιαίος περιορισμός των καταναλωτικών δαπανών του δημοσίου οι οποίες αυξήθηκαν σημαντικά λόγω των μέτρων ελέγχου της πανδημίας. Δεδομένων των παραπάνω, είναι αναμενόμενη η μείωση της δημόσιας κατανάλωσης.

Ακαθάριστος σχηματισμός παγίου κεφαλαίου: Η εκτίμηση για ενίσχυση των επενδύσεων το 2022 κατά 23,4% (ή κατά 4,83 δισ. ευρώ σε σταθερές τιμές) αποτυπώνει τον πλέον φιλόδοξο μακροοικονομικό στόχο του προσχεδίου. Το σύνολο αυτής της μεταβολής οφείλεται στη θετική επίπτωση που έχει ήδη και αναμένεται να έχει το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF). Σύμφωνα με το Προσχέδιο, το ήμισυ (50%) της καθαρής αύξησης των επενδύσεων θα προέλθει από την ενίσχυση των δημόσιων επενδύσεων και το υπόλοιπο μισό θα προέλθει από την ενίσχυση των ιδιωτικών επενδύσεων. Κατά συνέπεια, η έγκαιρη και ομαλή απορρόφηση των κονδυλίων του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, καθώς και η διασφάλιση ότι το εγχώριο τραπεζικό σύστημα θα διοχετεύσει γρήγορα και αποτελεσματικά τα σχετικά κεφάλαια στην ιδιωτική οικονομία αποτελεί στοιχείο καίριας σημασίας για την υλοποίηση του αισιόδοξου αυτού σεναρίου.

Εισαγωγές-εξαγωγές: Οι εκτιμήσεις αναφορικά με την εξέλιξη των εισαγωγών και των εξαγωγών είναι σύστοιχες με τις εκτιμήσεις αναφορικά με την μεταβολή του ΑΕΠ και των άλλων επιμέρους συνιστωσών. Ειδικότερα, σημειώνεται πως η αύξηση των εισαγωγών αγαθών (+9,7%) προβλέπεται να είναι μεγαλύτερη εκείνης των εξαγωγών αγαθών (+2,7%)- σύμφωνα με τις αναλυτικές προβλέψεις του Υπουργείου Οικονομικών- στοιχείο το οποίο είναι αναμενόμενο λόγω της σημαντικής ανάκαμψης των επενδύσεων και της ιδιωτικής κατανάλωσης που συνεπάγονται αυξημένες ανάγκες σε εισαγόμενες πρώτες ύλες, μηχανήματα και καταναλωτικά αγαθά. Πάντως, η σχετική επιδείνωση του ισοζυγίου αγαθών υπεραντισταθμίζεται από τη βελτίωση του ισοζυγίου υπηρεσιών, κυρίως λόγω της περαιτέρω ανάκαμψης του τουρισμού. Συγκεκριμένα, οι τουριστικές εισπράξεις αναμένεται να ανέλθουν το 2022 σε 14,4 δισ. ευρώ, αυξημένες κατά σχεδόν 60% σε σχέση με το 2021, παραμένοντας ωστόσο, κάτω από το επίπεδο του 2019 (προβλέπεται να κυμανθούν στο 79% των εισπράξεων του 2019), πρόβλεψη η οποία κρίνεται επιτεύξιμη.

Γιώργος Αλεξάκης