Ήδη τα μηνύματα είναι ενδεικτικά για το πού πάει η οικονομία. Χτες η Coca-Cola HBC AG, κορυφαίος Όμιλος παραγωγής καταναλωτικών προϊόντων και στρατηγικός εταίρος της The Coca-Cola Company, στην περιληπτική ενημέρωση για την πορεία των εργασιών του πρώτου τριμήνου του 2020 ανέφερε ότι τον Απρίλιο έχοντας περιοριστικά μέτρα σε όλες τις αγορές, τα έσοδα σε ουδέτερη συναλλαγματική βάση μειώθηκαν κατά 37,2% και ο όγκος πωλήσεων κατά 27,3%.

«Το κανάλι εκτός σπιτιού, το οποίο αντιπροσωπεύει λίγο παραπάνω από το 40% των εσόδων μας, έχει πληγεί σημαντικά από τα περιοριστικά μέτρα. Κατά την διάρκεια των εβδομάδων των περιοριστικών μέτρων, αντιμετωπίσαμε μειώσεις όγκου πωλήσεων στο συγκεκριμένο κανάλι της τάξεως του 70%-90%» σημειώνει ενδεικτικά μια από τις μεγαλύτερες εταιρίες της χώρας με διεθνή παρουσία και δράση. Όταν αυτό αναφέρει ένας κολοσσός τότε εύκολα μπορεί να καταλάβει κανείς το τι γίνεται σε άλλους κλάδους ή σε άλλες επιχειρήσεις. Ήδη  τη βοήθεια του κράτους για να ξεπεράσει την κρίση έχει ουσιαστικά ζητήσει ο «εθνικός» αερομεταφορέας της χώρας η AEGEAN ενώ και η ακτοπλοΐα που έχει μια βαρύνουσα σημασία για την εθνική συνοχή και ακεραιότητα έχει κάνει λόγο για την ανάγκη μεγάλης στήριξης, πολύ περισσότερης από όσο έχει τύχει μέχρι τώρα. Σε όλα αυτά προστίθεται ο τουρισμός και η εστίαση με ένα πολύ ισχυρό αποτύπωμα στην απασχόληση.

Ήδη η κυβέρνηση εξετάζει το πώς θα στηρίξει όλες αυτές τις επιχειρήσεις επιλέγοντας κατά τα φαινόμενα στοχευμένες παρεμβάσεις με στόχο να ενισχύσει τη ρευστότητα των επιχειρήσεων και την απασχόληση. Στο φόντο αυτό επιδιώκει μια «προσεκτική» και «λελογισμένη» μείωση φόρων, όπως ανέφερε χτες σε ραδιοφωνική συνέντευξή του στο Proto Thema FM ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας. Γιαυτό οι πληροφορίες παραπέμπουν σε προβληματισμό για το αν θα υπάρξει π.χ.  κάθετη πτώση του ΦΠΑ σε όλα τα είδη στην εστίαση ή πιο περιορισμένη π.χ. πτώση στο 13% του ΦΠΑ στον καφέ.

Όμως ένα ενδιαφέρον στοιχείο από την πορεία των εσόδων τον Απρίλη ενδεχομένως να δίνει μια πρώτη απάντηση στην δύσκολη εξίσωση της ανεύρεσης πόρων και στήριξης κλάδων.

Ουσιαστικά η έκπτωση 25% στην εφάπαξ καταβολή υποχρεώσεων ΦΠΑ έφερε διάσωση των εσόδων του Απριλίου την τελευταία στιγμή. Ενώ τα πρώτα στοιχεία έδειχναν ότι η πτώση ήταν γύρω στο 35%, ωστόσο πληρωμές περίπου 500 εκατ.  λίγες ώρες πριν κλείσει ο μήνας, περιόρισαν τις απώλειες γύρω στο 25%. Είναι προφανές ότι μια πιθανή μείωση του ΦΠΑ στην εστίαση όπως και σε όλες ανεξαιρέτως τις υπηρεσίες με δεδομένη τη συγκυρία μπορεί να γίνει αποδεκτή από τους θεσμούς ως de facto επιλογή καθώς πέρα από τη συγκυρία με τη άρση μέχρι το 2021 του έτους του Συμφώνου Σταθερότητας, στις υπηρεσίες η Ελλάδα καταγράφει τα μεγαλύτερα ποσοστά φοροδιαφυγής ΦΠΑ. Όπως έχει ειπωθεί και στο παρελθόν σε σχέση με τη φορολογική πολιτική ο "φόρος σκοτώνει το φόρο", καθώς οι μεγάλοι συντελεστές αυξάνουν το κίνητρο παρανομίας, δηλαδή εάν μειωθεί ο ΦΠΑ, όλοι οι παροχείς υπηρεσιών θα κάνουν μεγαλύτερο τζίρο και θα περιοριστεί η φοροδιαφυγή διότι κάποιοι θα προτιμήσουν να πληρώσουν ένα πολύ χαμηλό ποσοστό ΦΠΑ από το να διατρέξουν τον κίνδυνο να τους πιάσουν και να πληρώσουν μεγάλα πρόστιμα.

Στο φόντο αυτό σύσσωμος ο τουρισμός και η εστίαση έχουν επισημάνει ότι για να ενεργοποιηθεί η ζήτηση είναι απαραίτητη η μείωση του ΦΠΑ από 01.06.20 και για όσο χρόνο χρειαστεί να ανακτηθεί το χαμένο έδαφος: της διαμονής στο 6%, όλης της εστίασης στο 13%, της υπηρεσίας του τουριστικού πακέτου στο 13%, των εγχώριων μεταφορών στο 13% και του θαλάσσιου τουρισμού στο 13%.

Σημειώνεται ότι  εμπλεκόμενοι  φορείς στον τουρισμό και την εστίαση αναφέρουν ότι η μείωση του ΦΠΑ πρέπει να γίνει οριζόντια στα είδη π.χ. και στα αναψυκτικά, που αποτελούν ένα προϊόν «λαϊκής» κατανάλωσης, ώστε σταδιακά να αποκατασταθούν οι ισορροπίες στην επιτόπια αγορά και οι προκύπτουσες απώλειες και να τονωθεί, όσο γίνεται περισσότερο, η καταναλωτική ζήτηση και στο τουριστικό πακέτο.

Πέρα από τις μειώσεις φόρων ένας άλλος βασικός μοχλός στήριξης των κλάδων της «που επλήγησαν και πλήττονται μπορεί να είναι η στήριξη με φτηνό χρήμα. Στο πλαίσιο αυτό εξετάζεται από το υπ. Οικονομικών ένα καθεστώς με κρατικές εγγυήσεις για την άντληση φτηνής ρευστότητας.

Ήδη έχει δοθεί το πράσινο φως για σχετικές πολιτικές από την Κομισιόν που μάλιστα έχει διευρύνει τα περιθώρια τέτοιων παρεμβάσεων. Κυρίως αυτό θα έχει ως εργαλείο τα δάνεια που αναμένονται από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, αλλά και τα δάνεια της Αναπτυξιακής Τράπεζας, που συνολικά θα φτάσουν στα 10 δις ευρώ.

Παράλληλα η κυβέρνηση αναμένει το πρόγραμμα SURE, μέσω του οποίου αναμένεται να φτάσουν στην Ελλάδα περίπου 1,5 δις ευρώ για να στηρίξει την απασχόληση που είναι το άλλο κεντρικό ζήτημα παράλληλα με τη στήριξη της καταναλωτικής ζήτησης και της ρευστότητας. Ωστόσο μέχρι στιγμής ο ορίζοντας καταβολών δεν είναι ορατός και έτσι το υπουργείο Οικονομικών καλείται να καταβάλλει περί τα 400- 500 εκατ. Ευρώ από τον Κρατικό Προϋπολογισμό για το δίμηνο Ιουνίου- Ιουλίου.

Γιώργος Αλεξάκης