Το πλαίσιο

 Πρώην πρόεδρος έναντι αντιπροέδρου: Οι 60ές προεδρικές εκλογές θα διεξαχθούν στις ΗΠΑ στις 5 Νοεμβρίου. Περίπου 200 εκατομμύρια ψηφοφόροι με δικαίωμα ψήφου θα κληθούν να αποφασίσουν μεταξύ του Ρεπουμπλικανού Ντόναλντ Τραμπ και της Δημοκρατικής Καμάλα Χάρις, δίνοντας τέλος σε μια θεαματική προεκλογική εκστρατεία - κατά την οποία ο Τραμπ επέζησε από μια απόπειρα δολοφονίας και ο εν ενεργεία Τζο Μπάιντεν αποσύρθηκε από την κούρσα μετά από ένα αποτυχημένο για εκείνον τηλεοπτικό ντιμπέιτ. Οι αποφάσεις του νυν προέδρου έχουν επίσης διεθνείς διαστάσεις, για παράδειγμα όσον αφορά τη Μέση Ανατολή, την Ουκρανία και την πολιτική για το κλίμα. Ως εκ τούτου, οι εκλογές στις ΗΠΑ παρακολουθούνται με μεγάλο ενδιαφέρον σε όλο τον κόσμο.

Το προφίλ των υποψηφίων  

 Ντόναλντ Τραμπ (Ρεπουμπλικανικό Κόμμα)

Ο Ντόναλντ Τραμπ κέρδισε τις προκριματικές εκλογές των Ρεπουμπλικανών με μεγάλη διαφορά από τους αντιπάλους του. Ο 78χρονος ήταν πρόεδρος των ΗΠΑ από το 2017 έως το 2021. Το 2020 έχασε από τον Δημοκρατικό Τζο Μπάιντεν. Μέχρι σήμερα αρνείται να αναγνωρίσει την ήττα του αυτή και είναι ο πρώτος πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ που καταδικάστηκε ποινικά για την υπόθεση των πληρωμών χρημάτων απόκρυψης στη Στόρμι Ντάνιελς. Περαιτέρω δικαστικές διαδικασίες εναντίον του βρίσκονται επίσης σε εξέλιξη.

Του έχουν απαγγελθεί για παράδειγμα κατηγορίες για την εισβολή στο Καπιτώλιο στις 6 Ιανουαρίου του 2021. Η κατηγορία είναι ότι υποκίνησε σκόπιμα τους οπαδούς του για να αποτρέψει την θεσμική επιβεβαίωση της εκλογικής νίκης του Μπάιντεν.

Σε περίπτωση που κερδίσει τις τρέχουσες εκλογές, ο Τραμπ έχει ανακοινώσει ότι θα εφαρμόσει μια σκληρή μεταναστευτική πολιτική. Θέλει να απελάσει μετανάστες που έχουν εισέλθει παράτυπα στη χώρα, χρησιμοποιώντας τον στρατό αν χρειαστεί. Επιπλέον, υπόσχεται μειώσεις φόρων για τα μεγάλα εισοδήματα και τις εταιρείες.

Όσον αφορά την εξωτερική πολιτική, είναι αναμενόμενο ότι θα επαναφέρει την απομονωτική προσέγγιση («Πρώτα η Αμερική») της πρώτης θητείας του. Για παράδειγμα, έχει δηλώσει ότι θα σταματήσει την αμερικανική βοήθεια προς την Ουκρανία. Απειλεί επίσης τις ξένες εταιρείες με μαζικούς δασμούς.

Υποψήφιος Αντιπρόεδρος των Ρεπουμπλικανών είναι Ο J.D. (Τζέιμες Ντέιβιντ) Βανς. Ο 40χρονος γερουσιαστής από το Οχάιο θεωρούνταν κάποτε επικριτής του Τραμπ πριν αλλάξει στρατόπεδο. Τάσσεται κατά των αμβλώσεων και έχει εναντιωθεί στην οικονομική στήριξη της Ουκρανίας.

Καμάλα Χάρις (Δημοκρατικό Κόμμα)

Στις αρχές Αυγούστου γνωστοποιήθηκε ότι η νυν αντιπρόεδρος Καμάλα Χάρις θα είναι υποψήφια με τους Δημοκρατικούς. Μετά την αποχώρησή του, ο πρόεδρος Μπάιντεν πρότεινε την αναπληρώτριά του ως νέα υποψήφια. Η Χάρις κατάφερε μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα να συσπειρώσει το κόμμα της. Η 60χρονη ξεκίνησε την πολιτική της καριέρα στην Καλιφόρνια, όπου εξελέγη γενική εισαγγελέας το 2010. Αργότερα κέρδισε μια θέση γερουσιαστή για την πολιτεία και έπειτα επιχείρησε να μπει στην κούρσα για τον Λευκό Οίκο για λογαριασμό των Δημοκρατικών το 2020, αλλά απέσυρε την υποψηφιότητά της μετά τα χαμηλά ποσοστά στις δημοσκοπήσεις. Υπό τον Μπάιντεν, έγινε τελικά αντιπρόεδρος. Πρόκειται για  την πρώτη γυναίκα σε αυτό το αξίωμα.

Το προεκλογικό της πρόγραμμα στοχεύει στην ενίσχυση της μεσαίας τάξης και στην αύξηση της οικονομικής στήριξης των οικογενειών και των παιδιών. Θέλει επίσης να περιορίσει τις αυξήσεις των ενοικίων, να δημιουργήσει κατοικίες και να θεσπίσει μέτρα για την καταπολέμηση των υπερβολικών τιμών των τροφίμων, καθώς και να επαναφέρει το δικαίωμα στην άμβλωση σε όλες τις πολιτείες των ΗΠΑ.

Η Χάρις επέλεξε τον Τιμ Γουόλς, κυβερνήτη της Μινεσότα, ως υποψήφιο αντιπρόεδρο. Ο 60χρονος θεωρείται πολιτικός που χρησιμοποιεί απλή γλώσσα για να προσεγγίσει ψηφοφόρους χωρίς ακαδημαϊκή μόρφωση και ανδρικό εκλογικό κοινό από τις μεσοδυτικές πολιτείες, τους οποίους θα πρέπει να πείσει όσους είναι επιφυλακτικοί απέναντι στη Χάρις. Πριν την πολιτική του διαδρομή ήταν δάσκαλος. Τάσσεται επίσης υπέρ των αυστηρότερων ελέγχων για τους αγοραστές όπλων.

Πώς λειτουργούν οι προεδρικές εκλογές – Τι είναι το σώμα των εκλεκτόρων

Εάν θέλει κανείς να ψηφίσει, πρέπει πρώτα να εγγραφεί στον εκλογικό κατάλογο της εκάστοτε πολιτείας. Οι ψηφοφόροι δεν μπορούν να ψηφίσουν τον πρόεδρο απευθείας, αλλά στέλνοντας εκλέκτορες στο εκλογικό σώμα. παρόλο που τα ονόματα των υποψηφίων Χάρις και Τραμπ μπορούν να σημειωθούν στο ψηφοδέλτιο, οι ψήφοι που δίνονται στην πραγματικότητα κατανέμονται στους αντίστοιχους εκλέκτορες του Δημοκρατικού ή του Ρεπουμπλικανικού κόμματος.

Κάθε πολιτεία στέλνει έναν συγκεκριμένο αριθμό εκλεκτόρων στο Εκλογικό Κολλέγιο ανάλογα με το μέγεθος του πληθυσμού της. Συνολικά, αποτελείται από 538 εκλέκτορες και τα κόμματα στις επιμέρους πολιτείες καθορίζουν διαφορετικά ποιος ορίζεται εκλέκτορας. Η Καλιφόρνια έχει τους περισσότερους εκλέκτορες με 54, ενώ μικρότερες πολιτείες όπως το Βερμόντ, το Γουαϊόμινγκ και η Αλάσκα, στέλνουν μόνο τρεις. Όποιος λάβει τουλάχιστον 270 ψήφους γίνεται πρόεδρος.

Η διαδικασία βασίζεται στην ψηφοφορία κατά πλειοψηφία («ο νικητής τα παίρνει όλα»). Αυτό σημαίνει ότι όποιος λάβει τις περισσότερες ψήφους σε μια ομοσπονδιακή πολιτεία λαμβάνει όλες τις ψήφους της εν λόγω πολιτείας στο Εκλογικό Κολέγιο. Μόνο δύο πολιτείες ακολουθούν διαφορετική αρχή: στη Νεμπράσκα και το Μέιν, οι ψήφοι μοιράζονται, καθώς ορισμένοι από τους εκλέκτορες καθορίζονται στις εκλογικές περιφέρειες, ενώ οι υπόλοιποι εκλέκτορες ορίζονται από το κόμμα που έχει επικρατήσει στην εκάστοτε πολιτεία.

Οι εκλέκτορες κάθε πολιτείας συναντώνται την Τρίτη μετά τη δεύτερη Τετάρτη του Δεκεμβρίου, φέτος στις 17 Δεκεμβρίου, για να ψηφίσουν τον υποψήφιο. Οι ψήφοι αποστέλλονται στη συνέχεια στην Ουάσινγκτον, όπου καταμετρώνται στο Κογκρέσο τον Ιανουάριο. Εκλέγεται όποιος συγκεντρώσει την απόλυτη πλειοψηφία των 270 ψήφων.

Τι είναι τα swing states - και γιατί είναι ζωτικής σημασίας;

Στις περισσότερες πολιτείες, οι παραδοσιακές σχέσεις των ψηφοφόρων καθορίζουν ποιος θα κερδίσει, εξασφαλίζοντας στους υποψηφίους τους απαραίτητους εκλέκτορες της εκάστοτε πολιτείας. Η Καλιφόρνια, για παράδειγμα, ψηφίζει Δημοκρατικούς εδώ και χρόνια, ενώ το Τέξας ψηφίζει Ρεπουμπλικάνους, αλλά η κατάσταση είναι διαφορετική στα λεγόμενα swing states.

Για το λόγο αυτό, οι πολιτείες αυτές είναι ιδιαίτερα αμφισβητούμενες. Οι εκστρατείες και των δύο υποψηφίων επικεντρώνονται στα swing states - επειδή αυτές είναι καθοριστικές για το ποιος θα ξεπεράσει το όριο των 270 ψήφων στο Κολέγιο των Εκλεκτόρων και θα μετακομίσει στον Λευκό Οίκο. Στις φετινές προεδρικές εκλογές, οι ακόλουθες πολιτείες θεωρούνται swing states (σε παρένθεση ο αριθμός των εκλεκτόρων):

-Πενσυλβάνια (19)

-Τζόρτζια (16)

-Βόρεια Καρολίνα (16)

-Μίσιγκαν (15)

-Αριζόνα (11)

-Ουισκόνσιν (10)

-Νεβάδα (6)

Η Χάρις και ο Τραμπ έχουν μοιρασμένες πιθανότητες για τη σημαντική πολιτεία της Πενσυλβάνια με τους 19 εκλέκτορες, ενώ οι Δημοκρατικοί υπολογίζουν ότι θα κερδίσουν το Μίσιγκαν και το Ουισκόνσιν στις μεσοδυτικές πολιτείες, πέρα από την Πενσυλβάνια στα βορειοανατολικά. Σε αυτήν την περίπτωση θα έχουν εξασφαλίσει τις τρεις λεγόμενες «γαλάζιες πολιτείες του τείχους».

Το 2020, ο Μπάιντεν επικράτησε και στις τρεις πολιτείες, οι οποίες ήταν κεντρικές για την εκλογική του νίκη. Αν η Χάρις κερδίσει το «μπλε τείχος», θα χρειαζόταν μόνο μία ακόμη ψήφο. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς των εμπειρογνωμόνων των New York Times, η Χάρις μπορεί να υπολογίζει σε 225 εξασφαλισμένες ψήφους, ο Τραμπ σε 219. Μαζί με τις «πολιτείες του μπλε τείχους», θα έπαιρνε 269 ψήφους. Η τελευταία ψήφος που λείπει θα μπορούσε να προέλθει από τη Νεμπράσκα στις μεσοδυτικές πολιτείες. Αν και η πολιτεία δεν είναι swing state, οι ψήφοι εκεί είναι μοιρασμένες και δεν απονέμονται σύμφωνα με την αρχή «ο νικητής τα παίρνει όλα», και ακριβώς μία περιφέρεια είναι δημοκρατική, γύρω από την πόλη Ομάχα με πληθυσμό 500.000 κατοίκων, γνωστή ως «μπλε κουκίδα» (το μπλε αντιπροσωπεύει τους Δημοκρατικούς).

Βόρεια Καρολίνα, Τζόρτζια: Σε αυτές τις πολιτείες οι Ρεπουμπλικάνοι εκτιμούν ότι έχουν καλές πιθανότητες επικράτησης. Ο Τραμπ κέρδισε στη Βόρεια Καρολίνα και το 2020. Στη Τζόρτζια, ηττήθηκε οριακά από τον Μπάιντεν. Αν κερδίσει και τις τρεις πολιτείες αυτή τη φορά, θα έχει την απαραίτητη πλειοψηφία των 270 ψήφων στο Κολέγιο των Εκλεκτόρων.

Tι λένε οι μετρήσεις

Όπως σε κάθε εκλογική αναμέτρηση στις ΗΠΑ τα τελευταία χρόνια, οι δημοσκοπήσεις προβλέπουν και πάλι ένα ντέρμπι για την κούρσα στον Λευκό Οίκο.

Αφού κατέστη σαφές ότι η Χάρις θα έθετε υποψηφιότητα αντί του Μπάιντεν, τα ποσοστά των Δημοκρατικών στις δημοσκοπήσεις αυξήθηκαν, αλλά η τάση αυτή φαίνεται να έχει μείνει στάσιμη. Ο μέσος όρος αρκετών δημοσκοπήσεων που δημοσίευσε η πύλη ανάλυσης Fivethirtyeight δείχνει ότι η Χάρις και ο Τραμπ είναι περίπου ισόπαλοι.

Οι New York Times συνοψίζουν τα στοιχεία ως εξής: «Στις επτά πολιτείες που είναι πιθανό να κρίνουν το αποτέλεσμα των εκλογών, τα ποσοστά των υποψηφίων είναι τόσο αξιοσημείωτα κοντά μεταξύ τους, που κανένας από τους δύο δεν έχει σημαντικό προβάδισμα σε αυτή την τελική ευθεία». Με λίγα λόγια: Κάθε ψήφος μετράει.

Ακολουθήστε το reporter.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο reporter.gr