Ο σχεδιασμός της Ευρωπαικής πολιτικής γύρω από το κοινό νόμισμα στηρίζεται στη λογική οτι για να υπάρχει νομισματική σταθερότητα δεν μπορεί να υπάρχουν ελλείμματα. Οι σκληρές πολιτικές λιτότητας λοιπόν επιβάλονται για να στηριχθεί το Ευρώ. Η Γερμανία ειδικά έχει “ψύχωση” με τη σταθερότητα του νομίσματος και διαθέτοντας πολύ μεγάλα πλεονάσματα στο ισοζύγιο εξωτερικών συναλλαγών της, δεν αντιμετωπίζει τα έντονα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι χώρες του Ευρωπαικού Νότου, ούτε οι χώρες του πρώην ανατολικού μπλόκ.

Θεωρητικά μέσα στην πρώτη δεκαετία ύπαρξης του ενιαίου νομίμσατος, όλα θα είχαν στρώσει. Όμως αυτό δεν συνέβη. Οι χώρες του Νότου δεν τα κατάφεραν και οι Ανατολικές χώρες παραμένουν φτωχές. Η Γερμανία επιμένει στην ίδια πολιτική - με ξεροκεφαλιά θεωρούν οι καλοπροαίρετοι, ενώ στην πραγματικότητα προασπίζεται μόνο τα δικά της οικονομικά συμφέροντα αδιαφορώντας για τους πιο αδύναμους, κρυμένη πίσω από την κλασσική γερμανική πεποίθηση οτι αυτό είναι το σωστό, αυτό λένε οι κανόνες.

Η δικλείδα ασφαλείας για τα προβλήματα που δημιουργεί το Ευρώ και οι σκληρές πολιτικές λιτότητας είναι η Συνθήκη Σένγκεν. Αν κάποια χώρα που δεν τα πηγαίνει καλά υποφέρει από υψηλή ανεργία, οι πολίτες της μπορούν να φύγουν από τη χώρα τους και να εργαστούν σε οποιαδήποτε άλλη χώρα της Ευρώπης που έχει ρυθμό ανάπτυξης. Έτσι ο Έλληνας, ο Ισπανός, ο νότιος Ιταλός, όπως και ο Πολωνός, ο Βούλγαρος κλπ μπορούν να πάνε να εργαστούν στη Γερμανία που χρειάζεται εργάτες, μηχανικούς, λογιστές κλπ.

Θεωρητικά λοιπόν αυτή η Συνθήκη αποσυμπίεζε την πίεση στις χώρες που υποφέρουν, απορροφώντας μέρος της ανεργίας της, μέσω της ενδοευρωπαικής μετανάστευσης. Στην αρχή πολλοί Ευρωπαικοί λαοί αντέδρασαν βλέποντας τον “Πολωνό υδραυλικό” να τρώει τους δουλειές τους στην Γαλλία, ή την Ιταλία. Είχε τις τεχνικές γνώσεις και ήταν φτηνότερος από τον Γάλλο ή τον Ιταλό υδραυλικό. Τότε άρχισε να χτίζεται ο εθνικισμός στις χώρες της Ευρώπης, χωρίς όμως να πάρει τεράστιες διαστάσεις όσο οι οικονομίες πήγαιναν σχετικά καλά και λεφτά υπήρχαν. Το πρόβλημα όμως που δημιουργείται στην συνέχεια και το οποίο δεν είχε προβλεφθεί στη θεωρία, είναι οτι με το μεταναστευτικό και το προσφυγικό πρόβλημα ο αριθμός των μετακινούμενων εργαζόμενων αυξάνεται ραγδαία, οτι οι αμοιβές πέφτουν κατακόρυφα και οτι πολλοί “προνομιούχοι” οικονομικοί μετανάστες χάνουν τα προνόμια τους.

Οι Ανατολικοί για παράδειγμα, μπήκαν στην Ευρωπαική Ένωση κυρίως για να αποκτήσουν πρόσβαση στην αγορά εργασίας της Ευρώπης μέσω Σένγκεν. Όταν άρχισαν να φτάνουν οι προσφυγικές ροές από τη Μέση Ανατολή, αυτοί ήταν οι πρώτοι που αντέδρασαν διότι έχουν πλέον πολύ φθηνό ανταγωνισμό. Ο Πολωνός υδραυλικός για παράδειγμα, χάνει το ανταγωνιστικό του πλεονέκτημα έναντι του Σύριου υδραυλικού που έρχεται στην Ευρώπη ώς πρόσφυγας. Εκτός λοιπόν του Γάλλου υδραυλικού έχουμε δυσαρεστημένο και τον Πολωνό υδραυλικό. Θα είχε ενδιαφέρον να μαθαίναμε πχ τι ψήφισαν οι ψηφοφόροι της Κοινοπολιτείας στο δημοψήφισμα για το Brexit. Αυτοί είναι που θίγονται περισσότερο από όλους από την ελεύθερη μετακίνηση εργαζομένων στο Ηνωμένο Βασίλειο. Ο Ινδός, ο Πακιστανός που ώς μέλη της Κοινοπολιτείας είχαν το διακίωμα να ζήσουν και να εργαστούν στη Μεγάλη Βρετανία, ήταν δηλαδή “προνομιούχοι μετανάστες”, είδαν να έρχεται στην αρχή ο Πολωνός, μετά ο Ισπανός, μετά ο Βούλγαρος και ξαφνικά και ο Σύριος και ο Μαροκινός στο Λονδίνο.

Τι ψήφισαν αυτοί; Υποθέτω ότι ψήφισαν κατά της Συνθήκης Σένγκεν για να μην μπορούν οι νέοι μετανάστες να τους τρώνε τις δουλειές. Έχουμε και την περηφάνεια των Βρετανών οι οποίοι δεν μπορούν να ανεχθούν τους Γερμανούς να διαμορφώνουν τους Αγγλικούς νόμους, έχουμε και την βάσιμη πεποίθηση τους ότι η Βρετανία μπορεί και χωρίς την Ευρώπη - έστω και με μερικά τραύματα και έτσι φτάσαμε να φεύγει η Αγγλία από την Ευρώπη χωρίς να καταλαβαίνει πώς έγινε αυτό. 

Έχουμε λοιπόν από τη μία μεριά αυτούς που πιέζονται από το Ευρώ και από την άλλη αυτούς που πιέζονται από τη Συνθήκη Σένγκεν. Όμως η Συνθήκη Σένγκεν είναι η βαλβίδα ασφαλείας της Ευρώπης για να μην εκραγεί από την πίεση των πολιτικών λιτότητας και της ύφεσης που δημιουργεί η ανάγκη σταθερότητας του Ευρώ την οποία δεν απεμπολεί με τίποτα η Γερμανία.

Περίπλοκο το ζήτημα και θέτει σε πραγματικό κίνδυνο την διατήρηση της Ευρωπαικής Ένωσης. Διότι αν δεν λειτουργεί η Συνθήκη Σένγκεν και κλείσουν τα σύνορα, η Ελλάδα πρώτη από όλους και άλλες χώρες στη συνέχεια δεν θα αντέξουν την πίεση της φτώχειας και της ανεργίας και θα φύγουν. Δεν είναι τυχαίο οτι αυτή τη στιγμή η μόνη χώρα που έχει σύμφωνα με τις μετρήσεις μεγάλη διάθεση να παραμείνει στο Ευρώ είναι η Ρουμανία, ενώ στη Γαλλία πχ μόνο το 38% των πολιτών εμφανίζεται να δηλώνει υπέρ της Ευρωπαικής Ένωσης. 

Τι μπορεί να γίνει σε αυτή την περίπτωση; Δυστυχώς η Ευρωπαική Ένωση για να παραμείνει ενωμένη είναι καταδικασμένη να χρειάζεται διαρκώς ρυθμούς ανάπτυξης - σε όλες τις χώρες ξεχωριστά. Και αυτό δεν μπορεί να συμβεί όσο σφίγουν τα δημοσιονομικά και όσο η νομισματική πολιτική της ΕΚΤ δεν χορηγεί ρευστότητα στην πραγματική οικονομία, παρά μόνο καλύπτει τις αγορές ομολόγων και μετοχών για να μη σκάσουν. Μόνο αν καταφέρει η Ευρωπαική Ένωση να πετύχει ρυθμούς ανάπτυξης σε όλες τις χώρες θα επιβιώσει και για να γίνει αυτό θα πρέπει η Ευρωπαική Κεντρική Τράπεζα να διοχετεύει ρευστότητα για επενδύσεις και όχι μόνο για η σταθεροποίηση των αγορών.

Οι ηγέτες των Ευρωπαικών χωρών δείχνουν οτι πήραν το μήνυμα από το Brexit. Η πίεση της Μέρκελ στους Ιταλούς ήδη χαλάρωσε, ο Τσίπρας δείχνει να νοιώθει πιο άνετα, η Γερμανίδα Καγκελάριος είπε οτι δεν χρειάζεται να βιαστούν οι Άγγλοι, οι Ισπανοί που ψήφισαν συνετά μάλλον θα πετύχουν μια χαλάρωση, το ζήτημα της ανάπτυξης των ευρωπαικών χωρών μπαίνει πλέον στην ατζέντα ώς πρώτη προτεραιότητα έναντι της λιτότητας. 

Η Ευρώπη μάλλον θα αλλάξει πολιτικές και θα επιβιώσει. Αν δεν το κάνει κινδυνεύει να διαλυθεί σύντομα.

Ακολουθήστε το reporter.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο reporter.gr