Είναι ενδεικτικό ότι τα σημαντικότερα άλματα στις πετρελαϊκές τιμές από τη δεκαετία του 1970 συνδέονται με ισχυρή παγκόσμια ζήτηση για αργό, σε συνδυασμό με τη διάχυτη αντίληψη της αγοράς περί ενισχυμένης πιθανότητας επικείμενης δυσλειτουργίας στην τροφοδοσία της με πετρέλαιο, που αυξάνει με τη σειρά της προληπτικά τη ζήτηση για το πολύτιμο εμπόρευμα. Αυτό υποστηρίζεται στημελέτη του Lutz Kilian για το Κέντρο Έρευνας για την Οικονομική Πολιτική (Centre for Economic Policy Research), υπό τον τίτλο «Οι Οικονομικές Επιπτώσεις των Αλμάτων τωνΕνεργειακών Τιμών» (The Economic Effects of Energy Price Shocks). Δηλαδή, η αγορά φοβάται ότι στο μέλλον δεν θα υπάρχει αρκετό διαθέσιμο πετρέλαιο για να καλύψει τις ανάγκες της και σπεύδει να το αγοράσει, όχι μόνο με τη μορφή του φυσικού προϊόντος, αλλά και με τη μορφή προθεσμιακών συμβολαίων.

Όπως είναι λογικό, η φύση των ανησυχιών περί έλλειψης αλλάζει με το χρόνο. Για παράδειγμα, η απειλή του πετρελαϊκού εμπάργκο ή της σοβιετικής εισβολής στο Ιράν δεν φοβίζει πλέον τις αγορές, όπως συνέβαινε το 1974 ή το 1979. Παρομοίως, η ανησυχία για στρατιωτική δράση ενάντια στο Ιράν που ήταν ανύπαρκτη το 1974, εντάθηκε το 1979, έπειτα σχεδόν εξαφανίστηκε και πρόσφατα επανήλθε στο προσκήνιο.

Ωστόσο, πρέπει να τονιστεί ότι η εκτίμηση περί προβλημάτων στην τροφοδοσία της αγοράς με πετρέλαιο δεν αποτελεί επαρκή αιτία για προληπτική αύξηση της ζήτησης. Ως βασικότερος λόγος θα μπορούσε να εντοπιστεί η περιορισμένη προσφορά σε συνδυασμό με την αυξημένη ζήτηση. Για παράδειγμα, στη δεκαετία του’80 αρκετά πετρελαϊκά τάνκερ δέχθηκαν επίθεση στον Περσικό Κόλπο, ενώ η τιμή του αργού συνέχιζε να υποχωρεί, αντανακλώντας την αφθονία πετρελαίου που υπήρχε στην αγορά και τα χαμηλά επίπεδα παγκόσμιας ζήτησης.

Εν τέλει, οι εξωτερικοί γεωπολιτικοί παράγοντες, όπως οι κρίσεις στη Μέση Ανατολή, όντως συντελούν στη διαμόρφωση των πετρελαϊκών τιμών, αλλά όχι τόσο λόγω του πλήγματος που επιφέρουν στην πραγματική πετρελαϊκή παραγωγή, αλλά κυρίως μέσω της καλλιέργειας της προσδοκίας για μελλοντικά προβλήματα στην τροφοδοσία της αγοράς με αργό.

 Ένα τέτοιο παράδειγμα αποτελεί η εισβολή του Ιράκ στο Κουβέιτ το 1990. Ο λόγος για τον οποίο η τιμή του αργού εκτοξεύτηκε στα μέσα της δεκαετίας του ’90 δεν ήταν τόσο η διακοπή της πετρελαϊκής παραγωγής στο Ιράκ και το Κουβέιτ, αλλά μάλλον η ανησυχία ότι το Ιράκ ίσως εισβάλλει στη Σαουδική Αραβία και καταλάβει τις πετρελαϊκές εγκαταστάσεις της χώρας, προκαλώντας εκτεταμένη διακοπή της τροφοδοσίας. Αν και αυτό δε συνέβη ποτέ, ωστόσο εξηγεί τη σημαντική αύξηση στις πετρελαϊκές τιμές στα μέσα της δεκαετίας του ’90 και την ακόλουθη απότομη αποκλιμάκωσή τους μετά την κίνηση των ΗΠΑ να εγκαταστήσουν στρατεύματα στη Σαουδική Αραβία στα τέλη της δεκαετίας του ’90 προκειμένου να αποτρέψουν την κατάληψη ή καταστροφή των πετρελαϊκών εγκαταστάσεων της χώρας.

Επιμέλεια: Βάια Δουδάκη

Ακολουθήστε το reporter.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο reporter.gr