«Σε αυτό εδώ το σημείο, στο ιστορικό φρούριο του Φιρκά, πριν από 110 χρόνια γράφτηκε ιστορία. Άλλοτε εδώ ήταν μία φυλακή, όπου κυριαρχούσε ο τρόμος και βασανίζονταν απάνθρωπα οι αγωνιστές της ελευθερίας. Εκείνη την ημέρα όμως ο Φιρκάς αναδείχθηκε μια και για πάντα ως ένα μοναδικό τοπόσημο, ύψιστο σύμβολο της κρητικής ελευθερίας» ανέφερε ο δήμαρχος Χανίων Παναγιώτης Σημαντιηράκης κατά την επίσημη τελετή νωρίτερα σήμερα (1/12) στο Ενετικό Λιμάνι της πόλης.

Με τη γνώση της ιστορίας να αποτελεί οδηγό και σήμερα, και τυπικά η Κρήτη, μετά από αιώνες άοκνων αγώνων, ποταμούς αίματος, συνεχών επαναστάσεων και λαμπρών σελίδων δόξας, έγινε τη σημερινή μέρα μέρος του ελληνικού κράτους. «Η «πρώτη λευτεριά» της Κρήτης, όπως την είπε ο Παντελής Πρεβελάκης, η αυτόνομη Κρητική Πολιτεία γίνεται πραγματικότητα το 1898 υπό την τυπική επικυριαρχία του σουλτάνου και με τον ουσιαστικό έλεγχο των Μεγάλων Δυνάμεων», ανέφερε στο Φρουριο Φιρκά ο δήμαρχος Χανίων Π. Σημαντηράκης.

Είχε προηγηθεί, όπως περιέγραψε, ο δήμαρχος,  «μία «αιματηρή περιπλάνηση» ανά τους αιώνες, όπως γράφει ο Καζαντζάκης. Όπως είχε συμβεί και στους αιώνες της Ενετοκρατίας, έτσι και στους σχεδόν δυόμισι αιώνες οθωμανικής κατοχής του νησιού, οι εξεγέρσεις ήταν συνεχείς, οι θυσίες ανυπολόγιστες, τα ολοκαυτώματα, οι εξισλαμισμοί, οι διωγμοί, οι εκπατρισμοί.

Από το 1830 που συγκροτήθηκε το ανεξάρτητο ελληνικό κράτος, στο οποίο δεν περιλαμβανόταν η μεγαλόνησος, η αδούλωτη κρητική ψυχή δεν ήταν δυνατόν να αποδεχθεί μοιρολατρικά τη σκληρή πραγματικότητα. Από εκείνη την ώρα αρκούσε ένας σπινθήρας για να ξεσπάσει πυρκαγιά.

Τις επόμενες δεκαετίες η Κρήτη ζούσε σε αναβρασμό. Η μία επανάσταση διαδεχόταν την άλλη. Οι χρονολογίες χαράσσονται για πάντα στη μνήμη: 1833, 1841, 1858, 1866, 1878, 1889, 1895, 1897. Κάθε φορά και ένα βήμα πιο κοντά στον μεγάλο σκοπό. Δε λείπουν, όμως, και τα πισωγυρίσματα: ο σουλτάνος πιεζόμενος παραχωρούσε προνόμια στους χριστιανούς που με την πρώτη ευκαιρία τα ανακαλούσε. Όλα αυτά, σε ένα ταραχώδες διεθνές περιβάλλον με τις Μεγάλες Δυνάμεις και την Οθωμανική Αυτοκρατορία να κινούνται με ευελιξία στη διεθνή διπλωματική σκακιέρα και το ελληνικό κράτος να παρακολουθεί παθητικά, ανίσχυρο να υποστηρίξει τον αγώνα των Κρητικών.

«Ελευθερία ή Θάνατος», «Ένωσις ή Θάνατος»: τα συνθήματα που συνεγείρουν τους Κρητικούς αλλά και την ελληνική και διεθνή κοινή γνώμη.Οι πρωταγωνιστές ανάγονται στη σφαίρα του θρύλου. Ήδη από τα τέλη του 18ου αιώνα και το 1821, ο Δασκαλογιάννης, η Χρυσή Τσεπέτη με το συγκλονιστικό της μαρτύριο στο Θέρισο, ο Μιχαήλ Κόρακας, οι Χάληδες. Και στη συνέχεια οι μάρτυρες του Αρκαδίου, ο Καγιαλές, και τόσοι άλλοι, αμέτρητοι ήρωες, γνωστοί, λιγότερο γνωστοί ή παντελώς άγνωστοι σε εμάς. Ήρωες και ηρωισμοί που έγιναν σύμβολα και συμβολισμοί και πέρασαν στην αιωνιότητα.»

Ήδη, πάντως, και πριν το 1913 και τη συνθήκη του Λονδίνου της 30ης Μάη του 1913, με την οποία σφραγίστηκε η αποχώρηση των Οθωμανών, οι Κρήτες πύκνωναν τις τάξεις του Ελληνικού Στρατού με την ηρωική 5η Μεραρχία Κρητών, μετέχοντας στην εποποιία των Βαλκανικών πολέμων, ενώ οι βουλευτές της Κρήτης από τον Οκτώβριο του 1912 ήταν μέλη της ελληνικής Βουλής, με τον πολυετή πόθο των Κρητών να ενωθούν με την Ελλάδα. Οι τελευταίοι μουσουλμάνοι κάτοικοι του νησιού θα αποχωρούσαν το 1923 με την ανταλλαγή των πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, και στην πλειοψηφία τους θα εγκαθίσταντο στα παράλια της Μικράς Ασίας. 

Πάντως, η απώλεια της Κρήτης, με αιχμή αποφάσεις στη συνέχεια της Τουρκικής διπλωματίας και κυβέρνησης στο Κυπριακό, αποτέλεσε «μάθημα» στην άλλη πλευρά κι έτσι έκτοτε λαμβάνεται ως παράδειγμα προς αποφυγή η όλη διαχείριση. Βέβαια, δεν παραλείπουν και σήμερα, οι της άλλης πλευράς του Αιγαίου, να μιλούν για χαμένες πατρίδες. Νωπές άλλωστε οι αναφορές του προέδρου Ερντογάν στις 40 Εκκλησιές και στο τουρκολιβυκό μνημόνιο.

«Σήμερα, σε γεωπολιτικό επίπεδο, τιμούμε και γιορτάζουμε την οριστική επίλυση του Κρητικού Ζητήματος, ας μη λησμονούμε ωστόσο τις ευκαιρίες που χάθηκαν στην αντίστοιχη περίπτωση του Κυπριακού ζητήματος και πολύ περισσότερο της επίκαιρης τραγωδίας του Μεσανατολικού», ανέφερε ο κ. Σημαντηράκης και πρόσθεσε: «Η παρακαταθήκη, λοιπόν, και οι επιτυχίες των αγώνων των προγόνων μας δεν πρέπει να θεωρούνται ούτε αυτονόητες ούτε νομοτελειακές. Και γι’ αυτό, οφείλουμε να αναδείξουμε αυτήν την ιερή παρακαταθήκη. Το οφείλουμε σε εκείνους αλλά και στους εαυτούς μας- να τη φέρουμε στο σήμερα, να αντλήσουμε έμπνευση για τους σημερινούς αγώνες στον τόπο μας αλλά και όπου γης, από την Ουκρανία μέχρι τη Μέση Ανατολή. Αλλά και σε κάθε άλλη εστία πολέμου που δοκιμάζει την ανθρωπότητα και αμφισβητεί τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις κεκτημένες αξίες του δυτικού πολιτισμού.»

Σήμερα, δε, η Κρήτη, που απλώνει τη φιλόξενη αγκαλιά της σε 5 εκατομμύρια και πλέον τουριστών που την επισκέπτονται κάθε χρόνο, φιλεύοντας τους με σεβασμό κι αγάπη, αποτελεί ένα από τα ισχυρά γεωπολιτικά «χαρτιά» της χώρας στη νέα γεωπολιτική δυναμική που αναπτύσσεται, όντας πέρα από το «αεροπλανοφόρο» της Μεσογείου, σημείο αναφοράς για την ανάπτυξη των Ευρασιατικών δικτύων οπτικών ινών, ενεργειακών ηλεκτρικών διασυνδέσεων, αλλά πεδίο για δυνητικές επενδύσεις υπεράκτιων αιολικών έργων και εξορύξεων.

Η Πρόεδρος της Δημοκρατίας

Από το μεσημέρι της Πέμπτης βρίσκεται στα Χανιά η Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κατερίνα Σακελλαροπούλου, η οποία θα παραστεί την Παρασκευή στις καθιερωμένες εκδηλώσεις για την Ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα.

Το βράδυ της Πέμπτης, η κυρία Σακελλαροπούλου βρέθηκε στη Δημοτική Πινακοθήκη Χανίων, όπου ξεναγήθηκε στην έκθεση «Νόστος της θάλασσας», με έργα του κορυφαίου Έλληνα θαλασσογράφου, Κωνσταντίνου Βολανάκη. Να σημειωθεί ότι η έκθεση Βολανάκη, τελεί υπό την αιγίδα της Προεδρίας της Δημοκρατίας και αποτελεί την πρώτη παρουσίαση της δουλειάς του ζωγράφου στην ιδιαίτερη πατρίδα του, την Κρήτη, 186 χρόνια από τη γέννησή του και 172 από τη στιγμή που μετακόμισε με την οικογένεια του στη Σύρο. Την ξενάγηση έκανε ο καθηγητής Εικαστικών Τεχνών του Πολυτεχνείου Κρήτης, Δημήτρης Ανδρεαδάκης.

Η πρόεδρος, εξερχόμενη, κατέγραψε τις εντυπώσεις που αποκόμισε, στο βιβλίο επισκεπτών της πινακοθήκης. Χαρακτήρισε μάλιστα την έκθεση ως «απόλαυση για τον επισκέπτη».

Σύμφωνα με το zarpanews.gr, την ΠτΔ συνόδευε ο δήμαρχος Χανίων, Παναγιώτης Σημανδηράκης και μάλιστα κατέφτασαν πεζή, περπατώντας στο Ενετικό Λιμάνι από το ξενοδοχείο όπου διαμένει η κυρία Σακελλαροπούλου.

Γιώργος Αλεξάκης

Ακολουθήστε το reporter.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο reporter.gr