Η θεωρία του Tirole και οι χρηματιστηριακές αγορές...

Αν και έχει υπάρξει κάποια διόρθωση την προηγούμενη εβδομάδα, οι τιμές των μετοχών των ΗΠΑ έχουν αυξηθεί σε μεγάλο βαθμό. Αυτό αποτελεί μια αντανάκλαση της ανάκαμψης της οικονομίας από τη ζημιά που προκάλεσε η κατάρρευση της πιστωτικής φούσκας. Ωστόσο, φαίνεται  η ιστορία να μην τελειώνει εκεί. Τα αποθέματα των ΗΠΑ φαίνεται να αυξάνονται με πολύ ταχύτερο ρυθμό από ότι θα υποδήλωνε η ανάκαμψη της πραγματικής οικονομίας. Αυτό που βλέπουμε ενδεχομένως μπορεί να αποτελεί αυτό που ο Γάλλος οικονομολόγος Ζαν Τιρόλ αποκαλεί «φούσκα υποκατάστασης»  σε παγκόσμια βάση και το ράλι της αγοράς μετοχών σε άλλες αναπτυγμένες οικονομίες θα μπορούσε απλώς να είναι ένα παράγωγο αυτής της διαδικασίας.

Σε γενικές γραμμές, οι φούσκες τείνουν να συμβαίνουν όταν τα επιτόκια παραμένουν χαμηλότερα από το ρυθμό οικονομικής ανάπτυξης για μια παρατεταμένη χρονική περίοδο. Οι συνθήκες αυτές έχουν την τάση να εμφανίζονται όταν το απόθεμα κεφαλαίου πλεονάζει και τα χρήματα τείνουν να ρέουν προς ακίνητα και χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία, αντί για πραγματικές επενδύσεις. Σε ένα μοντέλο όπως του Jean Tirole, η οικονομία έχει φούσκες που επεκτείνονται με ένα ορισμένο ρυθμό και οι οποίες δεν καταρρέουν για όσο διάστημα επεκτείνονται με τον ίδιο ρυθμό με την πραγματική οικονομία. Μία φούσκα ενός μεμονωμένου στοιχείου μπορεί να φθάσει στο κρίσιμο σημείο και να σκάσει, αλλά η συνολική φούσκα να παραμένει βιώσιμη όσο μεγαλώνει με τον ίδιο ρυθμό όπως η οικονομία και την ίδια στιγμή μια άλλη φούσκα αναδύεται σε μια διαφορετική κατηγορία στοιχείων του ενεργητικού για να αντικαταστήσει τη φούσκα που έσκασε (φούσκα υποκατάστασης).

Αυτό που είναι μοναδικό στη θεωρία Tirole είναι ότι δεν υπάρχει διχοτόμηση της πραγματικής οικονομίας και της χρηματοπιστωτικής αγοράς και ότι οι χρηματοπιστωτικές αγορές δεν απηχούν κατ 'ανάγκη τις εξελίξεις στην πραγματική οικονομία. Με απλά λόγια, όταν η προσφορά χρήματος επεκτείνεται, αν τα χρήματα δε ρέουν προς την πραγματική οικονομία, θα διαχυθούν στη χρηματοπιστωτική αγορά, δημιουργώντας ευνοϊκές συνθήκες  για φούσκες. Αντίθετα, αν ο ρυθμός ανάκαμψης της πραγματικής οικονομίας είναι γρήγορος, οι φούσκες δε θα εμφανισθούν, ανεξάρτητα από την αύξηση της προσφοράς χρήματος.

Αν εφαρμόσουμε τη θεωρία Tirole στον πραγματικό κόσμο, τι μαθήματα μπορούμε να πάρουμε για τη σειρά των παγκόσμιων φουσκών των τελευταίων ετών; Κατ 'αρχάς, περίπου το 2000, οι συνθήκες στις αναπτυγμένες χώρες έχουν γίνει πιο ευνοϊκές για το σχηματισμό διαφόρων φουσκών. Αν και αυτό συνέβη πρώτα στην Ιαπωνία στα τέλη της δεκαετίας του 1980, καθώς  η Ιαπωνία αποτέλεσε την πρωτοπόρο οικονομία παγκοσμίως με αρνητικά δημογραφικά στοιχεία (γήρανση, μείωση των ποσοστών γεννήσεων), η τάση του ρυθμού ανάπτυξης και το φυσικό επιτόκιο βρέθηκαν σε χαμηλότερα επίπεδα στις ΗΠΑ και την Ευρώπη, λόγω της βραδύτερης ανάπτυξης, ή της άμεσης μείωσης, του πληθυσμού σε ηλικία εργασίας.

Η ώθηση προς τα κάτω της τάσης ανάπτυξης και του φυσικού επιτοκίου σημαίνει ότι το ποσοστό απόδοσης των πραγματικών στοιχείων του ενεργητικού μειώθηκε επίσης. Ωστόσο, επειδή αυτό είναι εύκολο να αγνοηθεί, οι νομισματικές αρχές, ξεκινώντας από την ίδια τη Fed, πιέστηκαν να στηρίξουν την τοπική οικονομία με επιθετικές πολιτικές ποσοτικής χαλάρωσης. Επομένως, η ρευστότητα που δημιουργήθηκε στη συνέχεια πήγε σε περιουσιακά στοιχεία αυξημένου κινδύνου, με αποτέλεσμα την παγκόσμια φούσκα των dot.com της δεκαετίας του 1990 και την αμερικανική πιστωτική / φούσκα των ακινήτων στα μέσα της δεκαετίας του 2000. Κατά τη διαδικασία επέκτασης αυτών των φουσκών, υπήρχε επίσης ένα σημαντικός μηχανισμός χωρίς οικονομική εξήγηση, δηλαδή, η αδυναμία της κοινωνίας να δεχθεί ότι μια ώθηση προς τα κάτω του ρυθμού ανάπτυξης οδηγεί σε πολιτικές πιέσεις για επιθετική νομισματική χαλάρωση.

Είναι ενδιαφέρον το γεγονός ότι η φούσκα υποκατάστασης δεν περιορίστηκε στις ΗΠΑ, αλλά παρέμεινε στη συνέχεια σε παγκόσμια βάση. Συγκεκριμένα, η άνευ προηγουμένου ποσοτική χαλάρωση που η Fed ενέκρινε για να αποτρέψει μια οικονομική κρίση μετά την πιστωτική φούσκα και τη φούσκα ακινήτων βοήθησε ώστε να αναπτυχθούν φούσκες στις αναδυόμενες αγορές και στις αγορές εμπορευμάτων.

Ενδεχομένως ο επόμενος στόχος για φούσκα υποκατάστασης θα είναι οι μετοχές και αγορά ακινήτων στις ΗΠΑ και στις άλλες ανεπτυγμένες χώρες. Για να αναπτυχθεί μια φούσκα θα πρέπει να υπάρχει μία «συναρπαστική ρητορική» για να πείσει τους ανθρώπους να αγοράζουν μέσα σε αυτή. Αυτή τη φορά, η ρητορική μπορεί να είναι οι χαμηλότερες τιμές των εμπορευμάτων, που τροφοδοτεί μια «εποχή εγχώριας ζήτησης» για τις ανεπτυγμένες οικονομίες. Εάν οι παγκόσμιες φούσκες, συνολικά, συνεχίζουν να επεκτείνονται με κάποιο σταθερό ρυθμό, θα ήταν λογικό να αναμένεται να αναπτυχθεί φούσκα υποκατάστασης εκεί όπου τα μεγαλύτερα οφέλη είναι εμφανή μετά από την έκρηξη των φουσκών των αναδυόμενων αγορών και των βασικών εμπορευμάτων. Το θέμα που πρέπει να λάβουμε υπόψη μας, φυσικά, είναι ότι η Fed, κάποια στιγμή, θα πρέπει να αυξήσει το βασικό της επιτόκιο, εάν η αμερικανική οικονομία συνεχίσει να ανακάμπτει. Όταν συμβεί αυτό, ο ρυθμός ανάπτυξης της συνολικής φούσκας των παγκόσμιων περιουσιακών στοιχείων κινδύνου θα μετριαστεί και θα μπορούσε να συρρικνωθεί, αν υπάρχουν διαδοχικές αυξήσεις των επιτοκίων. Ωστόσο, η έλλειψη επενδυτικής ευκαιρίας στην πραγματική οικονομία θα μπορούσε να σημαίνει ένα περιβάλλον χαμηλών επιτοκίων για αρκετό καιρό και ένα συνεχιζόμενο ράλι στις αγορές μετοχών των ανεπτυγμένων οικονομιών.

Ακολουθήστε το reporter.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο reporter.gr