Πόσο έχει αλλάξει η άποψη της ΒΟΕ για τη νομισματική πολιτική μετά από τα θετικά μακροοικονομικά στοιχεία;

*Το παρακάτω άρθρο φιλοξενείται ως guest.

Το βασικό επίκεντρο της Έκθεσης για τον πληθωρισμό που δημοσίευσε η Τράπεζα της Αγγλίας την περασμένη εβδομάδα και της αντίστοιχης συνέντευξης τύπου ήταν το πώς η Επιτροπή Νομισματικής Πολιτικής (Monetary Policy Committee, MPC) θα ανταποκρινόταν στο επερχόμενο τέλος της οδηγίας που εξέδωσε τον περασμένο Αύγουστο. Η συγκεκριμένη οδηγία δεσμέυτηκε να θέσει σε στάση αναμονής τα επιτόκια τουλάχιστον μέχρι την πτώση της ανεργίας στο 7%. Με την ανεργία, όμως,  να μειώνεται με γρηγορότερους ρυθμούς από ότι η MPC ανέμενε –και συγκεκριμένα στο 7,1% σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία- δημιουργήθηκε η ανάγκη για την MPC να ανακοινώσει τι ακριβώς θα έπραττε όταν ο στόχος που είχε θέσει για την ανεργία είχε επιτευχθεί.

Ίσως κάποιος να ανέμενε ότι η MPC θα κινούταν προς μία πιο «ποιοτική» μορφή οδηγίας και αυτό είναι σε σημαντικό βαθμό αυτό που έγινε στην πράξη. Ο επικεφαλής της ΒΟΕ,  Mark Carney, στις εισαγωγικές παρατηρήσεις του  ονόμασε τη νέα αυτή οδηγία ως την «επόμενη φάση» («next phase of guidance») περιγράφοντας ως επιτυχημένη πολιτική την ανάπτυξη στο Ηνωμένο Βασίλειο και την αύξηση των θέσεων εργασίας.

Η νέα «φάση» της οδηγίας αποτελείται από πέντε βασικά στοιχεία:

1. Μία ξεκάθαρη δήλωση ότι η MPC στοχεύει στην απορρόφηση της πλεονάζουσας παραγωγικής ικανότητας στην οικονομία τα επόμενα δύο με τρία χρόνια.
2. Μία δήλωση ότι παραμένει περιθώριο να απορροφήσουν περαιτέρω πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα πριν την αύξηση του Τραπεζικού Επιτοκίου.
3. Μία ένδειξη ότι η αύξηση του Τραπεζικού Επιτοκίου όταν έρθει θα έρθει σταδιακά.
4. Οποιαδήποτε αύξηση του Τραπεζικού Επιτοκίου θα πρέπει να είναι περιορισμένη, καθώς το μακροπρόθεσμο ουδέτερο επιτόκιο (το επιτόκιο δηλαδή στο οποίο το ΑΕΠ κινείται με βάση την τάση του κρατώντας σταθερό τον πληθωρισμό) είναι χαμηλότερο.
5. Το ενεργητικό απόθεμα θα διατηρηθεί σταθερό μέχρι και την πρώτη αύξηση του Τραπεζικού Επιτοκίου.

Καθώς ένα από τα ισχυριζόμενα οφέλη της πρώτης «φάσης» της οδηγίας ήταν ότι εξαπλώθηκε σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις, είναι πιθανόν αμφίβολο το κατά πόσο αυτή ή νέα, σχετικά μπερδεμένη, «φάση» θα μπορέσει να επιτύχει το ίδιο. Ακόμα και για την αγορά, σε εύθετο χρόνο, το θέμα είναι ανοικτό σε ερμηνεία.  Φυσικά, χαρακτηριστικό των συμφωνιών των Επιτροπών αποτελεί ότι όταν προσπαθούν να γεφυρώσουν διαφορετικές απόψεις και ερμηνείες, η αναφορά που προκύπτει αυξάνεται σε μέγεθος. Αυτή η νέα «φάση» οδηγίας, επομένως, κατέλαβε δύο ολόκληρες σελίδες της Έκθεσης για τον πληθωρισμό.  Δεν είναι εντελώς ξεκάθαρο όμως το κατά πόσο η οδηγία προσθέτει κάτι επιπλέον από μια απλή επιστροφή της MPC στη χάραξη της πολιτικής της με βάση τις προβλέψεις της για τον πληθωρισμό και την παραγωγή.

Ένα βασικό χαρακτηριστικό της νέας οδηγίας είναι η έμφαση που δίνεται στη σχετικά νεφελώδη έννοια της «χαλαρότητας» σε σχέση με το ποσοστό ανεργίας. Παρά τα εμφανή μειονεκτήματά όμως που μπορεί κάποιος να ισχυριστεί, το σίγουρο είναι ότι τουλάχιστον το ποσοστό ανεργίας μπορεί να μετρηθεί σε αντίθεση με τη «χαλαρότητα». Η βασική άποψη της MPC είναι ότι αυτή τη στιγμή στο Ηνωμένο Βασίλειο η «χαλάροτητα» αντιστοιχεί περίπου στο 1-1,5% του ΑΕΠ. Επιπλέον, θεωρεί ότι το ποσοστό αυτό είναι κυρίως συγκεντρωμένο στην αγορά εργασίας με τέτοιο τρόπο ώστε η ανεργία να βρίσκεται πάνω από την τιμή ισορροπίας του 6-6,5% και οι άνθρωποι να εργάζονται λιγότερες ώρες από ότι θα επιθυμούσαν.  Με τις περισσότερες έρευνες της αγοράς να δείχνουν ότι υπάρχει περιορισμένη πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα μέσα στις ίδιες τις επιχειρήσεις, το παραπάνω αποτελεί την κύρια πηγή αυτής της περιορισμένης πλεονάζουσας παραγωγικής ικανότητας.

Η δεδομένη πολιτική το πιο πιθανό είναι ότι θα τεσταριστεί πολλαπλές φορές στο μέλλον. Πρώτα από όλα, μέσα στην ίδια την Επιτροπή υπάρχουν ενδεχομένως πολλές διαφορετικές απόψεις σχετικά με την έκταση της «χαλαρότητας», με το 1-1,5% του ΑΕΠ να αποτελεί απλά  μια μετριοπαθή εκτίμηση. Αντίστοιχα, θα υπάρχουν σίγουρα διχασμένες απόψεις για το κατά πόσο και σε ποιο βαθμό θα πρέπει αυτή η χαλαρότητα να «διαβρωθεί» πριν τη λήψη οποιασδήποτε απόφασης για αύξηση του επιτοκίου.

Το πώς θα κινηθούν τα διάφορα οικονομικά στοιχεία θα παίξει επίσης σημαντικό ρόλο. Εάν το ποσοστό ανεργίας συνεχίζει να μειώνεται με τον ίδιο ρυθμό είναι πιθανό να αγγίξει ή τουλάχιστον να πλησιάσει αργότερα μέσα στο έτος  κοντά στο 6-6,5% που αποτελεί και το έυρος της MPC για το μεσοπρόθεσμο ποσοστό ανεργίας. Εάν αυτό συνδυαστεί με μία αυξηση στο μέσο όρο αριθμό των ωρών εργασίας τότε η MPC θα μπορεί να ισχυριστεί ότι η χαλαρή νομισματική φτάνει σύντομα προς το τέλος. Σε αυτό το σημείο, το δεύτερο στοιχείο  της νέας «φάσης» της οδηγίας, δηλαδή ότι το Βασικό Επιτόκιο θα αυξηθεί πριν οποιαδήποτε απορρόφηση της «χαλαρότητας», θα αποτελεί ένα πολύ πειστικό σενάριο.

Ένα επιπλεόν ζήτημα που αξίζει να επισημανθεί είναι ότι παρόλο που οι πληθωριστικές εκπλήξεις κινήθηκαν προς τα κάτω, αυτή η νέα οδηγία θα μπορούσε να αυξήσει την ευαισθησία των προσδοκιών των αναλυτών για τα πραγματικά στοιχεία περί πληθωρισμού. Συνολικά, δεν είναι υπάρχει ισχυρή ένδειξη ότι η  Έκθεση για τον πληθωρισμό που δημοσιεύθηκε την περασμένη εβδομάδα εμπεριέχει στοιχεία ικανά για να αλλάξουν τη διάχυτη άποψη ότι η πρώτη άνοδος των επιτοκίων θα σημειωθεί το πρώτο τρίμηνο του 2015. Προς το παρόν, η MPC συνεχίζει να εκπέμπει στον ίδιο χαλαρό τόνο και πιθανόν το ίδιο να εξακολουθούν να εκμέμπουν και τα διάφορα μέλη της για τις επόμενες εβδομάδες. Παρόλα αυτά αργότερα μέσα στο έτος, τόσο η διάβρωση της πλεονάζουσας παραγωγικής ικανότητας όσο και οι διάφορες πιέσεις για μείωση των τιμών θα πιέσουν για αλλαγή της «αρμονίας».