Στη συνεδρίαση της ΕΚΤ τον περασμένο μήνα ο Mario Draghi συνέδεσε τη νομισματική πολιτική της κεντρικής τράπεζας με τον πληθωρισμό.

Στη συνεδρίαση της ΕΚΤ τον περασμένο μήνα ο Mario Draghi συνέδεσε τη νομισματική πολιτική της κεντρικής τράπεζας με τον πληθωρισμό, τονίζοντας ότι η ΕΚΤ έχει εξετάσει όλες τις πιθανότητες και διαθέτει όλα τα απαραίτητα εργαλεία προκειμένου να αντιμετωπίσει ένα αποπληθωριστικό σενάριο. Μέχρι και την τελευταία συνεδρίαση, η ΕΚΤ εκτιμούσε ότι το σενάριο του αποπληθωρισμού δεν είναι πιθανό, ενώ το σενάριο αυτό το απέκλειε και η Goldman Sachs.

Τα στοιχεία της Παρασκευής εκθέτουν την ΕΚΤ και αυξάνουν τις πιέσεις για την άμεση ανάληψη δράσης. Έχοντας κατά νου τη δήλωση του Draghi ότι: «η ΕΚΤ παρακολουθεί στενά τις οικονομικές εξελίξεις και θα δράσει όταν υπάρξει ανάγκη», θα επαναλάβουμε τους λόγους για τους οποίους η ΕΚΤ θα δράσει πολύ άμεσα και πιθανόν εξαντλώντας όλα της τα νομισματικά εργαλεία και επιπλέον θα προσθέσουμε και μερικές ακόμα αιτίες.

1. Έλλειψη ρευστότητας. Ο ισολογισμός της ΕΚΤ έχει σημειώσει πτώση κατά 28% από τα μέσα του 2012 και οι αποπληρωμές των LTROs από τις ευρωπαϊκές τράπεζες αναμένεται να μειώσουν ακόμα περισσότερο τον ισολογισμό της ΕΚΤ. Αυτό σημαίνει ότι η ρευστότητα εντός της Ευρωζώνης έχει μειωθεί σημαντικά και η πλεονάζουσα ρευστότητα των τραπεζών για το ίδιο χρονικό διάστημα είναι κατά 80% χαμηλότερη. Το πρώτο LTRO (€489 δισ.) έγινε πληρωτέο στις 30 Ιανουαρίου ενώ το δεύτερο LTRO (€530 δισ.) καθίσταται πληρωτέο στις 27 Φεβρουαρίου. Από εκεί και μετά, κάθε τράπεζα έχει το δικαίωμα να αποπληρώσει το ποσό της, σε εβδομαδιαία βάση. Η συρρίκνωση του ισολογισμού της ΕΚΤ, οφείλεται σε σημαντικό βαθμό και για τη δυναμική εικόνα του ευρώ.

Αυτό όμως εκτός από νέα μείωση της ρευστότητας, θα μπορούσε να δημιουργήσει νέους τριγμούς στη σταθερότητα των αγορών καθώς είναι γνωστό ότι οι ευρωπαϊκές τράπεζες χρήζουν ανακεφαλαιοποίησης ενώ από τα δυο LTROs τα περισσότερα κεφάλαια ζητήθηκαν από τις ιταλικές και τις ισπανικές τράπεζες. Αυτός είναι και ο λόγος που τα CDS των τραπεζών στις δυο αυτές χώρες έχουν σημειώσει άνοδο τις τελευταίες εβδομάδες.

2. Πίστωση. Η πιστωτική επέκταση στην Ευρωζώνη εξακολουθεί να σημειώνει πτώση. Η εξέλιξη αυτή δε μπορεί να στηρίξει την επιχειρούμενη ανάπτυξη στην Ευρωζώνη αλλά δημιουργεί και αποπληθωριστικές πιέσεις αφού περιορίζει την κυκλοφορία του χρήματος. Τα παρακάτω γραφήματα είναι ενδεικτικά της πιστωτικής ασφυξίας που επικρατεί στην Ευρωζώνη.

Τα παραπάνω έχουν αρνητικό αντίκτυπο και στη συνολική προσφορά χρήματος (M3) με την άνοδο για το Δεκέμβριο να είναι της τάξης του 1,3%.

3. Η ανάπτυξη παραμένει σε αρνητικό έδαφος. Ακόμα και μια επιστροφή σε τροχιά ανάπτυξης εντός του 2014, δεν αναμένεται να είναι αισθητά μεγάλη.

4. Ποσοστό ανεργίας. Με την ανεργία στην Ευρωζώνη να παραμένει πάνω από το 12,0% (ιστορικά υψηλά επίπεδα) και με την ανεργία στις περιφερειακές χώρες να βρίσκεται σε ακόμα υψηλότερα επίπεδα, οι τάσεις αποπληθωρισμού αναμένεται να διατηρηθούν. Η αυξημένη ανεργία, μειώνει το διαθέσιμο εισόδημα και αυτό με τη σειρά του μειώνει την κατανάλωση. Αν προσθέσουμε και τη μείωση της αγοραστικής δύναμης που προκύπτει από τη μείωση των μισθών, τότε καταλαβαίνουμε ότι οι αποπληθωριστικές τάσεις είναι πολύ ισχυρές.

5. Φορολογία. Η διαρκής αύξηση της φορολογίας στην Ευρωζώνη επιδιενώνει τις οικονομικές προοπτικές και ενισχύει την αποπληθωριστική τάση των τιμών.

6. Αποπληθωρισμός αγοράς κατοικίας. Οι τιμές των κατοικιών έχουν σημειώσει δραματική πτώση και να αναμένεται να παραμείνουν σε χαμηλά επίπεδα για πολλούς μήνες ακόμα. Αυτός είναι ένας ακόμα παράγοντας που ενισχύει τις αποπληθωριστικές τάσεις.

7. Ευρώ. Το ακριβό ευρώ μπορεί να έχει μια σειρά πλεονεκτημάτων για τη Γερμανία, αλλά περιορίζει την εγχώρια άνοδο των τιμών.

8. Οι γερμανικές επιχειρήσεις δυσανασχετούν. Σύμφωνα με έρευνα μεταξύ των γερμανικών επιχειρήσεων, το αίτημα για πτώση της ισοτιμίας είναι επιτακτικό πλέον. Πριν από λίγες εβδομάδες, το αντίστοιχο αίτημα αποτελούσε μια επίκληση για πτώση της ισοτιμίας μέσα στους επόμενους τρεις μήνες.

9. Πληθωρισμός στη Γερμανία. Ο πληθωρισμός στη Γερμανία παραμένει κάτω από το 2,0% έχοντας αποκτήσει μια ομαλή, για την ώρα, πτωτική τάση. Αν ο πληθωρισμός στη Γερμανία συνεχίσει να σημειώνει πτώση, τα πράγματα θα αρχίσουν να ζορίζουν και στη Γερμανία.

10. Ομόλογα. Τόσο τα futures του euribor όσο και τα επιτόκια των γερμανικών ομολόγων δείχνουν ότι οι επενδυτές αναμένουν ακόμα χαμηλότερα επιτόκια από την ΕΚΤ αλλά και ακόμα χαμηλότερο πληθωρισμό.

Με ποιον τρόπο λοιπόν η ΕΚΤ θα κληθεί να ξεπεράσει όλα τα παραπάνω προβλήματα; Ο Mario Draghi και άλλοι αξιωματούχοι της ΕΚΤ δηλώνουν ότι διαθέτουν όλα τα απαραίτητα εργαλεία για να καταπολεμήσουν τον αποπληθωρισμό. Αυτά τα εργαλεία ουσιαστικά είναι τρία: μείωση επιτοκίων στο 0,0%, ένα νέο LTRO και ένα QE. Τα δυο πρώτα έχουν αποτύχει ή έχουν πολύ μικρή δυναμική για να ανακόψουν την πτώση του πληθωρισμού.

Η κρίση του 2008 έδειξε ότι το πρόβλημα είναι ίδιο για όλους και ότι τα εργαλεία αντιμετώπισης της κρίσης είναι επίσης ίδια για όλους. Η Αμερική απέφυγε τους πειραματισμούς και προχώρησε σε QE άμεσα. Η Ιαπωνία προχώρησε σε QE με στόχο να αντιμετωπίσει δραστικά τον αποπληθωρισμό 20 και πλέον ετών και δείχνει ότι μπορεί να τα καταφέρει. Η ΕΚΤ, μέχρι στιγμής, αναλώνεται σε κινήσεις χωρίς αποτέλεσμα με στόχο να εξαντλήσει κάθε περιθώριο και να βρεθεί προ τετελεσμένου, αποκτώντας το δικαίωμα να κάνει χρήση και του τελευταίου της όπλου. Όσοι επιμένουν ότι ένα QE από την ΕΚΤ δεν είναι υπαρκτό σενάριο, τότε ίσως η ΕΚΤ έχει ανακαλύψει κάποιο νέο χρηματοοικονομικό «όπλο» το οποίο δε διαθέτει ούτε η Fed.