Βέβαια, η δυσπραγία στον ιδιωτικό τομέα είχε ξεκινήσει από την περασμένη χρονιά. Μεγάλοι χαμένοι της κρίσης τα υψηλόβαθμα στελέχη: μηδενικές αυξήσεις σε αρκετές περιπτώσεις μείωση των επιπλέον παροχών, ενώ παράλληλα παρατηρήθηκε συρρίκνωση των υψηλόβαθμων θέσεων. Στην ουσία, πρόκειται για στελέχη –κυρίως άνδρες- που ανήκουν στην ηλικιακή ομάδα μεταξύ 40 και 50 ετών και που κατέχουν διοικητικές θέσεις: στελέχη που θα πρέπει να προσαρμοστούν στις συνεχώς μεταβαλλόμενες συνθήκες της αγοράς εργασίας και να έχουν μεγαλύτερη ευελιξία. Πρόσφατη έρευνα της People for Business έδειξε ότι στην Ελλάδα το μεγαλύτερο ποσοστό των υψηλόβαθμων στελεχών αναζητά ακόμη την ασφάλεια και τη σταθερότητα και δυσκολεύονται να ανταποκριθούν με ευελιξία στα νέα δεδομένα. Είναι πραγματικά σημαντικό όμως να αντιληφθούν τη νέα κατάσταση που διαμορφώνεται και να προετοιμαστούν αντίστοιχα, το συντομότερο δυνατόν. Στελέχη τα οποία είτε δεν είναι ευέλικτα να αναλάβουν άλλους ρόλους, είτε δεν συμβάλουν αποτελεσματικά στην επίτευξη των στόχων και την μακροβιότητα της εταιρείας τους βρίσκονται εκτός αγοράς εργασίας – φαινόμενο που πράγματι είναι πολύ πιο έντονο στο εξωτερικό, όπου βλέπουμε τα υψηλόβαθμα στελέχη να «αποχωρούν» σε ένα βράδυ, καθώς είναι πολύ περισσότερο αναλώσιμα σε σχέση με την ελληνική αγορά.
Θα ήθελα στο σημείο αυτό να διευκρινίσω ότι η ευελιξία δεν είναι μία γενική έννοια. Αφορά σε τρεις βασικούς παράγοντες: το αντικείμενο της εργασίας και τη θέση που κατέχει ένα στέλεχος, τη σύνθεση του πακέτου αμοιβών –σταθερού και μεταβλητού- και τη μορφή συνεργασίας με τον εργοδότη του.
Για παράδειγμα, τα δύο τελευταία χρόνια η τάση στην Ευρώπη είναι να επεκτείνονται οι εξωτερικές συνεργασίες, αλλά και πιο έμπειρα στελέχη να αναλαμβάνουν συμβουλευτικό ρόλο σε μία εταιρεία. Το φαινόμενο αυτό ενισχύεται από την κρίση, καθώς οι εξωτερικές συνεργασίες δεν επιβαρύνουν τη μισθοδοσία της εταιρείας, παρά μόνο όταν παράγεται αποτέλεσμα. Παράλληλα, η συρρίκνωση των ακριβοπληρωμένων θέσεων εργασίας περιορίζει ακόμη περισσότερο τις επαγγελματικές ευκαιρίες.
Όσον αφορά στα μεσαία στελέχη, εκεί η αγορά είναι διαφορετική. Ευκαιρίες απασχόλησης για τους «καλούς» εργαζόμενους υπάρχουν πάντα, καθώς στις πιο «δύσκολες» περιόδους είναι που ξεχωρίζει «η ήρα από το στάρι». Έτσι, κάποιοι κλάδοι γνωρίζουν ιδιαίτερη ανάπτυξη, με πιο χαρακτηριστικούς τις πωλήσεις, τα οικονομικά και τις νέες τεχνολογίες. Οι πωλήσεις είναι αυτές που παράγουν έσοδα, άρα οι ανάγκη για αποτελεσματικούς επαγγελματίες στο χώρο των πωλήσεων γίνεται περισσότερο έντονη από ποτέ σε περίοδο οικονομικής στενότητας. Από την άλλη πλευρά, η ανάγκη για αποτελεσματική διαχείριση των οικονομικών πόρων μιας επιχείρησης είναι επίσης έντονη, με αποτέλεσμα να βλέπουμε ανάγκες για στελέχη στο credit control, business control, treasury, tax specialist και άλλα συναφή επαγγέλματα. Και επιπλέον, η ζήτηση για στελέχη σε νέες τεχνολογίες συμβάλλει στην ανάπτυξη υπηρεσιών χαμηλού κόστους, κυρίως μέσω διαδικτύου ή κινητής τηλεφωνίας.
Παράλληλα, κάθε επιχείρηση που θέλει να επιβιώσει καλείται να κάνει ένα εσωτερικό «ξεκαθάρισμα» και να προχωρήσει σε μία τέτοια αναδιάρθρωση που θα τη βοηθήσει να λειτουργεί αποτελεσματικότερα και άρα όχι μόνο να επιβιώσει αλλά και να έχει λόγο να υπάρχει, δηλαδή να είναι κερδοφόρα. Η αναδιάρθρωση αυτή επιφέρει συνήθως πολλαπλά αποτελέσματα: ανακατανομή ρόλων, περικοπές, δημιουργία νέων ρόλων και θέσεων, ανάγκη για outsourcing υπηρεσίες. Η αναδιάρθρωση αυτού του τύπου δεν αφορά μόνο ελληνικές επιχειρήσεις, που συνήθως έχουν οργανωτικές αδυναμίες, αλλά και πολυεθνικές εταιρείες – μόνο που όσο πιο μεγάλο είναι το σχήμα, τόσο πιο δύσκολο είναι να αφομοιωθούν ομαλά οποιεσδήποτε αλλαγές, ενώ αυξάνει σημαντικά και ο απαιτούμενος χρόνος για την ολοκλήρωση τους. Σε κάθε περίπτωση όμως, μια οποιαδήποτε κρίση μπορεί να αναδειχτεί σε ευκαιρία για προβληματισμό και εν τέλει βελτίωση της υπάρχουσας κατάστασης, είτε μιλάμε για επιχειρήσεις είτε για εργαζόμενους – και τελικά εξαρτάται από το πώς θέλει ο καθένας να δει το ποτήρι, μισογεμάτο ή μισοάδειο!
Ρεβέκκα Πιτσίκα
Διευθύνουσα Σύμβουλος της Εταιρείας Επιλογής Προσωπικού People for Business
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο reporter.gr