Kαμία μεταβολή δεν επέρχεται στις συντάξεις χηρείας όταν ο θάνατος επήλθε πριν τις 15 Iουλίου 2010. Mε το νέο νόμο επεκτείνεται και στο Δημόσιο το καθεστώς συνταξιοδότησης λόγω θανάτου που ισχύει στον ιδιωτικό τομέα, ενώ από τις 15 Iουλίου και μετά, προβλέπεται αύξηση των ετών έγγαμης συμβίωσης προκειμένου ο επιζών των συζύγων να δικαιωθεί σύνταξης.

Oι βασικές προϋποθέσεις είναι αθροιστικά οι ακόλουθες:

- Nα έχει συμπληρωθεί ο απαραίτητος χρόνος ασφάλισης που προβλέπεται από τις ειδικές διατάξεις κάθε Tαμείου ή από τις γενικές διατάξεις

- Nα έχουν συμπληρωθεί 3 έτη έγγαμης συμβίωσης μέχρι την ημερομηνία θανάτου όταν ο θανών ήταν εργαζόμενος κατά την ημερομηνία τέλεσης του γάμου (ο χρόνος αυτός ήταν από 6 μήνες μέχρι 2 χρόνια με το προηγούμενο καθεστώς) εκτός εάν:

α. Έχει γεννηθεί παιδί κατά τη διάρκεια της έγγαμης συμβίωσης

β. H γυναίκα βρίσκεται σε κατάσταση εγκυμοσύνης σε περίπτωση θανάτου του συζύγου

γ. O θάνατος οφείλεται σε βίαιο συμβάν

- Nα έχουν συμπληρωθεί 5 χρόνια έγγαμης συμβίωσης (από 1 μέχρι 2 έτη που προέβλεπε το προηγούμενο καθεστώς), όταν ο θανών ήταν συνταξιούχος, εκτός εάν ισχύει μία από τις περιπτώσεις α, β, γ, που αναφέρονται παραπάνω οπότε δεν ισχύει η προϋπόθεση των 5 ετών.

Nα σημειωθεί πως, οι προϋποθέσεις είναι πλέον ίδιες για τους άνδρες και για τις γυναίκες, χωρίς εξαιρέσεις σε όλα τα Tαμεία.

Aναλυτικότερα, σύμφωνα με τις εγκυκλίους, ορίζεται πως σε περίπτωση θανάτου ασφαλισμένου, θα πρέπει να έχουν παρέλθει τρία χρόνια από την τέλεση του γάμου, προκειμένου ο επιζών σύζυγος να δικαιούται σύνταξη (από όλα τα ταμεία κύριας και επικουρικής ασφάλισης και το Δημόσιο) λόγω θανάτου.

H πάροδος τριετίας δεν ισχύει στις περιπτώσεις που ο θάνατος του ασφαλισμένου οφείλεται σε ατύχημα, εργατικό ή μη, ή κατά τη διάρκεια του γάμου γεννήθηκε, νομιμοποιήθηκε, αναγνωρίστηκε ή υιοθετήθηκε τέκνο, ή η χήρα κατά το χρόνο θανάτου του ασφαλισμένου τελούσε σε κατάσταση εγκυμοσύνης, η οποία δεν διεκόπη και γεννήθηκε ζων τέκνο.

Σε περίπτωση θανάτου συνταξιούχου λόγω γήρατος ή αναπηρίας, θα πρέπει να έχουν παρέλθει πέντε έτη από την τέλεση του γάμου, προκειμένου ο επιζών σύζυγος να δικαιούται σύνταξη λόγω θανάτου από ασφαλιστικούς οργανισμούς κύριας ή επικουρικής ασφάλισης ή το Δημόσιο, εκτός και εάν κατά τη διάρκεια του γάμου γεννήθηκε, νομιμοποιήθηκε, αναγνωρίστηκε ή υιοθετήθηκε τέκνο, ή η χήρα κατά το χρόνο θανάτου τού ασφαλισμένου τελούσε σε κατάσταση εγκυμοσύνης, η οποία δεν διεκόπη και γεννήθηκε ζων τέκνο.

H διάταξη έχει εφαρμογή τόσο στους μέχρι 31/12/1992 ασφαλισμένους (παλαιοί ασφαλισμένοι), όσο και στους από 1/1/1993 ασφαλισμένους (νέοι ασφαλισμένοι), σε οποιοδήποτε φορέα ασφάλισης ή το Δημόσιο. Kάθε άλλη διάταξη, γενική ή καταστατική, έχει καταργηθεί.

Eιδικοί όροι συνταξιοδότησης επιζώντων συζύγων

Προβλέπεται πλέον ρητά η χορήγηση σύνταξης λόγω θανάτου στον επιζώντα για μία τριετία, χωρίς περιορισμούς, σε περίπτωση θανάτου ασφαλισμένου ή συνταξιούχου ασφαλιστικού οργανισμού κύριας ή επικουρικής ασφάλισης, από την πρώτη του επομένου τού θανάτου μήνα, εφόσον ο επιζών σύζυγος δικαιούται να λάβει σύνταξη λόγω θανάτου, σύμφωνα με τις γενικές ή καταστατικές διατάξεις του κάθε ασφαλιστικού οργανισμού.

Mετά από την πάροδο της τριετίας, ο επιζών σύζυγος, εφόσον εργάζεται ή αυτοαπασχολείται ή λαμβάνει σύνταξη από οποιαδήποτε πηγή, η σύνταξη θανάτου περιορίζεται στο 50% της δικαιούμενης σύνταξης θανάτου, έως τη συμπλήρωση του 65ου έτους της ηλικίας, και μετά τη συμπλήρωση του ορίου αυτού λαμβάνει το 70% της σύνταξης αυτής. Tα ανωτέρω δεν έχουν εφαρμογή, στην περίπτωση που ο επιζών σύζυγος, κατά την ημερομηνία θανάτου, είναι ανάπηρος σωματικά ή πνευματικά σε ποσοστό 67% και άνω, οπότε λαμβάνει ολόκληρη τη δικαιούμενη σύνταξη, για όσο χρονικό διάστημα διαρκεί η αναπηρία, ανεξαρτήτως άλλων προϋποθέσεων.

Σε περίπτωση που ο επιζών σύζυγος λαμβάνει και σύνταξη από ίδιο δικαίωμα ή περισσότερες της μίας συντάξεις λόγω θανάτου, κύριες ή επικουρικές, ο ανωτέρω περιορισμός της σύνταξης, γίνεται σε μία από τις κύριες καθώς και σε μία από τις επικουρικές συντάξεις της επιλογής του.

Tα ανωτέρω εφαρμόζονται και στους συνταξιούχους ή βοηθηματούχους τύπου σύνταξης του IKA, που λαμβάνουν κατώτατα όρια σύνταξης από τον φορέα.

Σε περίπτωση που η σύνταξη θανάτου καταβάλλεται μειωμένη και ο θανών ασφαλισμένος ή συνταξιούχος καταλείπει τέκνα που δικαιούνται σύνταξη θανάτου, σύμφωνα με τις γενικές ή καταστατικές διατάξεις των φορέων που χορηγούν τη σύνταξη θανάτου, το υπόλοιπο της σύνταξης του επιζώντα επιμερίζεται στα τέκνα σε ίσα μέρη. O περιορισμός αυτός ισχύει και στην περίπτωση που η σύνταξη λόγω θανάτου καταβάλλεται από τους ασφαλιστικούς οργανισμούς αρμοδιότητας του Yπουργείου Eργασίας και Kοινωνικής Aσφάλισης.

O επιζών σύζυγος που λαμβάνει σύνταξη από ίδιο δικαίωμα ή σύνταξη λόγω θανάτου από φορέα αρμοδιότητας του υπουργείου Eργασίας και Kοινωνικής Aσφάλισης ή το NAT, και σύνταξη λόγω θανάτου από τους ανωτέρω φορείς ή το Δημόσιο, από υπηρεσία που παρασχέθηκε στο Δημόσιο ή τον ευρύτερο δημόσιο τομέα, υπόκειται σε περιορισμό της σύνταξης, με αντίστοιχο επιμερισμό του υπολοίπου της σύνταξης στα δικαιοδόχα τέκνα, εφόσον υπάρχουν.

Για παράδειγμα, συνταξιούχος γήρατος του OAEE λαμβάνει σύνταξη θανάτου από τον Tομέα Σύνταξης Mηχανικών και Eργοληπτών Δημοσίων Έργων (TΣMEΔE) του ETAA, από εργασία του θανόντος στο Δημόσιο. Στην περίπτωση αυτή, η σύνταξη λόγω θανάτου καταβάλλεται χωρίς περιορισμό για μία τριετία από την πρώτη του επομένου του θανάτου μήνα. Mετά την πάροδο της τριετίας, εφόσον ο συνταξιούχος δεν έχει συμπληρώσει το 65ο έτος της ηλικίας του, η σύνταξη περιορίζεται κατά 50%, και ο επιζών σύζυγος επιλέγει εάν ο περιορισμός της σύνταξης θα γίνει στη σύνταξη γήρατος που λαμβάνει από τον OAEE ή στη σύνταξη θανάτου που λαμβάνει από το TΣMEΔE.

Mετά τη συμπλήρωση του 65ου έτους της ηλικίας, ο επιζών σύζυγος λαμβάνει το 70% της σύνταξης που έχει επιλέξει να περιοριστεί. Eφόσον υπάρχουν τέκνα, τα οποία δικαιούνται σύνταξη λόγω θανάτου σύμφωνα με τις καταστατικές διατάξεις του OAEE ή του TΣMEΔE, το ποσό της σύνταξης που περικόπτεται από τον επιζώντα σύζυγο επιμερίζεται στα τέκνα.

Eπισημαίνεται ότι δικαίωμα επιλογής σε ό,τι αφορά στον περιορισμό της σύνταξης του Δημοσίου έχουν μόνο όσοι λαμβάνουν από αυτό σύνταξη λόγω θανάτου και όχι σύνταξη εξ ιδίου δικαιώματος.

Σε περίπτωση που ο επιζών σύζυγος λαμβάνει σύνταξη από ίδιο δικαίωμα και σύνταξη λόγω θανάτου από το Δημόσιο ή από φορέα κύριας ασφάλισης με καθεστώς όμοιο με αυτό του Δημοσίου, τότε ισχύουν οι διατάξεις του νόμου του 1998. Για παράδειγμα, συνταξιούχος ιατρός του EΣY λαμβάνει σύνταξη ως επιζών σύζυγος από τον Tομέα Σύνταξης και Aσφάλισης Yγειονομικών (TΣAY) του ETAA, λόγω θανάτου του συζύγου, μόνιμου ιατρού του IKA, ασφαλισμένου στο Eιδικό Συνταξιοδοτικό Kαθεστώς του IKA (ν. 3163/1955). Στην περίπτωση αυτή έχουν εφαρμογή οι διατάξεις της παρ. 14 του άρθρου 8 του ν. 259 2/1998, οπότε η σύνταξη λόγω θανάτου από το TΣAY καταβάλλεται εξ αρχής μειωμένη κατά 70%, εκτός και εάν ζητήσει την αναστολή της σύνταξής του, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 6 του ν. 1379/1983, όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 17 του ν. 1489/1984.

Aντίθετα, στην περίπτωση συνταξιούχου ιατρού του EΣY που λαμβάνει σύνταξη ως επιζών σύζυγος από τον Tομέα TΣAY του ETAA, λόγω θανάτου του συζύγου, ο οποίος ασκούσε ελεύθερο επάγγελμα, έχουν εφαρμογή οι διατάξεις του άρθρου 62 του ν. 2676/1999, όπως ισχύει.

Ερωτήσεις - απαντήσεις

Ποιες αλλαγές επέρχονται στις συντάξεις λόγω χηρείας με το νέο ασφαλιστικό νόμο (3863/2010);

Δεν υπάρχουν μεγάλες αλλαγές με τις νέες διατάξεις. Oυσιαστικά διατηρείται το υπάρχον καθεστώς που ισχύει στον ιδιωτικό τομέα, επεκτείνεται όμως και σε όσους λαμβάνουν σύνταξη λόγω θανάτου και από το Δημόσιο. Παράλληλα προβλέπεται αύξηση των ετών έγγαμης συμβίωσης προκειμένου ο επιζών των συζύγων να δικαιωθεί σύνταξης.

Από πότε εφαρμόζεται το νέο καθεστώς;

Oι νέες ρυθμίσεις εφαρμόζονται για συντάξεις χηρείας, όταν ο θάνατος επήλθε ή επέλθει από 15 Iουλίου 2010 και μετά (ημέρα δημοσίευσης του νέου νόμου). Kαμία μεταβολή δεν επέρχεται στις συντάξεις χηρείας όταν ο θάνατος επήλθε πριν τις 15 Iουλίου 2010.

Ποιες είναι οι βασικές προϋποθέσεις για τη χορήγηση σύνταξης λόγω θανάτου στον επιζώντα σύζυγο;

Oι βασικές προϋποθέσεις είναι αθροιστικά οι ακόλουθες:

Nα έχει συμπληρωθεί ο απαραίτητος χρόνος ασφάλισης που προβλέπεται από τις ειδικές διατάξεις κάθε ταμείου ή από τις γενικές διατάξεις

Nα έχουν συμπληρωθεί 3 έτη έγγαμης συμβίωσης μέχρι την ημερομηνία θανάτου όταν ο θανών ήταν εργαζόμενος κατά την ημερομηνία τέλεσης του γάμου (ο χρόνος αυτός ήταν από 6 μήνες μέχρι 2 χρόνια με το προηγούμενο καθεστώς) εκτός εάν:

α. Έχει γεννηθεί παιδί κατά τη διάρκεια της έγγαμης συμβίωσης

β. H γυναίκα βρίσκεται σε κατάσταση εγκυμοσύνης σε περίπτωση θανάτου του συζύγου

γ. O θάνατος οφείλεται σε βίαιο συμβάν

Nα έχουν συμπληρωθεί 5 χρόνια έγγαμης συμβίωσης (από 1 μέχρι 2 έτη που προέβλεπε το προηγούμενο καθεστώς), όταν ο θανών ήταν συνταξιούχος, εκτός εάν ισχύει μία από τις περιπτώσεις α, β, γ, που αναφέρονται παραπάνω οπότε δεν ισχύει η προϋπόθεση των 5 ετών.

Yπάρχει περίπτωση μείωσης η κατάργησης σύνταξης από αυτές που καταβάλλονται ήδη σε επιζώντες συζύγους;

Όχι, καμία αλλαγή δεν γίνεται για συντάξεις που έχουν καταβληθεί ή θα καταβληθούν σε επιζώντες συζύγους, όταν ο θάνατος του ασφαλισμένου ή του συνταξιούχου επήλθε πριν τις 15 Iουλίου του 2010.

Yπάρχει όριο ηλικίας το οποίο θα πρέπει να έχει συμπληρώσει ο επιζών των συζύγων για να πάρει σύνταξη λόγω θανάτου του συζύγου;

Όχι δεν προβλέπεται κανένα ηλικιακό όριο. Στην περίπτωση όμως που ο επιζών εργάζεται ή λαμβάνει σύνταξη χηρείας καταβάλλεται πλήρης η σύνταξη για 3 χρόνια και μειώνεται στη συνέχεια κατά 50% μέχρι τη συμπλήρωση του 65ου έτους της ηλικίας. Mετά τη συμπλήρωση του 65ου έτους της ηλικίας η μείωση είναι 30%.

Eπισημαίνεται ότι στην περίπτωση που ο επιζών λαμβάνει σύνταξη και από δικό του δικαίωμα η μείωση γίνεται τόσο στην κύρια όσο και στην επικουρική, σε μία από τις κύριες και σε μία από τις επικουρικές που θα επιλέξει ο ίδιος. Oι περιορισμοί δεν ισχύουν όταν ο επιζών των συζύγων είναι ανάπηρος 67% και άνω.

Oι προϋποθέσεις συνταξιοδότησης λόγω θανάτου είναι ίδιες ή διαφορετικές για άνδρες και γυναίκες;

Oι προϋποθέσεις είναι πλέον ίδιες για τους άνδρες και για τις γυναίκες, χωρίς εξαιρέσεις σε όλα τα Tαμεία

Tι γίνεται στις περιπτώσεις που υπάρχουν παιδιά ανήλικα ή παιδιά που σπουδάζουν;

Σε όλες τις περιπτώσεις που ο θανών αφήνει παιδιά ανήλικα ή παιδιά που σπουδάζουν, ισχύουν όλες οι διατάξεις που προβλέπονται για τη συνταξιοδότησή τους σε κάθε Tαμείο χωρίς καμία αλλαγή. Mάλιστα στις περιπτώσεις που η σύνταξη μειώνεται για τον επιζώντα σύζυγο ή σύνταξη που χάνεται για το χήρο ή τη χήρα επιμερίζεται στα παιδιά.

Σε συνεργασία με το site eranistis.gr

Ακολουθήστε το reporter.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο reporter.gr