Μόνο φέτος, κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο προσπάθησαν να περιορίσουν τις επιπτώσεις του επιβλαβούς περιεχομένου και της παραπληροφόρησης στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης -επιπτώσεις που ενισχύονται από τους αλγόριθμους.

Για παράδειγμα, στην Βραζιλία, οι αρχές απαγόρευσαν για λίγο το X, πρώην γνωστό ως Twitter, μέχρι που ο ιστότοπος συμφώνησε να διορίσει έναν νομικό εκπρόσωπο στη χώρα και να αποκλείσει έναν κατάλογο λογαριασμών που οι αρχές κατηγορούσαν ότι αμφισβητούσαν τη νομιμότητα των τελευταίων εκλογών.

Εν τω μεταξύ, και η ΕΕ εισήγαγε νέους κανόνες που απειλούν με πρόστιμο 6% επί του κύκλου εργασιών των εταιρειών τεχνολογίας και αναστολή της λειτουργίας τους, εάν δεν αποτρέψουν την παρέμβαση στις εκλογές μέσα από τις πλατφόρμες τους.

Την ίδια ώρα στο Ηνωμένο Βασίλειο, ένας νέος νόμος για την ασφάλεια στο διαδίκτυο έχει ως στόχο να υποχρεώσει τους ιστότοπους κοινωνικής δικτύωσης να αυστηροποιήσουν τη μετριοπάθεια του περιεχομένου.

Και στις ΗΠΑ, ένας προτεινόμενος νόμος θα μπορούσε να απαγορεύσει το TikTok εάν η εφαρμογή δεν πωληθεί από την κινεζική μητρική εταιρεία του.

Γενικότερα, όλες οι κυβερνήσεις αντιμετωπίζουν κατηγορίες ότι περιορίζουν την ελευθερία του λόγου και παρεμβαίνουν στις αρχές του διαδικτύου, όπως αυτές καθορίστηκαν στις πρώτες μέρες του.

Αυτή η ιδέα της «αγοράς ιδεών» τροφοδοτεί την άποψη ότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης προσφέρουν ισότιμους όρους ανταγωνισμού, επιτρέποντας σε όλες τις φωνές να ακουστούν εξίσου. Όταν ανέλαβε το Twitter (που τώρα μετονομάστηκε σε X) το 2022, ο Elon Musk δήλωσε ότι έβλεπε την πλατφόρμα ως μια «ψηφιακή πλατεία της πόλης».

Σύμφωνα όμως με την Αμερικανίδα δικηγόρο και λέκτορα παγκόσμιων υποθέσεων του Πανεπιστημίου Yale Asha Rangappa, ο Musk «αγνοεί ορισμένες σημαντικές διαφορές μεταξύ της παραδοσιακής πλατείας της πόλης και της διαδικτυακής: η κατάργηση όλων των περιορισμών περιεχομένου χωρίς να ληφθούν υπόψη αυτές οι διαφορές, θα έβλαπτε τον δημοκρατικό διάλογο, αντί να τον βοηθήσει».

Η έννοια της «αγοράς ιδεών», η οποία εισήχθη σε μια υπόθεση του Ανώτατου Δικαστηρίου στις αρχές του 20ού αιώνα, όπως υποστηρίζει η Rangappa, «βασίζεται στην παραδοχή ότι οι ιδέες πρέπει να ανταγωνίζονται μεταξύ τους χωρίς κυβερνητική παρέμβαση». Ωστόσο, υποστηρίζει, «το πρόβλημα είναι ότι οι πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης, όπως το Twitter, δεν έχουν καμία σχέση με μια πραγματική δημόσια πλατεία».

Αυτό το οποίο προκύπτει λοιπόν, είναι ότι οι αλγόριθμοι μπορούν να παρακολουθούν τη συμπεριφορά μας και να καθορίζουν τι θα βλέπουμε εκατομμύρια από εμάς όταν συνδεόμαστε - και, για ορισμένους, οι αλγόριθμοι είναι αυτοί που έχουν διαταράξει την ελεύθερη ανταλλαγή ιδεών που ήταν δυνατή στο διαδίκτυο όταν πρωτοδημιουργήθηκε.

Τα ελεύθερα και ανοιχτά φόρουμ, έγιναν η «σιωπή» της πλειοψηφίας

Σύμφωνα με έρευνες οι αλγόριθμοι στις πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης έχουν αναδιαμορφώσει ριζικά τη φύση της ελευθερίας του λόγου, όχι απαραίτητα περιορίζοντας τι μπορεί να ειπωθεί, αλλά καθορίζοντας ποιος θα δει ποιο περιεχόμενο», υποστηρίζουν καθηγητές, η έρευνα των οποίων εξετάζει γιατί πρέπει να επανεξετάσουμε την ελευθερία του λόγου στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

«Αντί οι ιδέες να ανταγωνίζονται ελεύθερα με βάση την αξία τους, οι αλγόριθμοι ενισχύουν ή καταστέλλουν την εμβέλεια των μηνυμάτων... εισάγοντας μια άνευ προηγουμένου μορφή παρέμβασης στην ελεύθερη ανταλλαγή ιδεών που συχνά παραβλέπεται».

Το Facebook είναι ένας από τους πρωτοπόρους των αλγορίθμων σύστασης στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και με εκτιμώμενους τρεις δισεκατομμύρια χρήστες, το Feed του είναι αναμφισβήτητα ένα από τα μεγαλύτερα.

Όταν η πλατφόρμα έθεσε σε εφαρμογή έναν αλγόριθμο κατάταξης με βάση τα δεδομένα των χρηστών πριν από 15 χρόνια, αντί να βλέπουν αναρτήσεις με χρονολογική σειρά, οι χρήστες έβλεπαν αυτό που ήθελε το Facebook να δουν.

Επειδή οι αμφιλεγόμενες αναρτήσεις είναι πιο πιθανό να επιβραβεύονται από τους αλγόριθμους, υπάρχει η πιθανότητα να υπερεκπροσωπούνται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης οι παρυφές της πολιτικής γνώμης.

Αντί για ελεύθερα και ανοιχτά δημόσια φόρουμ, οι επικριτές υποστηρίζουν ότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης προσφέρουν έναν διαστρεβλωμένο και εντυπωσιακό καθρέφτη του δημόσιου αισθήματος που υπερτονίζει τη διχόνοια και αποσιωπά τις απόψεις της πλειοψηφίας.

Ενώ, λοιπόν, οι πλατφόρμες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης κατηγορούν τις κυβερνήσεις ότι απειλούν την ελευθερία του λόγου, μήπως οι δικοί τους αλγόριθμοι μπορεί επίσης να αποτελούν ακούσια απειλή;

«Οι μηχανές συστάσεων δεν μπλοκάρουν το περιεχόμενο -αντίθετα, είναι οι κατευθυντήριες γραμμές της κοινότητας που περιορίζουν την ελευθερία του λόγου, ανάλογα με την προτίμηση της πλατφόρμας», λέει στο BBC ο Theo Bertram, πρώην αντιπρόεδρος δημόσιας πολιτικής στο TikTok.

Αντίθετα, υποστηρίζει η Rangappa, «τα χαρακτηριστικά των πλατφορμών των μέσων κοινωνικής δικτύωσης δεν επιτρέπουν εξαρχής τον ελεύθερο και δίκαιο ανταγωνισμό των ιδεών… Η “αξία” μιας ιδέας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δεν αντικατοπτρίζει το πόσο καλή είναι, αλλά είναι μάλλον προϊόν του αλγορίθμου της πλατφόρμας».

Ακολουθήστε το reporter.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο reporter.gr