Υπουργεία, υπηρεσίες, οργανισμοί, δήμοι ξοδεύουν ετησίως εκατομμύρια ευρώ για λογισμικό κλειστού κώδικα, για το οποίο μάλιστα το δημόσιο καταβάλλει χρήματα περισσότερες από μια φορές, χωρίς κανένα συντονισμό. Άλλοτε πάλι, ελλείψει πόρων, τα απαραίτητα προγράμματα εγκαθίστανται «σπασμένα». Έτσι, χιλιάδες υπολογιστές ανά την επικράτεια λειτουργούν με λογισμικό που είτε έχει εγκατασταθεί παρανόμως είτε νομίμως μεν, αλλά δεν είναι «ενημερωμένο», συνήθως επειδή η άδεια χρήσης έχει λήξει και η ανανέωσή της κοστίζει πολύ ακριβά. Ως αποτέλεσμα, πάνω από την διοίκηση πλανάται διαρκώς μια διπλή απειλή: οι «επιθέσεις» (hacking) και τα υψηλότατα πρόστιμα για μη νόμιμη χρήση λογισμικού.

 

Με ερώτηση που κατέθεσαν στους υπουργούς Ψηφιακής Πολιτικής, Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης 30 βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ με πρωτοβουλία του Κοινοβουλευτικού του Εκπροσώπου, Νίκου Ξυδάκη, απαριθμούν τα παραπάνω προβλήματα και καλούν για την υιοθέτηση λογισμικού ανοιχτού κώδικα στο δημόσιο, με στόχους να μειωθεί το κόστος, να αυξηθεί η ασφάλεια, να διευκολυνθεί η επικοινωνία (μέσω αρχείων που χρησιμοποιούν ανοιχτά πρότυπα) και να υποστηριχθεί η καινοτομία και η ελληνική επιχειρηματικότητα.

 

Εξάλλου αυτή είναι πλέον η  γενική τάση παγκοσμίως: Οι μεγαλύτερες επιχειρήσεις στον κόσμο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και οι κυβερνήσεις των ΗΠΑ, της Ινδίας, της Μεγάλης Βρετανίας, της Ιταλίας, της Γαλλίας ανάμεσα σε πολλές άλλες έχουν το τελευταίο διάστημα επιβάλει με νομοθετήματα την υιοθέτηση λογισμικού ανοιχτού κώδικα. Οι βουλευτές του Σύριζα παραθέτουν στην ερώτησή τους πολλά σχετικά παραδείγματα, όπως -ενδεικτικά πρόσφατο νόμο (2016) στις ΗΠΑ που επιβάλλεται ότι ο κώδικας που αναπτύσσεται από τρίτους για όλες τις κρατικές υπηρεσίες θα διατίθεται ως «ανοιχτός».

 

Ένα σχετικό με την υπόθεση και εξαιρετικά σημαντικό ζήτημα που θίγεται στην ίδια ερώτηση είναι η νόθευση του υγιούς ανταγωνισμού στο δημόσιο, εξαιτίας της χρήσης κλειστού λογισμικού: το προσφερόμενο λογισμικό κρατά δέσμιες τις υπηρεσίες σε συγκεκριμένο κάθε φορά προμηθευτή, εμποδίζοντας τον ελεύθερο ανταγωνισμό και εκτοπίζοντας από την αγορά μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις. Είναι λ.χ. συχνές οι περιπτώσεις κατά τις οποίες εταιρίες προσφέρουν «δωρεάν» ή με πολύ μικρό κόστος λογισμικό σε δημόσιους φορείς ή ΟΤΑ με στόχο να αποκτήσουν κατόπιν έναντι των υπολοίπων ανταγωνιστών αθέμιτο πλεονέκτημα στη «συντήρηση» (διαχείριση) και αναβάθμιση ή επέκταση της συγκεκριμένης εφαρμογής (οικονομικής διαχείρισης, αρχείου, πρωτοκόλλου, ιστοσελίδας κ.λπ.) Το παράδοξο είναι ότι αντιθέτως, σε όλους τους διεθνείς διαγωνισμούς Ανοιχτών Τεχνολογιών η ελληνική παρουσία είναι πολλαπλάσια εκείνης όμορων χωρών!

 

Επιτακτικός είναι συνεπώς ο επανασχεδιασμός της δημόσιας διοίκησης στον τομέα, καταλήγουν οι βουλευτές, καθώς είναι βέβαιο ότι θα αποβεί στρατηγικής σημασίας για την εθνική οικονομία. Το όφελος δεν θα είναι μόνο η πρωτογενής εξοικονόμηση πόρων, αλλά η μεγάλη για τη χώρα προστιθέμενη αξία  σε ΑΕΠ και η καινοτομία που θα προκύψει χάρη στην εργασία που θα ανατεθεί σε εγχώριες επιχειρήσεις οι οποίες απασχολούν μηχανικούς, προγραμματιστές και σχεδιαστές. Αντί να εισάγεται το λογισμικό έτοιμο και με ακριβές προμήθειες, θα μπορούσε να παράγεται εδώ, δίνοντας δουλειά σε σημαντικό αριθμό ταλαντούχων άνεργων νέων επιστημόνων, περιορίζοντας έτσι το ελληνικό brain drain. Υπάρχουν στην χώρα μεγάλες επιχειρήσεις logistics στα όρια της πτώχευσης που θα μπορούσαν να λειτουργήσουν πιλοτικά στην αλλαγή παραδείγματος.