Σε περίπτωση μάλιστα που η Ελλάδα πετύχει σύγκλιση με την Ευρώπη, το μέγεθος του κλάδου δύναται να αγγίξει τα €12,5 δισ., εισφέροντας το 5,5% του ΑΕΠ. Άλλωστε, την τελευταία πενταετία ο κλάδος αναπτύσσεται με ρυθμό τέσσερις φορές μεγαλύτερο από την υπόλοιπη οικονομία, αναδεικνύοντας τη δυναμική του.

Στο παραπάνω συμπέρασμα καταλήγει νέα μελέτη της Deloitte για λογαριασμό του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Πληροφορικής και Επικοινωνιών, με τίτλο «Οι προοπτικές του κλάδου ΤΠΕ στην Ελλάδα», που παρουσιάστηκε σήμερα στο digital economy forum 2024: Navigating the digital future. Η μελέτη αποκαλύπτει σημαντικές ευκαιρίες και προκλήσεις, υποδεικνύοντας πώς η Ελλάδα μπορεί να πρωταγωνιστήσει στην ψηφιακή εποχή.

Σύμφωνα με τα ευρήματά της, οι εταιρείες του κλάδου, με εκτιμώμενο κύκλο εργασιών που αγγίζει τα 13,8 δισ. ευρώ ετησίως και περισσότερους από 300.000 απασχολούμενους, συνεισφέρουν σημαντικά στην οικονομική δραστηριότητα της χώρας.

Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα της συμβολής του κλάδου είναι ότι η ψηφιοποίηση της δημόσιας διοίκησης, μέσω του gov.gr και του ΚΕΔ, έχει εκτιμηθεί ότι απέφερε περίπου 3 δισ. ευρώ οφέλη τα πρώτα πέντε χρόνια λειτουργίας τους, ενώ έχει αποφέρει περίπου 2,5 δισ. ευρώ επιπλέον έσοδα μέσω περιορισμού της φοροδιαφυγής. Ωστόσο, θα πρέπει να επισημανθεί, ότι με βάση τις αναφορές, κατά την παρουσίαση της έρευνας, παραμένει μη εξαγωγικός κλάδος (μόνο το 4% των συνολικών εξαγωγών της χώρας οφείλονται στον κλάδο). Έχει, όμως, τεράστια όμως σημασία για την αποτελεσματικότητα του δημοσίου τομέα.  

Προτεραιότητες και ευκαιρίες

Η πρωτογενής έρευνα που διενεργήθηκε σε περίπου 200 στελέχη του κλάδου ΤΠΕ αναδεικνύει ως κύριες τεχνολογικές προτεραιότητες για την επόμενη τριετία την Τεχνητή Νοημοσύνη (30%), την Κυβερνοασφάλεια (18%) και το Cloud (13%). Παράλληλα, το Διαδίκτυο των Πραγμάτων (6%) και τα Μεγάλα Δεδομένα (10%) επισημαίνονται ως τομείς με σημαντικές δυνατότητες.

Σύμφωνα με την εν λόγω έρευνα, ο κλάδος ΤΠΕ έχει τη δυνατότητα να στηρίξει τον ψηφιακό μετασχηματισμό όλων των κλάδων, ενώ οι μεγαλύτερες ανάγκες εντοπίζονται στην υγεία (20%), στην ενέργεια (15%) και στις χρηματοοικονομικές υπηρεσίες (11%).

Παρά τη δυναμική του, ο κλάδος ΤΠΕ αντιμετωπίζει σημαντικές προκλήσεις, όπως η έλλειψη ταλέντου, οι ανεπαρκείς υποδομές και οι κανονιστικοί περιορισμοί. Μόλις το 2% των στελεχών θεωρεί ότι οι υπάρχουσες ψηφιακές υποδομές επαρκούν, ενώ το 63% αναγνωρίζει ότι χρειάζονται σημαντικές βελτιώσεις.

Πάντως, η έρευνα δείχνει ότι τα στελέχη του κλάδου είναι στην πλειονότητά τους αισιόδοξα για την πορεία του, με ένα ποσοστό μεγαλύτερο του 53% να δηλώνει "επιφυλακτικά αισιόδοξο", ενώ το 27% βλέπει σημαντικές δυνατότητες ανάπτυξης, κυρίως μέσω αναδυόμενων τεχνολογιών και ψηφιακού μετασχηματισμού στον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα.

Προοπτικές για το 2029

Η μελέτη προτείνει τέσσερις βασικούς άξονες για τη μελλοντική ανάπτυξη του κλάδου:

1.      Διεθνοποίηση: Ενίσχυση των εξαγωγών και δημιουργία διεθνών κέντρων, όπως data centers.

2.      Επένδυση στην Καινοτομία: Στήριξη της ανάπτυξης καινοτομικών λύσεων για εθνικές ανάγκες, όπως η κυβερνοασφάλεια και η άμυνα.

3.      Ανθρώπινο Δυναμικό: Προσέλκυση ταλέντου από το εξωτερικό και δημιουργία νέων μεταπτυχιακών προγραμμάτων στον τομέα των ΤΠΕ.

Η μελέτη διαπιστώνει συνολικά ότι η Ελλάδα έχει τις βάσεις για να μετατρέψει τον τομέα ΤΠΕ σε καταλύτη ανάπτυξης. Με στρατηγικές επενδύσεις, διεθνοποίηση και έμφαση στην καινοτομία, ο κλάδος μπορεί να συμβάλει αποφασιστικά στη μετάβαση της χώρας σε μια ψηφιακή και ανταγωνιστική οικονομία. Η πρόκληση έγκειται στην υπέρβαση των υφιστάμενων εμποδίων και στην αξιοποίηση των ευκαιριών που διαμορφώνονται.

Το νέο τοπίο στην αγορά της ψηφιακής τεχνολογίας

Στο μεταξύ, σε συζήτηση σχετικά με τα ευρήματα-συμπεράσματα της μελέτης που παρουσιάστηκε αφού καταφάνηκε η στρατηγική σημασία του κλάδου περιγράφηκαν οι μεγάλες προκλήσεις, που έχει μπροστά του.

Όπως ανέφερε, ο Ιωάννης Κουτκουδάκης, Οικονομικός Διευθυντής & Διευθυντής Επενδυτικών Σχέσεων του Ομίλου Epsilon Net “επιβεβαιώνεται ότι ο κλάδος είναι στρατηγικός για την οικονομία, γιατί βοηθάει τις ελληνικές επιχειρήσεις να αναπτυχθούν καλύτερα. Ο κλάδος προσελκύει επενδύσεις και αυτό από μόνο του λέει κάτι. Σαφώς μπορεί να αποτελέσει την αιχμή του δόρατος στην οικονομία. Χωρίς, όμως, υποδομές όμως δεν μπορεί να αναπτυχθεί περισσότερο ανέφερε. 

Εστιάζοντας στο επιχειρηματικό λογισμικό τόνισε ότι έχουν γίνει πολύ σημαντικές τομές στο δημόσιο, όσον αφορά το κομμάτι της διοίκησης. Παράλληλα ανέφερε ότι  πολύ σημαντικές προκλήσεις για τις εταιρείες σχετίζονται με τις επενδύσεις σε νέες τεχνολογίες και πλατφόρμες. «Όλες αυτές οι καινοτομίες δε θέλουν βιαστικές κινήσεις, χρειάζεται ψυχραιμία και από την πλευρά του υπουργείου και από τις επιχειρήσεις που πρέπει να προσαρμοστούν. Πρέπει να τους δώσουμε τον απαραίτητο χρόνο» σημείωσε τονίζοντας ότι η τεχνολογία και η επένδυση στο ανθρώπινο δυναμικό θα βοηθήσουν τις εταιρείες και στην παραγωγή προϊόντων και στην ανάπτυξη στο εξωτερικό. 

Ο Αλέξανδρος Μάνος, Διευθύνων Σύμβουλος, Netcompany-Intrasoft υπογράμμισε ότι είναι απελπιστικά χαμηλό το ποσοστό των εξαγωγών (4%) του κλάδου. “Είδα μια προσοχή από τα στελέχη για τη σημασία της εξωστρέφειας. Μόνο ένα 4% θεωρούσε ότι θα πρέπει να γίνουν επενδύσεις στην αμυντική βιομηχανία. Αυτό θα πρέπει να το αλλάξουμε πάρα πολύ γρήγορα.  Η εταιρεία μας ξεκίνησε να δραστηριοποιείται στο εξωτερικό την ίδια περίοδο που ξεκίνησε να δραστηριοποιείται και στην Ελλάδα. Είναι πάρα πολύ αξιοκρατικός ο τρόπος που μπορείς να συμμετέχεις στην ευρωπαϊκή αγορά. Κάθε χρόνο γίνονται tender περίπου 1,5 δις. έργα πληροφορικής. Γύρω στο 2017, πήραμε την απόφαση να επενδύσουμε σε προϊόντα και πλατφόρμες. Τα προϊόντα μας έχουν μπει σε 13 ευρωπαϊκές χώρες. Πάντα, ωστόσο,  πρέπει να έχεις έναν τοπικό partner” ανέφερε τονίζοντας ότι “το ότι ήμασταν ελληνική εταιρεία ήταν πάντα ένα πρόβλημα που έπρεπε να ξεπεράσουμε. Το μεγαλύτερο μέρος της δουλειάς που κάνουμε για τα ευρωπαϊκά όργανα πραγματοποιείται στην Ελλάδα. Πρέπει να δούμε και πώς θα εκπαιδεύσουμε νέους μηχανικούς, αλλά και πώς θα δούμε συμπληρωματικές λύσεις, όπως πχ να προσελκύσουμε / χρησιμοποιήσουμε κόσμο από το εξωτερικό. Το ΑΙ μπορεί να φέρει πολύ μεγάλη αύξηση της παραγωγικότητας εντός των εταιρειών¨” υπογράμμισε.

Από την πλευρά της η Μαρία Πεδουλάκη, CFO, Όμιλος Εταιρειών SOFTONE σημείωσε ότι “με την ανάπτυξη του κλάδου μπορούμε να προσελκύσουμε πολλές επενδύσεις από το εξωτερικό, έμπειρο προσωπικό από το εξωτερικό, αλλά και τους νέους μας. Πριν λίγα χρόνια, ήταν δύσκολο για μια ελληνική εταιρεία τεχνολογίας να βγει στο εξωτερικό και να διαφημιστεί. Σήμερα είναι μια καλή περίοδος. Ένα πολύ σημαντικό κομμάτι είναι οι κάθετες λύσεις: το πώς μπορούν να δημιουργηθούν κάθετα λογισμικά για εταιρείες. Πολύ σημαντική είναι η διατήρηση του προσωπικού. Πρέπει να φτιάξουμε τις επιχειρήσεις μας με τέτοιο τρόπο, ώστε να είναι αρεστές και τα προϊόντα μας να είναι αξιόπιστα”

“Η ανάπτυξη πρέπει να έρθει ισόρροπα και σε όλους τους άλλους κλάδους της οικονομίας” τόνισε ο Δημήτρης Πρίμπας, Γενικός Διευθυντής IBM Ελλάδας και Κύπρου ενώ ανάφερε ότι “θα πρέπει να επανεκπαιδεύσουμε τους ανθρώπους μας. Αυτό θα πρέπει να συμβεί για μια ευρεία γκάμα ειδικοτήτων και όχι μόνο για τους πληροφορικάριους. Έχει αλλάξει για εμάς ο τρόπος- η μορφή του system integration. Αυτό που θα μας απασχολήσει τα επόμενα χρόνια θα είναι ο εκμοντερνισμός των συστημάτων που έχουμε αναπτύξει και πώς αυτά θα είναι διαθέσιμα στους ανθρώπους σε εικοσιτετράωρη βάση. Διαρκώς κάνουμε επενδύσεις σε λύσεις τεχνολογίας μέσω του RnD μας, αλλά και σε ανθρώπινο δυναμικό”.

Ο Γιάννης Στασινόπουλος, CEO, Active Computer Systems σημείωσε ότι «το πιο σημαντικό για εμάς είναι να δημιουργήσουμε στελέχη, καθώς είναι δύσκολο να διατηρήσεις και αυτούς που ήδη έχεις. Θα πρέπει να κοιτάξουμε και άλλους κλάδους που μέσω συγκεκριμένων εξειδικεύσεων θα μπορέσουμε να τους ενσωματώσουμε. Το να δεσμεύεις κάποιον δεν είναι πάντα ούτε εφικτό, ούτε και θεμιτό – ηθικό.”

Από την πλευρά του ο Νίκος Χριστοδούλου, Partner, Technology & Transformation Leader, Deloitte εστίασε στις προκλήσεις για τον κλάδο και για την κυβέρνηση. “Αν δεν έχεις scale, δεν μπορείς να έχεις νέα προϊόντα. Πολύ μεγάλη πρόκληση, επίσης, είναι το ανθρώπινο δυναμικό ειδικών ΤΠΕ. Λείπει επίσης μια ψηφιακή κουλτούρα που θα καθοδηγήσει τον κλάδο να βγάλει ένα καλό αποτέλεσμα για τους πελάτες. Πρέπει την πληροφορική να τη δούμε σαν έναν τόσο σημαντικό τομέα για την οικονομία, όπως τον τουρισμό και τη ναυτιλία” κατέληξε.