Έτσι η ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης σε επίπεδο θεσμών (Staff Level Agreement) έως τις 28 Νοεμβρίου, θα δώσει το νεύμα στο EuroWorking Group εκείνης της ημέρας, για να προετοιμάσει το Eurogroup της 5ης Δεκεμβρίου. Πάντως το θέμα των πλεονασμάτων, που συνδέεται και με πιθανά μέτρα, όχι κατ΄ ανάγκην μόνο εισπρακτικά αλλά και με θεσμικά που όμως έχουν εισοδηματικό αποτύπωμα στον πολίτη τίθενται εκ των πραγμάτων. 

 

Σύμφωνα μάλιστα με πηγή του υπουργείου Οικονομικών που ενημέρωσε τον Τύπο στις Βρυξέλλες, όπως μετέδωσε χτες το ΑΠΕ, η επιδίωξη της ελληνικής πλευράς, αλλά και άλλων πλευρών, όπως φάνηκε χθες από τις δηλώσεις του προέδρου του Eurogroup και του επιτρόπου Π. Μοσκοβισί, είναι η επικείμενη συζήτηση να πηγαίνει πιο μακριά και να περιλαμβάνει τα πρωτογενή πλεονάσματα για την περίοδο μετά το 2018.

 

Σύμφωνα με την ίδια πηγή η επίτευξη του στόχου έγκαιρης ολοκλήρωσης της αξιολόγησης θα σηματοδοτήσει και την έναρξη μίας εμπεριστατωμένης συζήτησης για την ελάφρυνση του χρέους, η οποία θα συμβάλει στη δημιουργία ενός «καθαρού διαδρόμου εξόδου» για την Ελλάδα. Δηλαδή, τη συμφωνία για το χρέος, τη συμμετοχή στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ, την έξοδο στις αγορές και, τέλος, την έξοδο από το μνημόνιο.

 

Καταλήγοντας, η πηγή του υπουργείου Οικονομικών διευκρίνισε πως τα βραχυπρόθεσμα μέτρα για το ελληνικό χρέος που θα παρουσιαστούν στο επόμενο Eurogroup θα είναι «πιο φιλόδοξα».

 

Σε ό,τι αφορά, τέλος, τα μέτρα μεσοπρόθεσμου χαρακτήρα, σύμφωνα με την ίδια πηγή, αυτά θα αφορούν έναν συνδυασμό από σταθερά επιτόκια, περιόδους χάριτος και ωριμάνσεις που συνδέονται με τη βιωσιμότητα του χρέους και τα πρωτογενή πλεονάσματα.

 

Μηνύματα της κυβέρνησης

Αναφερόμενος στο θέμα του χρέους, ο νέος κυβερνητικός εκπρόσωπος Δημήτρης Τζανακόπουλος, στη χθεσινή πρεμιέρα του briefing, Τον Ιούλιο του 2015 η κυβέρνηση υπέγραψε μια συμφωνία, η οποία θεωρεί ότι τη δεσμεύει, όπως δεσμεύει και τους εταίρους της. Από εκεί και πέρα, το ίδιο το ΔΝΤ θα πρέπει να αποφασίσει, αν θα συμμετέχει στο πρόγραμμα και αυτό να γίνει το ταχύτερο δυνατόν, έτσι ώστε να μπορέσουμε να σταθεροποιήσουμε περαιτέρω την ελληνική οικονομία. Νέα σχέση με οποιονδήποτε εκ των εταίρων δεν προβλέπεται στο επόμενο διάστημα.

 

Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος συνέδεσε τη διάψευση των σεναρίων περί 4ου μνημονίου με επίθεση στη ΝΔ, η οποία, δια του αρχηγού και των στελεχών της, ζητά επιμόνως και σε καθημερινή βάση εκλογές. 

 

«Tο 4ο μνημόνιο είναι η στρατηγική και η ατζέντα της ΝΔ. Θέλει να αποτύχει η προσπάθεια της κυβέρνησης για το κλείσιμο της δεύτερης αξιολόγησης. Θέλει να αποτύχει η προσπάθεια για τη ρύθμιση του χρέους, ώστε να βρει τη δικαιολογία για να επιβάλει ένα σκληρότατο πρόγραμμα λιτότητας, ως αντάλλαγμα για τη ρύθμιση του χρέους. Αυτή την ατζέντα και αυτόν τον πολιτικό στόχο και αυτή την πολιτική στρατηγικής της ΝΔ και της ηγεσίας της, δεν πρόκειται να την επιτρέψουμε», είπε ο κ. Τζανακόπουλος.

 

Και δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο να συγκληθεί το Συμβούλιο Πολιτικών Αρχηγών, στο όνομα της ευρύτερης δυνατής συναίνεσης στο ζήτημα του χρέους.

 

Κλειδί η στάση του ΔΝΤ

Πάντως είναι προφανές ότι Βερολίνο και Βρυξέλλες προσπαθούν να βρουν νέο ρόλο για το ΔΝΤ που να κουμπώνει με τις ανάγκες όλων, ειδικά της Γερμανίας και του υπ. Οικονομικών Β. Σόιμπλε. Ο τελευταίος λόγω εκλογών και κοινοβουλευτικών διαδικασιών θέλει το Ταμειο εντός προγράμματος. 

 

Το ΔΝΤ, πέρα από το ρόλο τεχνικού συμβούλου που παίζει, σύμφωνα με πληροφορίες, θα μπορούσε να μπει στο πρόγραμμα εκταμιεύοντας ένα ποσό περίπου 6 δισ. ευρώ. Ήδη ο Γερούν Ντάισελμπλουμ προανήγγειλε συζήτηση για τα βραχυπρόθεσμα μέτρα διαχείρισης χρέους στο Eurogroup της 5ης Δεκεμβρίου. Τόνισε μάλιστα ότι Πόουλ Τόμσεν του ΔΝΤ διαβεβαίωσε το Eurogroup ότι θα αιτηθεί στο ΔΣ του ΔΝΤ την έγκριση της συμμετοχής του Ταμείου ως το τέλος του έτους. Κι αυτό καθώς μέχρι τότε θα παραμένει στη θέση του ο Τζακ Λιου υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ της κυβέρνησης Ομπάμα, που αποτέλεσε σταθερό συμπαραστάτη της διασφάλισης βιωσιμότητας του ελληνικού κρατικού χρέους.

 

Το κλειδί, πάντως, είναι να υπάρξει σαφέστερη δέσμευση από τους Ευρωπαίους για τα μέτρα αναδιάρθρωσης του χρέους που προτίθενται να λάβουν μετά το 2018. Η πρώτη χαραμάδα ήταν η αναφορά Ντάισελμπλουμ ο οποίος είπε για πρώτη φορά ότι θα πρέπει να δούμε από πότε θα αρχίσει να μειώνεται το πρωτογενές πλεόνασμα του 2018 το οποίο παραμένει στο υψηλό 3,5% του ΑΕΠ. 

 

Αξίζει να σημειωθεί, ότι ήδη είναι σε εξέλιξη αμοιβαίοι συμβιβασμοί. Π.χ.: 

-Η Αθήνα φαίνεται να αρκείται στα βραχυπρόθεσμα μέτρα (μείωση επιτοκίων και εξομάλυνση της ωρίμανσης) με αντάλλαγμα μια ταχύτερη αξιολόγηση και τη δέσμευση για συμμετοχή στην ποσοτική χαλάρωση (QE) στο πρώτο τρίμηνο του 2017. Τα φιλόδοξα μέτρα αφήνονται για μεταγενέστερη φάση, όπως άλλωστε αναμενόταν από ψύχραιμους παρατηρητές.

-Ο Σόιμπλε φαίνεται να αποδέχεται τα βραχυπρόθεσμα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους και ίσως μια σαφέστερη υπόσχεση για μετά το 2018. Αυτό εξασφαλίζει εσωτερική ηρεμία στη Γερμανία λίγους μήνες πριν τις εκλογές του Φθινοπώρου του 2017, αλλά και τη συμμετοχή του ΔΝΤ στο πρόγραμμα, την οποία επιθυμούν διακαώς οι βουλευτές που στηρίζουν την κυβέρνηση στη Γερμανία. 

-Το ΔΝΤ, μπαίνει στο πρόγραμμα με ένα χαμηλό ποσό, κάτω από 6 δισ. ευρώ, με τρόπο δηλαδή τέτοιο ώστε η Ελλάδα να  επιστρέψει δόσεις από τα προηγούμενα προγράμματα. Ζήτημα παραμένει πάντως το πώς θα συνταχθεί η έκθεση βιωσιμότητας χρέους, και κυρίως τι δεσμεύσεις θα καταγράφονται για άμεσα μέτρα εν όψει  της 5ης Δεκεμβρίου.

 

Προϋπόθεση βέβαια για να «τρέξει» το παραπάνω πλαίσιο είναι η ελληνική κυβέρνηση να λάβει μέτρα σε χρόνο ρεκόρ σε όλα τα πεδία: από τα εργασιακά και την περικοπή κοινωνικών επιδομάτων ως την πλήρη ενεργοποίηση του υπερταμείου, τη διασφάλιση των δημοσιονομικών στόχων, αλλά και τον καθορισμό των πρωτογενών πλεονασμάτων μετά το 2018. Κι εκεί η ασυμφωνία Ουάσιγκτον (επιδιώκει χαμήλωμα της οροφής πλεονασμάτων) – Βερολίνου παραμένει… μέχρι στιγμής.

 

Γιώργος Αλεξάκης