Σύμφωνα με την ετήσια έρευνα της Petrofin Research, ο συνολικός τραπεζικός δανεισμός (εκταμιευμένα και εγκεκριμένα αλλά μη εκταμιευμένα δάνεια) της ναυτιλίας υποχώρησε κατά 0,13% και διαμορφώθηκε σε 53,107 δισ. δολάρια το 2019 έναντι 53,176 δισ. δολαρίων το 2018. Το 2017 το ποσό αυτό ανερχόταν σε 53,994 δισ. δολάρια και το 2016 σε 57,211 δισ. δολάρια. Όπως προκύπτει από τα στοιχεία, ο ρυθμός πτώσης της τραπεζικής χρηματοδότησης επιβραδύνθηκε το 2019 συγκριτικά με τα προηγούμενα χρόνια. Ωστόσο, σημειώνεται ότι καθώς ο ελληνόκτητος στόλος ενισχύθηκε τόσο σε μεταφορική ικανότητα όσο και σε αξία το 2019, η σχεδόν σταθερή τραπεζική χρηματοδότηση αντανακλά τον ολοένα και σημαντικότερο ρόλο, που διαδραματίζουν εναλλακτικές πηγές χρηματοδότησης, όπως το leasing.

Πιο συγκεκριμένα, τα εκταμιευμένα δάνεια κινήθηκαν χαμηλότερα κατά 2,38% το 2019 έναντι μείωσης 1,12% το 2018, -3,69% το 2017 και -5,34% το 2016. Στον αντίποδα, σημαντική αύξηση 43,75% σημείωσαν τα εγκεκριμένα αλλά μη εκταμιευμένα δάνεια, έναντι μειώσεων τα προηγούμενα χρόνια (-8,8% το 2018, -30,63% το 2017 και -38% το 2016).

Συνέχεια στην ανοδική τάση που παρατηρείται από το 2017 στο μερίδιο των ελληνικών τραπεζών στη χρηματοδότηση της ναυτιλίας δόθηκε και το 2019, καθώς τα χαρτοφυλάκιά τους ενισχύθηκαν κατά 1,05% σε σχέση με το 2018 (συμπεριλαμβανομένων των πωλήσεων χαρτοφυλακίου δανείων που εκτελέστηκαν έως την 31/12/2019) και διαμορφώθηκαν σε 9,92 δισ. δολάρια. Η ανάπτυξη πάντως ήταν βραδύτερη από το +8,03% που κατεγράφη το 2018 εν συγκρίσει με το 2017. Στην έρευνα επισημαίνεται ότι οι δείκτες ρευστότητας και κεφαλαίων των ελληνικών και των κυπριακών τραπεζών (οι κυπριακές τράπεζες προσμετρούνται στις ελληνικές) κατέστησαν εφικτή τη μείωση των περιθωρίων δανεισμού και την αύξηση της ανταγωνιστικότητας συγκριτικά με άλλους δανειστές.

Αντιθέτως, το μερίδιο των διεθνών τραπεζών με ελληνική παρουσία συνέχισε την καθοδική του πορεία και το 2019. Ωστόσο, η μείωση περιορίστηκε στο 5,19% το 2019, σε σύγκριση με το -14,13% το 2018, -10,52% το 2017, -6,5% το 2016 και -4,96 το 2015. Η HSBC και η BNP Paribas είναι οι μόνες τράπεζες, που παρουσίασαν αύξηση μεριδίου. Ανοδική ήταν η τάση για δεύτερη χρονιά του μεριδίου των τραπεζών χωρίς παρουσία στην Ελλάδα (+3,15 συγκριτικά με το 2018).

Η τράπεζα με το μεγαλύτερο χαρτοφυλάκιο ήταν για έκτη διαδοχική χρονιά η Credit Suisse με συνολική έκθεση στην ελληνόκτητη ναυτιλία ύψους 7,7 δισ. δολαρίων. Την πρώτη τριάδα συμπληρώνουν η BNP Paribas με χαρτοφυλάκιο ύψους 3,15 δισ. δολαρίων (αντικαθιστά στη δεύτερη θέση την DVB, η οποία αποφάσισε να αποσυρθεί από τη ναυτιλιακή χρηματοδότηση) και η HSBC με χαρτοφυλάκιο 2,8 δισ. δολαρίων.

Αναφορικά με τις ελληνικές τράπεζες, η Τράπεζα Πειραιώς διαθέτει το μεγαλύτερο χαρτοφυλάκιο, ύψους 2,5 δισ. δολαρίων (πέμπτη στη λίστα), ακολουθεί η Alpha Bank με χαρτοφυλάκιο 2,5 δολαρίων επίσης (έκτη στη λίστα) και έπεται η Eurobank με χαρτοφυλάκιο 2,17 δισ. δολαρίων (έβδομη στη λίστα). Το χαρτοφυλάκιο της Εθνικής Τράπεζας αγγίζει τα 2,06 δισ. δολάρια, κατατάσσοντάς την στην ενδέκατη θέση συνολικά.

Ο συνολικός αριθμός των τραπεζών, οι οποίες χρηματοδοτούν την ελληνική ναυτιλία ανέβηκε στις 55 το 2019 από 52 το 2018. Οι νέες προσθήκες είναι η κυπιακή Astrobank, η ιαπωνική Iyo Bank και η νορβηγική Merchant and Maritime.

Όπως αναφέρεται στην έρευνα, η έκθεση των δέκα κορυφαίων τραπεζών στη χρηματοδότηση των Ελλήνων εφοπλιστών διολίσθησε κατά 2,48% το 2019 έναντι αύξησης 1,14% που παρατηρήθηκε κατά τη σύγκριση των 2018 και 2017. Αναλυτικότερα, το μερίδιό τους ανήλθε σε 56,33% το 2019 από 57,69% το 2018, 56,17% το 2017 και 55,19% το 2016.

Το μεγαλύτερο μέρος του τραπεζικού δανεισμού πραγματοποιείται από τις ευρωπαϊκές τράπεζες σε ποσοστό 75,8% το 2019 έναντι 76,9% το 2018. Το ύψος του χαρτοφυλακίου των ευρωπαϊκών τραπεζών ανέρχεται σε 40,25 δισ. δολάρια, μειωμένο σε σχέση με το 2018. Η Γαλλία ενίσχυσε την έκθεσή της μέσω της BNP Paribas, εν αντιθέσει με τις γερμανικές τράπεζες, το μερίδιο των οποίων, συνεχίζει να συρρικνώνεται. Αυξημένο είναι, στον αντίποδα, το μερίδιο τραπεζών από την Άπω Ανατολή και τη Βόρεια Αμερική.

Τέλος, η έγκριση δανείων για νεότευκτα πλοία ενισχύθηκε κατά 11% το 2019, παρουσιάζοντας ισχυρή δυναμική στο τέλος του έτους.

Εκτιμήσεις για τη συνέχεια

Είναι δύσκολο να εκτιμηθεί πότε θα επιστρέψει σε προ πανδημίας επίπεδα η χρηματοδότηση της ελληνόκτητης ναυτιλίας. Μέχρι τώρα δεν υπάρχει πληροφόρηση ούτε για εισροή νέων τραπεζών ούτε για απόσυρση όσων δραστηριοποιούνται τώρα στο πεδίο της χρηματοδότησης. Ωστόσο, το τραπεζικό σύστημα λειτουργεί ακόμη υπό την πίεση της πανδημίας.

Η κινεζική χρηματοδότηση και το leasing αναμένεται να επιστρέψουν στο δεύτερο εξάμηνο του 2020, αλλά όχι στα υψηλά επίπεδα του 2019, ενώ μεγαλύτερη χρηματοδότηση αναμένεται από την Ιαπωνία αργότερα στο έτος.

Ένας ακόμη σημαντικός παράγοντας, ο οποίος θα επηρεάσει τις προοπτικές της ναυτιλιακής χρηματοδότησης είναι οι κανονισμοί σχετικά με το περιβάλλον. Αρκετά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα έχουν δεσμευτεί για βιώσιμο δανεισμό και συμμετοχή σε φιλόδοξες περιβαλλοντικές δανειοδοτικές πρακτικές (βλέπε «Poseidon Principles»). Αυτό που μένει να φανεί είναι αν η πανδημία θα καθυστερήσει αυτήν την τάση ή παρά την κρίση ο δανεισμός θα λάβει χαρακτηριστικά, πιο φιλικά στο περιβάλλον, αλλάζοντας σημαντικά το τοπίο της χρηματοδότησης τα επόμενα χρόνια.

Γιώργος Γεωργίου

Ακολουθήστε το reporter.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο reporter.gr