Με οδηγό τους Monty Python, λοιπόν, που κρεμασμένοι πάνω σ’ ένα σταυρό συμβούλευαν «όταν η ζωή γίνεται ανυπόφορη, αντί να γκρινιάζεις σφύριζε», το POLITICO ξεδιπλώνει τα πέντε πιο “αισιόδοξα” σενάρια για το 2025, τα οποία θα μπορούσαν να ανατρέψουν τα δεδομένα.

Τερματισμός των πολέμων

Ο Ντόναλντ Τραμπ που έχει εμφανιστεί ως ειρηνοποιός μπορεί να κάνει κάποια άβολη πιρουέτα, όμως, από την άλλη, έχει δεσμευτεί κατά τη διάρκεια της προεκλογικής του εκστρατείας ότι θα τερματίσει τους πολέμους σε κάθε γωνιά του πλανήτη, είτε στη Μέση Ανατολή, είτε στην Ουκρανία.

Και κάτι τέτοιο δεν αποκλείεται.

Βέβαια, ο Ζελένσκι ίσως να υποψιάζεται ότι αυτό έχει πράγματι πιθανότητες να συμβεί και έτσι να σπεύδει να εκφράσει τις ελπίδες του ότι ο πόλεμος με τη Ρωσία θα τελειώσει «πιο γρήγορα». Ίσως, από την άλλη, απλώς να προσπαθεί να είναι καλός με τον Τραμπ, ώστε να βρίσκεται στη σωστή πλευρά όταν θα αρχίσουν οι διαπραγματεύσεις. Οπότε, σε κάθε περίπτωση, καλύτερα να αφήσει τον Πούτιν να το παίζει δύσκολος.

Παράλληλα, δεν είναι λίγες και οι χώρες της Ευρώπης που βλέπουν με κρυφή ανακούφιση το σενάριο ο Τραμπ να μπορέσει όντως να τερματίσει τον πόλεμο. Και ορισμένες εξ αυτών σίγουρα πιστεύουν ότι είναι πιο πιθανό να πετύχει καλύτερη συμφωνία με τη Μόσχα από αυτήν που θα κατάφερνε να πετύχει η Καμάλα Χάρις. Παρά τις υποσχέσεις της Δύσης να σταθεί στο πλευρό της Ουκρανίας για όσο χρειαστεί, ενισχύεται η συνειδητοποίηση ότι ο πόλεμος δεν είναι δυνατό να τερματιστεί αν ο στόχος είναι να ανακτήσει το Κίεβο όλα τα χαμένα του εδάφη. Οι Δυτικοί σύμμαχοι της Ουκρανίας δεν έλαβαν ποτέ πραγματικά υπόψη τους τι πραγματικά θα χρειαστεί.

Αν ο Τραμπ μεσολαβήσει για μια συμφωνία που συνεπάγεται εδαφικές απώλειες για την Ουκρανία, τότε μπορεί να διευκολύνει τους Ευρωπαίους, απαλλάσσοντάς τους από μία υπόσχεση που έδωσαν ελαφρά τη καρδία. Επουσιώδη ζητήματα θα έλεγε κανείς, αλλά οι οικονομικά ταλαιπωρημένοι Ευρωπαίοι δεν έχουν τα μέσα να χρηματοδοτήσουν έναν «αιώνιο πόλεμο» και οι ψηφοφόροι δεν πρόκειται να διασκεδάσουν με την ιδέα της ανάπτυξης στρατευμάτων. Και τουλάχιστον η διακοπή του πολέμου θα σώσει μερικές ζωές, έστω και προσωρινά, καθώς ο Πούτιν είναι απίθανο να ικανοποιηθεί μακροπρόθεσμα με μια μερική νίκη.

Στη Μέση Ανατολή, οι υπερεθνικιστές του Ισραήλ πανηγυρίζουν για την επανεκλογή του Τραμπ, με τις υποσχέσεις του προς τους αξιωματούχους της εξωτερικής πολιτικής και της εθνικής ασφάλειας να έχουν συμβάλει στην καλή τους διάθεση. Όπως φαίνεται το πράγμα, ο Τραμπ θα τους δώσει ό,τι θέλουν· το Eretz Yisrael έρχεται. Άλλωστε, ο υποψήφιός του για πρεσβευτής των ΗΠΑ στο Ισραήλ, ο Μάικ Χάκαμπι, έχει απορρίψει την ιδέα ότι υπάρχει ένας λαός που ονομάζεται Παλαιστίνιοι και πιστεύει ότι πρέπει να μεταφερθούν σε άλλη χώρα.

Παρ’ όλα αυτά, ο Τραμπ δεν έδωσε στον Ισραηλινό πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου αυτό που ήθελε την τελευταία φορά που βρέθηκε στο Οβάλ Γραφείο – μια έγκριση, δηλαδή, της προσάρτησης της Δυτικής Όχθης ή τουλάχιστον των ισραηλινών οικισμών. Και κάποιοι που βρίσκονται κοντά στον στενό κύκλο του Τραμπ αμφιβάλλουν ότι αυτή τη φορά θα δοθεί λευκή επιταγή στον Νετανιάχου, όσο κι αν “φλερτάρει” τον Τραμπ, προσπαθώντας να επανορθώσει το ατόπημα που έκανε να συγχαρεί τον Τζο Μπάιντεν για τη νίκη του στις εκλογές του 2020, ενώ ο Τραμπ αμφισβητούσε την καταμέτρηση και ισχυριζόταν ότι οι εκλογές ήταν στημένες.

Να λοιπόν μια πρόβλεψη: Οι Παλαιστίνιοι παίρνουν ένα κομμάτι της Δυτικής Όχθης και μια κατεστραμμένη Γάζα για το κράτος τους και η Ουκρανία χάνει το 20% της γης της, αλλά αυτό είναι καλύτερο από το τίποτα ή από περισσότερο πόλεμο.

Πείτε αντίο στην Pax Americana

Αυτή δεν είναι μια δύσκολη πρόβλεψη μετά την επανεκλογή του Τραμπ. Την τελευταία φορά που είχε εγκατασταθεί στον Λευκό Οίκο, οι Ευρωπαίοι ηγέτες πίστευαν ότι θα μπορούσαν να αντέξουν την καταιγίδα μέχρι να επανέλθουν όλα στην κανονικότητα. Και μέχρι ενός σημείου είχαν δίκιο. «Η Αμερική επέστρεψε, η διατλαντική συμμαχία επέστρεψε», δήλωσε ο Τζο Μπάιντεν στη Διάσκεψη Ασφαλείας του Μονάχου λίγες εβδομάδες μετά την εκλογή του, προς τεράστια ανακούφιση των συμμάχων της Ουάσιγκτον, που εξακολουθούν να υποφέρουν από τις παρατεταμένες συνέπειες του μετατραυματικού στρες που τους προκάλεσε ο Τραμπ.

Η αλήθεια είναι πως η Ευρώπη αντιμετώπισε με αμφιθυμία την προεδρία Μπάιντεν και τώρα θα πρέπει να υπομείνει και πάλι προεδρικούς θεατρινισμούς και “γλυκερά” tweets με κεφαλαία γράμματα, μαζί με απειλές για αποχώρηση από το ΝΑΤΟ και επιβολή δασμών. Αυτό, όμως, δεν αποτελεί μια ευκαιρία; Μήπως είναι η ευκαιρία των Ευρωπαίων ηγετών να αυτονομηθούν και να πατήσουν γερά στα πόδια τους; Άλλωστε, για χρόνια μιλούσαν περί στρατηγικής αυτονομίας, τώρα θα έχουν την ευκαιρία να καθορίσουν οι ίδιοι της μοίρα τους.

Εντάξει, όλα αυτά θα είναι λίγο τραυματικά, αλλά η ενηλικίωση είναι πάντα τραυματική κι επώδυνη, όπως και η περίοδος που βγαίνουν τα πρώτα δόντια. Όμως, από την άλλη, η επιστροφή του Τραμπ στον Λευκό Οίκο μπορεί να είναι αυτό που θα ταρακουνήσει την Ευρώπη από την κακοδαιμονία που η ίδια δημιούργησε. Ομολογουμένως, πρόκειται για μια τεράστια πρόκληση, διότι οι Ευρωπαίοι θα πρέπει να ξεπεράσουν τις διαφορές τους σε θέματα ασφάλειας, άμυνας, μετανάστευσης και δημοσιονομικής πολιτικής, τα οποία είναι και αυτά που υπόκεινται λιγότερο απ’ όλα σε συλλογική δράση σε επίπεδο ΕΕ, επειδή αγγίζουν ζητήματα εσωτερικά των κρατών, όπως τα σύνορα, η φορολογία και η εθνική ασφάλεια.  

Η προσήλωση σε αυτά τα θέματα ενέχει πράγματι τον κίνδυνο να τροφοδοτήσει τον λαϊκισμό και τον πολιτικό κατακερματισμό, αλλά θα πρέπει να παραμείνουμε βέβαιοι – και σίγουρα σύντομα θα συμβεί – ότι θα υπάρξει πλήρης σύμπλευση απόψεων μεταξύ της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, του Βρίκτορ Όρμπαν της Ουγγαρίας, της Τζόρτζια Μελόνι της Ιταλίας, του Ρόμπερτ Φίτσο της Σλοβακίας, του Εμανουέλ Μακρόν της Γαλλίας κ.ο.κ.

Προσαρμογή, όχι μετριασμός

Ας το παραδεχτούμε, η απόλυτη εξάλειψη όλων των προβλημάτων αποκλείεται να επιτευχθεί. Οπότε, το επόμενο έτος, όλο και περισσότερα έθνη θα υιοθετήσουν την ιδέα ότι είναι πολύ καλύτερο να ξοδεύουμε την ενέργειά μας μειώνοντας την ευαισθητοποίηση απέναντι στα ακραία καιρικά φαινόμενα και τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Με άλλα λόγια, το δόγμα θα είναι: χτίστε περισσότερο, τρώτε πολύ κρέας και διπλασιάστε τις αγορές fast fashion.

Η Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή (COP 29) ήταν, αν μη τι άλλο, μια τεράστια επιτυχία όσον αφορά την εισαγωγή μιας υγιούς δόσης ρεαλισμού που χρειαζόταν εδώ και καιρό. Και πρέπει να ευχαριστήσουμε τον αυτοκράτορα του Αζερμπαϊτζάν Ιλχάμ Αλίγιεφ για την κατάρρευση της διάσκεψης. Οι στόχοι για τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής δεν θα επιτευχθούν ποτέ και γιατί στο καλό να αγοράσει κανείς ένα ηλεκτρικό αυτοκίνητο και να κινδυνεύει να “ξεμείνει” μερικές εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά από ένα σταθμό φόρτισης! Ο Αλίγιεφ έχει δίκιο: τα ορυκτά καύσιμα είναι δώρο Θεού. Εντάξει, μερικά μικρά νησιά θα πλημμυρίσουν, αλλά, ούτως ή άλλως, είναι σχεδόν αδύνατο να τα βρεις στο χάρτη ακόμα και τώρα.

Trump, Musk και MAD

Ακόμα δεν έχετε πειστεί ότι το επόμενο έτος θα είναι καλύτερο από το 2024; Η αμοιβαία εξασφαλισμένη διαταραχή – παραφράζοντας το ψυχροπολεμικό δόγμα της «αμοιβαίας εξασφαλισμένης καταστροφής» – αναπόφευκτα θα συμβεί μεταξύ του Τραμπ και του σημερινού του φίλου Έλον Μασκ και το θέαμα που θα προσφέρει θα είναι μεγάλο. Δύο chef σε μια κουζίνα – ιδιαίτερα οι σημαντικότεροι του κόσμου, όπως ας πούμε ο Gordon Ramsay και ο Marco Pierre White – δεν τα βρίσκουν ποτέ. Δύο πρόεδροι στο Οβάλ Γραφείο θα είναι ακόμη πιο πιπεράτο.

Ο Μασκ θα υποστηρίξει ότι η προεκλογική του συνεισφορά, ύψους 200 εκατομμυρίων δολαρίων, θα του αγοράσει κάτι περισσότερο από το νεόκοπο, επονομαζόμενο Τμήμα Κυβερνητικής Αποτελεσματικότητας. Και, εν τω μεταξύ, θα αυξάνονται οι προστριβές, που ήδη υπάρχουν, μεταξύ του μεγιστάνα της Tesla και των συμβούλων του Τραμπ – είναι ήδη γνωστή η ιστορία για το τεταμένο κλίμα ανάμεσα στον Μασκ και τον Μπόρις Επστάιν, έναν εκ των δικηγόρων του Τραμπ που συντονίζουν τις ποινικές του εκκρεμότητες.

Ο ρόλος του Επστάιν είναι, μεταξύ άλλων, να κάνει προτάσεις για τη σύσταση του υπουργικού συμβουλίου. Το σκηνικό έχει ως εξής: Κατά τη διάρκεια ενός δείπνου στο κλαμπ Mar-a-Lago του Τραμπ οι δύο άντρες συγκρούονται έντονα, με τον Musk να θέτει υπό αμφισβήτηση ορισμένες από τις επιλογές του δικηγόρου και να κατηγορεί τον επί χρόνια σύμβουλο του Τραμπ για διαρροές στον Τύπο.

Αμέσως μετά, ο Μασκ μπαίνει στο X, το κοινωνικό δίκτυο που του ανήκει, για να ασκήσει δημόσια πίεση στον Τραμπ σχετικά με την οικονομική πολιτική και τις επιλογές του υπουργικού συμβουλίου, επαινώντας έναν ξένο ηγέτη για τη μείωση των δασμών, ακριβώς το αντίθετο από αυτό που σχεδιάζει ο Τραμπ, και προτείνοντας τον υπουργό Οικονομικών της αρεσκείας του.

Οι πιστοί του Τραμπ, λοιπόν, εκτιμούν ότι η ομόνοια μεταξύ των δύο θερμόαιμων ανδρών δεν μπορεί να έχει μεγάλη διάρκεια, υποστηρίζοντας ότι θα έρθει κάποια στιγμή που ο Μασκ θα ξεπεράσει τα όρια. Όταν τελικά σκάσει η βόμβα μέσω των αντίπαλων κοινωνικών δικτύων που ελέγχουν οι δύο άνδρες, το παρήγορο είναι ότι τουλάχιστον η έκρηξη θα είναι πιο δυνατή και πιο παθιασμένη από έναν εορτασμό της Ημέρας της Ανεξαρτησίας στο Mall.

Ο νέος κόσμος της τεχνητής νοημοσύνης

Μιλώντας για τον Μασκ, η εποχή της τεχνητής νοημοσύνης που πλησιάζει με γοργούς ρυθμούς είναι προ των πυλών.

Οι καταστροφολόγοι ανησυχούν για το πώς η Τεχνητή Νοημοσύνη θα είναι ακόμη πιο βολική για τους εξουσιαστές, ώστε να χειραγωγούν και να παραπληροφορούν με deepfakes. Άλλοι καταστροφολόγοι φοβούνται ότι οι δημοκρατίες θα χάσουν στην κούρσα και σε άλλες αναδυόμενες τεχνολογίες, οι οποίες έχουν γίνει ζωτικής σημασίας για τον παγκόσμιο ανταγωνισμό μεταξύ του ελεύθερου κόσμου και των κακόβουλων αυταρχικών αντιπάλων. Και είναι οι νικητές αυτού του ανταγωνισμού που θα μπορέσουν να καθορίσουν το μέλλον μας, προειδοποιούν.

Ο Χένρι Κίσινγκερ μεταξύ πολλών άλλων ανησυχούσε ότι η Τεχνητή Νοημοσύνη θα αυξήσει τη δύναμη των μη κρατικών φορέων και των εταιρειών, όπως αυτές που ελέγχονται από τον Μασκ και τον Τζεφ Μπέζος της Amazon, ή θα ρίξει την πανάρχαια ισορροπία δυνάμεων σε μια νέα, αχαρτογράφητη ανισορροπία.

Εάν ορισμένα κράτη υιοθετήσουν την ΤΝ σε ανώτατο επίπεδο πιο εύκολα από άλλα, ο κόσμος θα είναι ακόμη λιγότερο προβλέψιμος. «Στην περίπτωση που κάποιοι άνθρωποι θα μπορούσαν να αντιπαρατεθούν στρατιωτικά ή διπλωματικά με ένα κράτος που διαθέτει υψηλή τεχνολογία τεχνητής νοημοσύνης ή με την ίδια την Τεχνητή Νοημοσύνη, οι άνθρωποι θα έπρεπε να αγωνιστούν για να επιβιώσουν, πόσο μάλλον για να γίνουν ανταγωνιστικοί», έγραψε πρόσφατα ο Κίσινγκερ μαζί με τον Έρικ Σμιντ, πρώην διευθύνοντα σύμβουλο της Google και τον Κρεγκ Μούντι, πρώην ανώτερο σύμβουλο της Microsoft.

Ζοφερά πράγματα... Αλλά είναι προτιμότερο να παραμείνουμε αισιόδοξοι για την ΤΝ και να αγκαλιάσουμε το σενάριο που θέτει ο Κίσινγκερ για τις εταιρείες που σχηματίζουν συμμαχίες για να εδραιώσουν την υφιστάμενη ισχύ τους. Αυτές οι εταιρικές συμμαχίες θα μπορούσαν να αναλάβουν τις παραδοσιακές λειτουργίες του έθνους-κράτους, αν αντί για την επιδίωξη να επεκτείνουν τα εδάφη τους, “καλλιεργούσαν” ψηφιακά δίκτυα.

Ο Μασκ, βέβαια, έχει ήδη εμφυτεύσει σε δύο ασθενείς νευρωνικό τσιπ της  Neuralink, μια διεπαφή εγκεφάλου-υπολογιστή, η οποία έχει σχεδιαστεί για να τους επιτρέπει να ελέγχουν έναν υπολογιστή ή μια κινητή συσκευή οπουδήποτε κι αν βρίσκονται. Προφανώς, υπήρξαν εμπόδια και δυσλειτουργίες. Έχουμε όμως καλές ενδείξεις για να περιμένουμε με ανυπομονησία την ημέρα – και ελπίζουμε να ανατείλει εντός του 2025 – που δεν θα χρειάζεται να φωνάζουμε στην Alexa του Jeff Bezos και αντ’ αυτού θα σκεφτόμαστε απλώς: Είναι ώρα να σβήσουν τα φώτα.

Ακολουθήστε το reporter.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο reporter.gr