Μετά από τρία χρόνια πολέμου, η Ουκρανία τήρησε την υπόσχεσή της να μην ανανεώσει τη συμφωνία για μεταφορά ρωσικού φυσικού αερίου προς την Ευρώπη μέσω του εδάφους της και η εταιρεία Gazprom διέκοψε την παροχή φυσικού αερίου από τις πρώτες πρωινές ώρες της Τετάρτης 1^ης  Ιανουαρίου.  

Όπως δήλωσε το υπουργείο Ενέργειας της Ουκρανίας, χαρακτηρίζοντας την απόφαση ως ένα «ιστορικό γεγονός», ο τερματισμός της διαμετακόμισης φυσικού αερίου είναι προς όφελος της εθνικής ασφάλειας της χώρας.

Πώς θα επηρεαστούν οι χώρες της Ευρώπης

Η άρνηση της Ουκρανίας για ανανέωση της συμφωνίας διαμετακόμισης του φυσικού αερίου ήταν μία αναμενόμενη και ταυτόχρονα συμβολική κίνηση. Ωστόσο, η Ευρώπη φαίνεται πως είχε προετοιμαστεί για αυτήν την αλλαγή και θα μπορέσει να την αντιμετωπίσει χωρίς να πληγεί ιδιαίτερα, όπως είχε συμβεί τ0 2022.

Η συμφωνία που έληξε αντιπροσώπευε πλέον περίπου το 5% των συνολικών εισαγωγών φυσικού αερίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σύμφωνα με τη δεξαμενή σκέψης Bruegel με έδρα τις Βρυξέλλες, και προμήθευε κυρίως την Αυστρία, την Ουγγαρία και τη Σλοβακία. Τώρα, η Ευρώπη λαμβάνει αέριο μέσω αγωγού από τη Ρωσία μέσω μίας μόνο διαδρομής: Τον αγωγό Turkstream, ο οποίος διέρχεται από την Τουρκία και συνεχίζει στη Βουλγαρία, τη Σερβία και την Ουγγαρία, αναφέρει το Bruegel.

Οι τελευταίοι εναπομείναντες αγοραστές ρωσικού φυσικού αερίου, δηλαδή η Σλοβακία και η Αυστρία, έχουν, όπως σημειώνει το Reuters, βρει εναλλακτικές πηγές αγοράς, ενώ η Ουγγαρία θα συνεχίσει να λαμβάνει το ρωσικό φυσικό αέριο μέσω του αγωγού TurkStrem που περνά κάτω από τη Μαύρη Θάλασσα.

Ο Henning Gloystein, επικεφαλής του τμήματος Ενέργειας, Κλίματος και Πόρων της Eurasia Group, δήλωσε ότι το τέλος της συμφωνίας δεν αποτέλεσε «καμία έκπληξη», αλλά αναμένει ότι θα προκαλέσει άλμα στις τιμές του φυσικού αερίου όταν ανοίξουν ξανά οι αγορές την Πέμπτη (2/1).

Όμως «μια μεγάλη αύξηση των τιμών, όπως παρατηρήθηκε κατά τη διάρκεια των προηγούμενων ρωσικών περικοπών προμήθειας, είναι απίθανη, καθώς οι εισαγωγείς της ΕΕ έχουν προετοιμαστεί εδώ και καιρό για αυτό (το σενάριο)», δήλωσε στο CNN.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση συνεργάζεται με τις χώρες εδώ και πάνω από ένα χρόνο για να προετοιμαστεί για το ενδεχόμενο λήξης της συμφωνίας, δήλωσε στο CNN εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

«Η ευρωπαϊκή υποδομή φυσικού αερίου είναι αρκετά ευέλικτη ώστε να παρέχει φυσικό αέριο μη ρωσικής προέλευσης στην (κεντρική και ανατολική Ευρώπη) μέσω εναλλακτικών οδών», δήλωσε ο εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σύμφωνα με το CNN, συμπληρώνοντας πως «έχει ενισχυθεί με σημαντικές νέες δυνατότητες εισαγωγής (υγροποιημένου φυσικού αερίου) από το 2022».

«Πήραμε το μάθημά μας και είμαστε καλά προετοιμασμένοι για αυτό το σενάριο», ανέφερε η υπουργός Ενέργειας της Αυστρίας Leonore Gewessler σε δήλωσή της στο X νωρίς το πρωί της Τετάρτης (1/1), προσθέτοντας ότι οι ενεργειακές εταιρείες της χώρας αναζήτησαν νέους προμηθευτές.

Ωστόσο, ο πρωθυπουργός της Σλοβακίας Ρόμπερτ Φίκο δήλωσε την ίδια μέρα  ότι η διακοπή της ροής του ρωσικού φυσικού αερίου μέσω της Ουκρανίας θα έχει «δραστικό» αντίκτυπο στην ΕΕ, αλλά όχι στη Ρωσία, σύμφωνα με δημοσίευμα του Reuters.

Ο Φίκο είχε προηγουμένως υποστηρίξει ότι ο τερματισμός της συμφωνίας θα οδηγούσε σε υψηλότερες τιμές φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας στην Ευρώπη, ανέφερε το πρακτορείο ειδήσεων.

Στον αντίποδα, η Υπερδνειστερία, το αποσχισθέν κράτος στη Μολδαβία στην Ανατολική Ευρώπη, καθώς εξαρτάται από τις ροές φυσικού αερίου μέσω Ουκρανίας, αναγκάστηκε να διακόψει από τα ξημερώματα της Τετάρτης την παροχή θέρμανσης και ζεστού νερού, με την τοπική εταιρεία ενέργειας, Tirasteploenergo, να προτρέπει τους κατοίκους της περιοχής να λάβουν τα μέτρα τους για να προστατευθούν από το κρύο.

Ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι από την άλλη, χαρακτήρισε την διακοπή της διαμετακόμισης αερίου ως μία από τις μεγαλύτερες ήττες της Ρωσίας και κάλεσε τις ΗΠΑ να προμηθεύσουν με περισσότερο φυσικό αέριο την Ευρώπη, προκειμένου να εξαλειφθεί εντελώς κάθε σχέση εξάρτησης με την Ρωσία.

Ποια στρατηγική έχει υιοθετήσει η Ευρώπη

Πριν από την εισβολή στην Ουκρανία το 2022, η Ρωσία ήταν ο μεγαλύτερος προμηθευτής φυσικού αερίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ωστόσο, σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, το μπλοκ μείωσε το μερίδιο της Ρωσίας στις εισαγωγές φυσικού αερίου σε περίπου 8% το 2023, τη στιγμή που το 2021 το σχετικό ποσοστό ήταν πάνω από 40%.

Για να καλύψει το κενό, η Ευρώπη εισήγαγε τεράστιες ποσότητες υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) – μια ψυχρή, υγρή μορφή φυσικού αερίου που μπορεί να μεταφερθεί μέσω θαλάσσιων δεξαμενόπλοιων – από τις Ηνωμένες Πολιτείες και άλλες χώρες, καθώς και αέριο από αγωγούς από τη Νορβηγία. Η ΕΕ έχει επίσης αυξήσει τις εισαγωγές ρωσικού υγροποιημένου φυσικού αερίου για να βοηθήσει στη θέρμανση των σπιτιών και την ηλεκτροδότηση των εργοστασίων, αλλά αντιμετωπίζει μια «αυτοεπιβελημένη» προθεσμία έως το 2027 και σχεδιάζει να σπάσει την εξάρτησή της από όλα τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα.

Αναλυτές δήλωσαν στο CNN τον Δεκέμβριο ότι οι χώρες που λαμβάνουν ρωσικό φυσικό αέριο μέσω της συμφωνίας διαμετακόμισης με την Ουκρανία δεν κινδυνεύουν από έλλειψη ενέργειας και πιθανότατα θα καλύψουν το κενό εισάγοντας περισσότερο LNG ή περισσότερο φυσικό αέριο μέσω αγωγού από άλλα ευρωπαϊκά κράτη.

Παρόλα αυτά, ο Massimo Di Odoardo, ανώτερος ερευνητής φυσικού αερίου στην εταιρεία ενεργειακών δεδομένων Wood Mackenzie, δήλωσε στο CNN στα τέλη του προηγούμενου μήνα ότι η λήξη της συμφωνίας θα καταστήσει δυσκολότερο για την Ευρώπη να γεμίσει τις αποθήκες της πριν από τον επόμενο χειμώνα. Αυτός είναι ένας λόγος για τον οποίο οι ευρωπαϊκές τιμές του φυσικού αερίου είναι πιθανό να παραμείνουν κοντά στα σημερινά τους επίπεδα ή ίσως να αυξηθούν το 2025, σημείωσε.

Σήμερα, οι τιμές έχουν, βέβεια, πέσει από τα ιστορικά υψηλά επίπεδα που έφτασαν το καλοκαίρι του 2022, αλλά εξακολουθούν να είναι υπερδιπλάσιες από τα ιστορικά τους επίπεδα.

Απώλειες δισεκατομμυρίων για την ρωσική Gazprom  

Πέρυσι, ο γίγαντας του φυσικού αερίου Gazprom, που ανήκει στο Κρεμλίνο και υπέγραψε τη συμφωνία διαμετακόμισης με την ουκρανική Naftogaz το 2019, κατέγραψε ζημία «μαμούθ» 6,9 δισεκατομμυρίων δολαρίων, λόγω των μειωμένων πωλήσεων προς την Ευρώπη, σύμφωνα με το ρεπορτάζ του Reuters. Αυτό συμβαίνει παρά τις προσπάθειες της εταιρείας να ενισχύσει τις εξαγωγές της προς τον νέο αγοραστή της, την Κίνα.

Η Ουκρανία, από την άλλη, είναι αντιμέτωπη με απώλεια περίπου 800 εκατομμυρίων δολαρίων ετησίως από τα τέλη διαμετακόμισης από τη Ρωσία. Ωστόσο, οι απώλειες της Gazprom αναμένεται να είναι και πάλι τεράστιες, καθώς, σύμφωνα με το Reuters, θα χάσει σχεδόν 5 δισεκατομμύρια δολάρια από τις πωλήσεις φυσικού αερίου.

Ακολουθήστε το reporter.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο reporter.gr