Ο ανατραπείς Λίβυος ηγέτης Μουαμάρ Καντάφι υπέκυψε στα τραύματα που υπέστη κατά τη σύλληψή του κοντά στη Σύρτη, δηλώνει στρατιωτικός διοικητής του Εθνικού Συμβουλίου της Λιβύης. Ο συνταγματάρχης επιχείρησε να διαφύγει από τη γενέτειρά του με κονβόι που δέχθηκε επίθεση από μαχητικά αεροσκάφη του ΝΑΤΟ, βάσει της ίδιας μαρτυρίας. Σημειώθηκε ανταλλαγή πυρών· ο Καντάφι τραυματίστηκε στα πόδια και το κεφάλι, ενώ νεκρός φέρεται και ο επικεφαλής των Ενόπλων Δυνάμεων του συνταγματάρχη. 

Διάγγελμα προς το λιβυκό λαό θα κάνει προσεχώς ο επικεφαλής του Εθνικού Μεταβατικού Συμβουλίου Μουσταφά Αμπντέλ Τζαλίλ.

Ο στρατιωτικός διοικητής του Εθνικού Μεταβατικού Συμβουλίου Αμπντέλ Ματζίντ δήλωσε αρχικά στο πρακτορείο Reuters ότι ο Καντάφι συνελήφθη και τραυματίστηκε κοντά στη γενέτειρά του Σύρτη, επιχειρώντας να διαφύγει από την πόλη με κονβόι που δέχθηκε επίθεση από μαχητικά αεροσκάφη του ΝΑΤΟ. Ο ίδιος ανέφερε ότι ο συνταγματάρχης παρελήφθη από ασθενοφόρο.

Λίγο αργότερα και ενώ η είδηση της σύλληψης έκανε το γύρο του κόσμου ο Αμπντέλ Μαζίντ ανέφερε ότι ο Καντάφι υπέκυψε στα τραύματα που υπέστη κατά την ανταλλαγή πυρών που σημειώθηκε κατά την επιχείρηση σύλληψης. 

Νεκρός φέρεται κατά την ανταλλαγή πυρών και ο επικεφαλής των Ενόπλων Δυνάμεων του Λίβυου συνταγματάρχη, Αμπού Μπακρ Γιουνούς Τζαμπρ, σύμφωνα πάντα με τον διοικητή της νέας ηγεσίας της Λιβύης που μίλησε τηλεφωνικά στο ειδησεογραφικό πρακτορείο Reuters.

Το ΝΑΤΟ είχε δηλώσει νωρίτερα διά αξιωματούχου του ότι ελέγχει τις πληροφορίες για τη σύλλήψη του Μουαμάρ Καντάφι, επισημαίνοντας ότι η «επιβεβαίωση θα χρειαστεί χρόνο». «Σαφώς αυτές είναι πολύ σημαντικές εξελίξεις, που θα χρειαστεί χρόνο για να επιβεβαιωθούν. Εάν είναι αλήθεια, τότε αυτή είναι μία ιστορική ημέρα» ανέφερε ο αξιωματούχος της Συμμαχίας.

Ούτε το Στέιτ Ντιπάρτμεντ επιβεβαιώνει επί του παρόντος τις πληροφορίες για τη σύλληψη ή το θάνατο του Καντάφι. «Γνωρίζουμε τις πληροφορίες των μέσων ενημέρωσης, αλλά δεν μπορούμε να τις επιβεβαιώσουμε» ανέφερε εκπρόσωπος του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών.

Το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο έχει εκδόσει ένταλμα σύλληψης σε βάρος του Μουαμάρ Καντάφι για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας.

Μετά τις πρώτες πληροφορίες περί σύλληψης του Καντάφι ο Ρώσος πρόεδρος Ντιμίτρι Μεντβέντεφ είχε δηλώσει ότι ο λιβυκός λαός θα πρέπει να αποφασίσει την τύχη του Καντάφι.

"Έπεσε" το κανταφικό προπύργιο της Σύρτης

Τρεις μήνες μετά την κατάληψη της Τρίπολης και την εκδίωξη του Μουαμάρ Καντάφι στρατεύματα της μεταβατικής ηγεσίας της Λιβύης ανακοινώνουν ότι έλαβαν τον πλήρη έλεγχο της Σύρτης, γενέτειρας του άφαντου συνταγματάρχη και τελευταίου μεγάλου θύλακα αντίστασης. Άνδρες του Εθνικού Μεταβατικού Συμβουλίου ύψωσαν την νέα εθνική σημαία σε οχυρό των κανταφικών δυνάμεων που καταλήφθηκε στο κέντρο της Σύρτης και καταδιώκουν από κτίριο σε κτίριο μαχητές που επιχειρούν να διαφύγουν. 

Η κατάληψη της Σύρτης -εφόσον επιβεβαιωθεί, δεδομένου ότι στην παρούσα φάση η κατάσταση παραμένει συγκεχυμένη- είναι η καθοριστική στιγμή του πολέμου στη Λιβύη. Το Εθνικό Μεταβατικό Συμβούλιο έχει δηλώσει ότι μετά την πτώση της γενέτειρας του Καντάφι θα ανακηρυχθεί η «απελευθέρωση» της Λιβύης και νέα κυβέρνηση θα συγκροτηθεί εντός ενός μήνα.

«Η Σύρτη απελευθερώθηκε. Δεν υπάρχουν πια δυνάμεις του Καντάφι. Τώρα καταδιώκουμε τους μαχητές του που επιχειρούν να διαφύγουν» δήλωσε το μεσημέρι της Πέμπτης ο στρατηγός Γιουνούς αλ Αμπντάλι, επικεφαλής των επιχειρήσεων στο ανατολικό μισό της πόλης. 

Δεύτερος στρατηγός στην πρώτη γραμμή των επιχειρήσεων ανακοίνωσε την κατάληψη της παράκτιας πόλης, η οποία αποτελούσε το τελευταίο σημαντικό οχυρό των κανταφικών δυνάμεων, σχεδόν τρεις μήνες αφότου ανετράπη ο Λίβυος συνταγματάρχης.

Ανταποκριτής του BBC στα περίχωρα της Σύρτης -περίπου 360 χλμ ανατολικά της λιβυκής πρωτεύουσας- δεν μπορούσε να επιβεβαιώσει άμεσα την πτώση της πόλης, μεταδίδοντας ότι η κατάσταση είναι πολύ συγκεχυμένη.

Οι κυβερνητικοί στρατιώτες εμπλέκονται εδώ και εβδομάδες σε σφοδρές μάχες για την κατάληψη της Σύρτης. Χιλιάδες πολίτες έχουν εγκαταλείψει την πόλη για να γλιτώσουν από τις συγκρούσεις.

Κατά πληροφορίες η τελική μάχη δόθηκε το πρωί της Πέμπτης και διήρκεσε 90 λεπτά.
Τουλάχιστον 16 μαχητές του Καντάφι συνελήφθησαν, ενώ κατασχέθηκαν πυρομαχικά και φορτηγά με φορτία όπλων, όπως μετέδωσε το Associated Press.

Κανταφικές δυνάμεις εξακολουθούν να αντιστέκονται στα στρατεύματα της νέας ηγεσίας στην πόλη Μπάνι Ουαλίντ, στα βορειο-ανατολικά της Τρίπολης, ωστόσο η συγκεκριμένη πόλη δεν έχει ανάλογη στρατηγική σημασία με τη Σύρτη.

Η ζωή του Μουαμάρ Καντάφι

Γεννήθηκε στις 7 Ιουνίου του 1942. Το 1961 διώχθηκε από τη Sebha εξαιτίας της δράσης του ως ακτιβιστής. Σπούδασε Νομικά και στη συνέχεια ακολούθησε στρατιωτική καριέρα στη Βεγγάζη. Την 1η Σεπτεμβρίου του 1969, μια μικρή ομάδα από αξιωματικούς του στρατού υπό την ηγεσία του Καντάφι έκανε πραξικόπημα και ανέτρεψε τον βασιλιά Ίντρις, ενώ ο τελευταίος παραθέριζε στην Ελλάδα (στα Καμένα Βούρλα), για λόγους υγείας. Βασιλιάς ανακηρύχθηκε ο ανιψιός του και διάδοχος του θρόνου, Sayyid Hasan arκ-Rida al-Mahdi as-Sanussi.

Μαζικές διαδήλωσες ενάντια στο καθεστώς Μουαμάρ Καντάφι άρχισαν από 1974. Για χρόνια, οι Λίβυοι είχαν υποφέρει από ένα κατασταλτικό στρατιωτικό καθεστώς. Στερημένοι από τον ογκώδη πλούτο πετρελαίου της Λιβύης, οι κοινωνικοί και οικονομικοί πόροι επιδεινώθηκαν γρήγορα, και το εκπαιδευτικό σύστημα συνετρίβη από την πίεση του στρατιωτικού ελέγχου. Στις 7 Απριλίου 1976, πανεπιστημιακοί φοιτητές από τη Βεγγάζη και την Τρίπολη οργάνωσαν τις μαζικές διαδήλωσες ενάντια στο καθεστώς Μουαμάρ Καντάφι. Το καθεστώς του Καντάφι αντέδρασε με τη βία, τα κυβερνητικά στρατεύματα στάλθηκαν στα σχολεία, όπου επιτέθηκαν και συνέλαβαν διάφορους σπουδαστές. Άλλοι πυροβολήθηκαν και αρκετοί σκοτώθηκαν, άλλοι κρεμάστηκαν δημόσια. Εκείνη την ημέρα, πολίτες και σπουδαστές από το πανεπιστήμιο Al-Fateh κρεμάστηκαν δημόσια στην κεντρική πλατεία της Βεγγάζης. Το καθεστώς μετέδωσε τις εκτελέσεις στη λιβυκή κρατική τηλεόραση περισσότερο για να εκβιάσει και να εκφοβίσει το λαό ώστε να μη ξανά τολμήσει να διαμαρτύρεται. Το καθεστώς θα άρχιζε να χαρακτηρίζει την επέτειο της εξέγερσης του 1976 με καινούργιες εκτελέσεις. Ημέρες αργότερα, οι διαφωνούντες ανώτεροι στρατιωτικοί κρεμάστηκαν επίσης. Κάθε χρόνο μετά από αυτό, και στη διάρκεια της δεκαετίας του '80, ο μήνας Απρίλιος έφερνε έναν καινούργιο κύκλο εκτελέσεων.

Η πολιτική φιλοσοφία του Καντάφι περιλαμβάνεται στο «Πράσινο Βιβλίο», το οποίο εκδόθηκε το 1976. Όντας οπαδός της παναραβικής ιδέας, οι σχέσεις του με τη Δύση εντάθηκαν τις δεκαετίες του 1970 και του του 1980.

Το 1985 ο τότε πρωθυπουργός της Ελλάδας Ανδρέας Παπανδρέου, με μια επιτυχημένη πρωτοβουλία διαιτησίας, κατάφερε την ιστορική συνάντηση στην Κρήτη του προέδρου της Γαλλίας Φρανσουά Μιτεράν με τον Καντάφι, κατά τη μεγάλη διένεξη που τους χώριζε το θέμα του Τσαντ, όπου και επήλθε συμβιβαστική λύση με τη γνωστή "συμφωνία της Ελούντας".

Στις 14 Απριλίου 1986, ο Πρόεδρος Ρήγκαν διέταξε βομβαρδισμό κατά της Λιβύης στην επιχείρηση «El Dorado Canyon», με αποτέλεσμα το θάνατο 60 ανθρώπων. Η επίθεση έγινε με αφορμή, όπως δηλώθηκε τότε, τις καταγγελίες περί εμπλοκής της Λιβύης στη βομβιστική επίθεση σε ντισκοτέκ του Βερολίνου, στις 5 Απριλίου 1986, με 3 νεκρούς, από τους οποίους οι 2 ήταν Αμερικανοί στρατιώτες. Το περίεργο όμως της επίθεσης ήταν ότι πραγματοποιήθηκε αμέσως μετά την αυθαίρετη (;) απόφαση της Λιβύης να κλείσει τον Κόλπο της Σύρτης, σε νοητή ευθεία και να θεωρήσει όλο τον θαλάσσιο χώρο αυτής «χωρικά ύδατα». Αμέσως μετά την αεροπορική κυρίως επίθεση, η Λιβύη παραιτήθηκε της προγενέστερης απόφασής της.

Το 1991, οι ΗΠΑ και η Μεγάλη Βρετανία κατηγόρησαν επίσημα το καθεστώς του Καντάφι για την τραγωδία στο Λόκερμπι της Σκωτίας, στις 21 Δεκεμβρίου 1988, όταν ανατινάχθηκε η πτήση 103 αεροσκάφους της Pan Am, με απολογισμό 270 νεκρούς. Το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ απαίτησε από την Λιβύη να παραδώσει στη δικαιοσύνη τους 2 υπόπτους για το τρομοκρατικό χτύπημα, να καταβάλλει αποζημίωση στις οικογένειες των θυμάτων, να συνεργαστεί επίσημα με τις ομάδες έρευνας για την τραγωδία και να σταματήσει κάθε μορφή υποστήριξης προς τις αραβικές τρομοκρατικές ομάδες. Η άρνηση της Λιβύης να υπακούσει, οδήγησε τον ΟΗΕ σε επιβολή διεθνών κυρώσεων εναντίον της χώρας, από τις 31 Μαρτίου 1992.

Τον Οκτώβριο του 1993, ψήγματα του λιβυκού στρατού επιχείρησαν να δολοφονήσουν τον Καντάφι, χωρίς αποτέλεσμα. Το 1994 η χώρα αποχώρησε από το Τσαντ.

Τελικώς, τον Απρίλιο του 1999, έπειτα από συνεχιζόμενες πιέσεις του ΟΗΕ, η Λιβύη παρέδωσε στη δικαιοσύνη τους 2 υπόπτους για την τραγωδία στο Λόκερμπι και τον Αύγουστο του 2003, η ίδια η χώρα ανέλαβε επίσημα την ευθύνη αλλά και την αποζημίωση στις οικογένειες των θυμάτων, επειδή διατηρούσε πολλά στρατόπεδα εκπαίδευσης αραβικών τρομοκρατικών ομάδων. Σταδιακά αποκαταστάθηκαν οι σχέσεις της χώρας με τη Δύση. Τον Μάρτιο του 2004 ο πρωθυπουργός της Μ. Βρετανίας Τόνι Μπλερ επισκέφθηκε επίσημα την Τρίπολη. Στις 15 Μαΐου του 2006, το State Department ανακοίνωσε την επαναφορά των διπλωματικών σχέσεων μεταξύ ΗΠΑ και Λιβύης. Επίσης ήρθησαν οι -σε ισχύ από το 1992- κυρώσεις (μποϋκοτάζ) που είχαν επιβληθεί στη Λιβύη.

Ο Καντάφι εξελέγη πρόεδρος της Αφρικανικής Ένωσης στις 2 Φεβρουαρίου του 2009. Σε δήλωσή του, κατά τη διάσκεψη κορυφής του διεθνούς οργανισμού στην Αιθιοπία, ο Καντάφι επανέλαβε ότι οι ανεξάρτητες χώρες της Αφρικής μπορούν να εργαστούν για να πετύχουν μια ένωση, που θα ονομαστεί Ηνωμένες Πολιτείες της Αφρικής. Στις 29 Μαρτίου του 2009, χαρακτήρισε το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο ως "μια νέα μορφή διεθνούς τρομοκρατίας". Στις 31 Ιανουαρίου του2010 τον διαδέχθηκε στην προεδρία της Αφρικανικής Ένωσης ο Μπίνγκου γουά Μουταρίκα.

Στις 17 Φεβρουαρίου 2011 ξέσπασαν πολιτικές ταραχές στη Λιβύη εναντίον της κυβέρνησης του Καντάφι. Οι διαδηλώσεις κορυφώθηκαν στα τέλη Φεβρουαρίου, με τον αριθμό των νεκρών να ξεπερνά τους 1.000.

Τον Μάρτιο παραιτήθηκαν πολλοί πρώην συνεργάτες του Καντάφι, ανάμεσά τους και υπουργοί, σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την πολιτική καταστολής που ακολουθούσε προς τους διαδηλωτές. Πολλά μέλη των δυνάμεων ασφαλείας αυτομόλησαν προς το μέτωπο της αντιπολίτευσης. Ο πρώην υπουργός δικαιοσύνης, Μουσταφά Αμπντέλ Τζαλίλ σχημάτισε προσωρινή κυβέρνηση και τα Ηνωμένα Έθνη επέβαλαν στις 17 Μαρτίου 2011 ζώνη εναέριου αποκλεισμού στην Λιβύη, με σκοπό να προστατευτεί ο άμαχος πληθυσμός. Στις 30 Απριλίου 2011 σκοτώθηκε ένας από τους γιους του Καντάφι σε αεροπορικό βομβαρδισμό του NATO, καθώς επίσης και 3 από τους εγγονούς του, στην Τρίπολη.