Ένας από τους γρίφους στη σημερινή υποτονική παγκόσμια οικονομία, είναι γιατί οι εταιρείες δεν επενδύουν περισσότερο; Είναι βέβαιο πως για τις επιχειρήσεις η κρίση δημιουργεί ευκαιρίες, ιδιαίτερα όταν τα εταιρικά ταμεία είναι γεμάτα (και δεν αναφερόμαστε στη χώρα μας), τα επιτόκια είναι χαμηλά, και η χαλαρή οικονομία προσφέρει ευκαιρίες «στο πιάτο». Ωστόσο, πολλές επιχειρήσεις φαίνονται συγκρατημένες. Υπάρχουν πολλοί παράγοντες που επηρεάζουν αυτές τις αποφάσεις, από την αστάθεια της αγοράς με τους φόβους για διπλή ύφεση, μέχρι την αβεβαιότητα για τις οικονομικές πολιτικές που ακολουθούνται. Υπάρχει, ωστόσο, ένας ακόμα παράγοντας, που είναι ο εκπληκτικά ισχυρός ρόλος των προκαταλήψεων στη διαδικασία λήψης επενδυτικών αποφάσεων.

Η έρευνα επισημαίνει πως τα περισσότερα στελέχη, πιστεύουν ότι οι εταιρείες τους είναι πολύ φειδωλές, ιδίως σε άμεσες επενδύσεις που δεν κεφαλαιοποιούνται μακροπρόθεσμα. Πράγματι, περίπου τα δύο τρίτα των ερωτηθέντων, δήλωσαν ότι οι εταιρείες τους επενδύουν σε περιορισμένο βαθμό στην ανάπτυξη προϊόντων, και περισσότεροι από τους μισούς είπαν πως επενδύουν σε περιορισμένο βαθμό στις πωλήσεις και το μάρκετινγκ, αλλά και στη χρηματοδότηση νέων επιχειρήσεων για νέα προϊόντα ή νέες αγορές. Αλλά, οι χαμένες επενδυτικές ευκαιρίες δεν αφορούν μόνο την κάθε επιχείρηση, βλάπτουν το σύνολο της οικονομίας καθώς και τις προσπάθειες δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας.

Τέτοιες τάσεις, αν αφεθούν ανεξέλεγκτες, ενισχύουν αυτό το συντηρητισμό, όπως επισημαίνει η μελέτη. Τα στελέχη που πιστεύουν ότι οι εταιρείες τους υποεπενδύουν, είναι επίσης πολύ πιο πιθανό να έχουν παρατηρήσει ορισμένες κοινές προκαταλήψεις, στη διαδικασία λήψης των επενδυτικών αποφάσεων αυτών των εταιρειών. Αυτά τα στελέχη παρουσιάζουν επίσης, σημαντικό βαθμό αποστροφής έναντι δυνητικών εις βάρος τους ζημιών. Ωστόσο, είναι σαφές, ακόμα και εν μέσω μεταβλητότητας της αγοράς και αβεβαιότητας, πως οι μάνατζερ είναι υπέρ των ευκαιριών με αξία, πολλές από τις οποίες βρίσκονται εντός των επιχειρήσεων τους. Οι ερωτηθέντες κατείχαν ένα ευρύ φάσμα θέσεων σε δημόσιες και ιδιωτικές επιχειρήσεις. Και συμμετείχαν ενεργά στις αποφάσεις επενδύσεων των επιχειρήσεων τους. Περίπου τα δύο τρίτα των ερωτηθέντων ανέφεραν ότι οι επιχειρήσεις τους δημιουργούν ετήσια έσοδα πάνω από 1 δισ. δολάρια. Τα ευρήματα αυτά δε ισχύουν για κάθε κλάδο της οικονομίας, σε κάθε περιοχή και ανεξαρτήτως της θέσης των στελεχών που συμμετείχαν.

Περισσότερη προκατάληψη σημαίνει λιγότερες επενδύσεις
Τα αποτελέσματα της έρευνας συνάδουν επίσης με προηγούμενες διαπιστώσεις, για τις προκαταλήψεις που είναι κοινές στο πλαίσιο της λήψης επενδυτικών αποφάσεων. Πάνω από τα τέσσερα πέμπτα των ερωτηθέντων, ανέφεραν ότι οι οργανώσεις τους υποφέρουν από τουλάχιστον μία γνωστή προκατάληψη. Περισσότεροι από τα δύο πέμπτα, ανέφεραν πως οι προκαταλήψεις αυτές είναι τρεις ή και περισσότερες.

Σε γενικές γραμμές, η πιο κοινή προκατάληψη που επηρεάζει τις αποφάσεις, θα μπορούσε να αποδοθεί στην προηγούμενη εμπειρία αυτών που υποβάλλουν ή υποστηρίζουν μία πρόταση. Η επιβεβαίωση της προκατάληψης, για παράδειγμα, ήταν η πιο συχνή, αφού αυτοί που λαμβάνουν τις αποφάσεις επικεντρώνουν την ανάλυση των ευκαιριών στους λόγους που υποστηρίζουν την όποια πρόταση επένδυσης. Ανάλογα με την πρόταση, αυτή η προκατάληψη μπορεί να οδηγήσει σε αποφάσεις για λιγότερες ή για καθόλου επενδύσεις, ή ακόμα και στη λήψη αποφάσεων για υπερεπένδυση. Μια άλλη κοινή προκατάληψη ήταν μια τάση να χρησιμοποιούν ακατάλληλες αναλογίες με βάση τις εμπειρίες που έχουν, που όμως δεν ισχύουν για τη συγκεκριμένη απόφαση. Μία τρίτη, που παρατηρήθηκε πολύ συχνά, ήταν ο μάνατζερ να καθυστερεί περισσότερο από ότι δικαιολογείται για το πρόσωπο που υποβάλλει ή υποστηρίζει μια επενδυτική πρόταση.

Η παρουσία των προκαταλήψεων, φαίνεται πως έχει σημαντική επίδραση στην απόδοση των επιχειρηματικών επενδύσεων. Οι ερωτηθέντες οι οποίοι είχαν παρατηρήσει τις λιγότερες προκαταλήψεις στις επιχειρήσεις τους, είχαν περισσότερες πιθανότητες να αναφέρουν, ότι οι μεγάλες επενδύσεις των εταιρειών τους, από τότε που άρχισε η παγκόσμια οικονομική κρίση, είχαν καλύτερες αποδόσεις από τις αναμενόμενες. Αντίθετα, εκείνοι που ανέφεραν ότι είχαν τις περισσότερες προκαταλήψεις, είχαν περισσότερες πιθανότητες να αναφέρουν πως οι επενδύσεις των εταιρειών τους είχαν χειρότερη απόδοση από την αναμενόμενη.

Οι προκαταλήψεις που αναφέρθηκαν από τους ερωτηθέντες συσχετίζονται με την απόδοση των επενδύσεων - και όπως φαίνεται περιορίζουν και το συνολικό τους επίπεδο. Πράγματι, οι ερωτηθέντες που ανέφεραν λιγότερες προκαταλήψεις, ήταν πολύ λιγότερο πιθανό να δηλώσουν ότι οι επιχειρήσεις τους έχασαν επωφελείς επενδύσεις.

Επιφυλακτικά στελέχη
Τα στελέχη ανέφεραν επίσης έναν υψηλό βαθμό αποστροφής έναντι ζημίας που θα μπορούσε να παρατηρηθεί από τις επενδυτικές αποφάσεις. Οι ίδιοι παρουσίασαν την ίδια τάση, ακόμη και όταν η αξία που αναμένεται από μια επένδυση εμφανίζεται έντονα θετική. Όταν, για παράδειγμα, τους ζητήθηκε να αξιολογήσουν ένα υποθετικό σενάριο επένδυσης, με πιθανή απώλεια 100 εκατ. δολαρίων και πιθανό κέρδος 400 εκατ. δολαρίων, οι περισσότεροι συμμετέχοντες ήταν πρόθυμοι να αποδεχθούν τον κίνδυνο της ζημίας μόνο μεταξύ 1% και 20%, αν και η καθαρή παρούσα αξία θα ήταν θετική μέχρι 75% του κινδύνου της ζημίας. Αυτή η υπερβολική αποστροφή έναντι της ζημίας, εξηγεί ίσως γιατί πολλές εταιρείες αδυνατούν να επιδιώξουν κερδοφόρες επενδυτικές ευκαιρίες.

Αυτός ο βαθμός αποστροφής έναντι ζημίας προκαλεί ακόμη μεγαλύτερη έκπληξη, επειδή, προφανώς επεκτείνεται σε πολύ μικρότερες επενδυτικές ευκαιρίες: Οι ερωτηθέντες ήταν εξίσου αντίθετοι με τη ζημία, όταν το μέγεθος της επένδυσης ανερχόταν σε 10 εκατομμύρια δολάρια και το δυνητικό κέρδος σε 40 εκατομμύρια δολάρια. Ακόμα κι αν ήταν λογικό να αποστρέφονται τη ζημία για τις μεγαλύτερες επενδύσεις, δεν έχει νόημα να είναι τόσο αντίθετοι με την ζημία για τις μικρότερες, ιδίως αν ληφθεί υπόψη πόσο πιο συχνά εμφανίζονται μικρότερες ευκαιρίες.

Τα στελέχη μπορεί να περιορίζουν τις επενδύσεις των εταιρειών τους, λόγω των βασικών οικονομικών μεγεθών και της πολιτικής αβεβαιότητας. Αλλά οι αποφάσεις τους, επηρεάζονται επίσης από τις προκαταλήψεις και ο φόβος των ζημιών, βλάπτει την απόδοσή των επιχειρήσεων τους και τις αποτρέπει από δυνητικές ευκαιρίες δημιουργίας αξίας.

Ακολουθήστε το reporter.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο reporter.gr