I.  Να υλοποιήσουμε τις "Επώνυμες Εδρες" (Endowed Chairs)

Η υπάρχουσα νομοθεσία επιτρέπει τη δημιουργία "Επώνυμων Εδρών" στα πανεπιστήμιά μας. Ακόμα όμως δεν έχει υλοποιηθεί αυτή η δυνατότητα ώστε οικονομικά εύρωστοι Ελληνες να μπορούν να δωρίσουν ένα σεβαστό ποσό στο ελληνικό πανεπιστήμιο όπου κατά κανόνα φοίτησαν οι ίδιοι ή τα παιδιά τους. Το αντάλλαγμα αυτής της σημαντικής δωρεάς τους είναι το όνομά τους να τιμάται διαχρονικά στην "Έδρα" ή τον καθηγητή που αποφάσισαν να δωρίσουν τα χρήματά τους, τα οποία και αποκλειστικά χειρίζονται τα πανεπιστήμια. Nα αναφέρω σαν παράδειγμα τη Σχολή Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου Harvard των ΗΠΑ, που αποδέχθηκε τη δωρεά των Ελλήνων Θόδωρου και Γιάννας Αγγελοπούλου και δημιούργησε την "Επώνυμη Έδρα" για τον Kαθηγητή της Σχολής J. Frenk, που φέρει πλέον τον τίτλο Theodore and Gianna Angelopoulos Professor of Public Health. Αν το Harvard -και εκατοντάδες άλλα φημισμένα παγκοσμίως διεθνή πανεπιστήμια- όχι απλώς δέχονται, αλλά τιμούν τους δωρεοδότες ανάλογα, τί θα έβλαπτε τα ελληνικά ΑΕΙ να προχωρήσουν στην υλοποίηση αυτής της δυνατότητας που έχουν για την οικονομική τους ενίσχυση;

II.  Να αξιοποιήσουμε τους χιλιάδες αποφοίτους (Alumni) των ελληνικών ΑΕΙ

Πρόσφατα, ο Dr. Gerald Chan από το Hong Kong, που σπούδασε τη δεκαετία του 1970 στη Σχολή Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου Harvard των HΠA, δώρισε στη σχολή αυτή το ποσό των 350 εκατ. δολαρίων στη μνήμη του πατέρα του. Αντίστοιχα μικρότερα ή μεγαλύτερα ποσά δωρίζονται καθημερινά από ευγνώμονες αποφοίτους όλων των γνωστών (ή λιγότερο γνωστών) πανεπιστημίων της Αμερικής. Τα πανεπιστήμια της Ελλάδας (με κυριότερο εκπρόσωπο το Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, αλλά και το ΕΜΠ, το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, το ΑΠΘ, και άλλα "νεώτερα" ΑΕΙ), έχουν χιλιάδες ευγνώμονες αποφοίτους σε όλο τον κόσμο. Κανείς όμως, μέχρι τώρα,  έλληνας υπουργός Παιδείας ή πρύτανης δεν σκέφτηκε να καλέσει όλους αυτούς τους αποφοίτους (Alumni) να στηρίξουν το πανεπιστήμιο από όπου πήραν το πρώτο τους πτυχίο και με το οποίο έχουν ιδιαίτερη συναισθηματική σύνδεση. Στην Ελλάδα δεν υπάρχει ακόμα ούτε η παράδοση, ούτε η νομοθεσία εκείνη που θα επέτρεπε την αξιοποίηση αυτού του -δυνητικά- τεράστιου πλούτου των πανεπιστημίων μας.

III.  Εφαρμογή των τεχνικών των "Συμπληρωματικών Οικονομικών Eνισχύσεων" (Matching Funds Techniques)

Στις αρχές του 2000, ο υπουργός Παιδείας του -τότε- ανεξάρτητου κράτους του Hong Kong, Καθηγητής Arthur Li, επέβαλε σημαντικές μειώσεις στις κρατικές επιχορηγήσεις για την έρευνα στα πανεπιστήμια, λόγω της οικονομικής κρίσης στη χώρα του. Οι συνάδελφοί του καθηγητές (κυρίως της Ιατρικής) τον πίεζαν για ερευνητικά κονδύλια και αυτός τους πρότεινε την ακόλουθη λύση: "Για κάθε δολάριο που θα μου φέρνετε, εγώ, σαν κράτος, θα συμπληρώνω άλλο ένα δολάριο και έτσι θα έχετε δύο δολάρια για τα ερευνητικά σας προγράμματα". Στην αρχή οι καθηγητές αντέδρασαν, αλλά όταν κινητοποιήθηκαν και μάζεψαν χρήματα από δωρεές ασθενών τους και επιχορηγήσεις από διεθνείς ερευνητικούς οργανισμούς, με ικανοποίηση διαπίστωσαν ότι τα 300.000 δολάρια έγιναν αμέσως 600.000 από τη συμπληρωματική -matching- κρατική επιχορήγηση. Τον άλλο χρόνο, όπως ήταν αναμενόμενο, ζήτησαν -χωρίς γκρίνια πλέον- από τον υπουργό να συνεχιστεί το 1:1 matching πρόγραμμα. Αυτός όμως τους απάντησε: "Γι' αυτή τη χρονιά, θα μου φέρνετε δύο δολάρια και εγώ θα σας δίνω ένα" (!) - Ευρηματικός στις προτάσεις του και εξόχως αποτελεσματικός ο εξ Άπω Ανατολής Καθηγητής και Υπουργός - Και μπράβο του. 

Είμαι της γνώμης ότι οι ηγεσίες των υπουργείων Οικονομικών και Παιδείας της χώρας μας θα μπορούσαν εύκολα να αντιγράψουν αυτή την επιτυχημένη συνταγή για την οικονομική ενίσχυση των πανεπιστημίων μας, τόσο για το διδακτικό, όσο και -κυρίως- για το ερευνητικό τους έργο. Όπως και σε πολλά άλλα "ελληνικά" προβλήματα, επιτεύξιμες λύσεις -σχεδόν πάντα- υπάρχουν: διάθεση και πολιτική βούληση είναι το ζητούμενο. Αλλά εδώ ακριβώς είναι που οι ιθύνοντες στην Ελλάδα (επειδή χρειάζεται να σπάσεις αυγά για να φτιάξεις ομελέτα) συνήθως το παίζουν... "μη μου τους κύκλους τάραττε".