Ποια είναι, σε τελευταία ανάλυση, η στόχευση των εμπορικών πολέμων που αναγγέλλει ο πρόεδρος Τραμπ με την επιβολή δασμών; Διότι, ας μη ξεχνάμε, η προώθηση του ελεύθερου παγκόσμιου εμπορίου θεμελιώθηκε -κατ’ απαίτηση των ΗΠΑ- στο Bretton Woods (το 1944) με την Γενική Συμφωνία Δασμών και Εμπορίου (GATT), που αντικαταστάθηκε από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου (ΠΟΕ) το 1995. Γιατί δεν διαλύθηκε το ΝΑΤΟ με τη λήξη του Ψυχρού Πολέμου αλλά παρέμεινε και επεκτείνεται εντός των γεωγραφικών ορίων της Ευρώπης; Γιατί δεν υπάρχει σήμερα ένα σύστημα ασφαλείας στην Ευρώπη, όπως στην περίοδο του Ψυχρού Πολέμου; Η απάντηση για όλα αυτά είναι απλή: Διότι ανατράπηκαν έκτοτε οι συνθήκες και οι συσχετισμοί μεταξύ των πρωταγωνιστών στην παγκόσμια σκηνή.

Το τέλος του Ψυχρού Πολέμου ανέδειξε μια ιστορική πρωτοτυπία που καθορίζει έκτοτε τις παγκόσμιες εξελίξεις. Ενώ μέχρι τότε η ιστορική εμπειρία μας δίδαξε ότι η αναθεώρηση των συνόρων των κρατών συντελείται στην διάρκεια του πολέμου και επισφραγίζεται με τις συνθήκες ειρήνης που ακολουθούν την λήξη των εχθροπραξιών και οριοθετούν τις συνέπειές του μαζί με τα "έπαθλα" των νικητών, με τον Ψυχρό Πόλεμο συνέβη ακριβώς το αντίθετο. Δηλαδή, προηγήθηκε η συνθηκολόγηση της ΕΣΣΔ με την υπογραφή της διάλυσης του Συμφώνου της Βαρσοβίας κατά τη σύνοδο κορυφής της ΔΑΣΕ το Νοέμβριο του 1990 στο Παρίσι και ακολούθησαν οι συνέπειες της ψυχροπολεμικής σύγκρουσης, δηλαδή η απόσπαση από τους νικητές των "επάθλων" της επικράτησής τους: Η διάλυση της ΕΣΣΔ και της Γιουγκοσλαβίας, οι δύο πόλεμοι του Κόλπου, η κατοχή του Αφγανιστάν, η Αραβική Άνοιξη, οι "πολύχρωμες" επαναστάσεις, οι εξελίξεις στην Εγγύς Ανατολή, η επέκταση του ΝΑΤΟ και οι εμπορικοί πόλεμοι που αναγγέλλονται με την επιβολή δασμών εντάσσονται σ' αυτή τη λογική.

Γι' αυτό δεν μπορεί να υπάρξει ένα παρόμοιο με το προϋπάρχον σύστημα ασφαλείας στις μεταψυχροπολεμικές συνθήκες, όπως στη διάρκεια του Ψυχρού πολέμου. Η Τελική Πράξη του Ελσίνκι του 1975, που κατοχύρωνε την εθνική κυριαρχία και κυρίως το απαραβίαστο των συνόρων των κρατών, με το τέλος του Ψυχρού πολέμου μετατράπηκε σε κουρελόχαρτο - Για έναν απλό λόγο: Διότι θα τροχοπεδούσε τα συμφέροντα των νικητών, δηλαδή των ΗΠΑ. Εξ άλλου, ένα σύστημα ασφαλείας συνομολογείται μόνον σε συνθήκες ισορροπίας δυνάμεων. Είναι αδύνατο να υπάρξει στη σημερινή ανισορροπία της μιας και μοναδικής (μέχρι στιγμής τουλάχιστον, παρ' όλο τον εμφανή κίνδυνο από την ταχεία άνοδο της Κίνας και της Ρωσίας) υπερδύναμης μετά τον Ψυχρό πόλεμο. Διότι οι ΗΠΑ διεκδικούν -και θα διεκδικούν καθημερινά- ολοένα και περισσότερα, κάτι που θα εκδηλώνεται εντονότερα όσο θα κυλά ο χρόνος και ιδιαίτερα υπό συνθήκες έλλειψης εκδήλωσης έντονων αντιδράσεων.

Στο Bretton Woods (το 1944), η Ουάσινγκτον με την GATT "έθεσε στο στόχαστρο" τις προνομιακές συμφωνίες που είχε συνάψει η Μεγάλη Βρετανία με τις αποικίες της και οι οποίες εμπόδιζαν την προώθηση των αμερικανικών πολιτικών συμφερόντων, δηλαδή επιδίωξε να ανοίξει στο εμπόριό της τις αγορές των αποικιοκρατικών αυτοκρατοριών της Βρετανίας και της Γαλλίας, στις οποίες οι δύο πάλαι ποτέ κοσμοκράτειρες αποικιακές ευρωπαϊκές δυνάμεις είχαν αποκλειστικά δικαιώματα. Όπως και έγινε. Σήμερα όμως, η Ουάσινγκτον διαπιστώνει ότι, καίτοι επωμίστηκε το οικονομικό και το στρατιωτικό βάρος του Ψυχρού Πολέμου, το εμπορικό της ισοζύγιο στα πλαίσια του ελεύθερου εμπορίου με τις ευρωπαϊκές χώρες και ιδιαίτερα με την ηττημένη των δύο παγκοσμίων πολέμων Γερμανία -την οποία και τις δύο φορές αυτή αναστήλωσε- είναι ελλειμματικό και μάλιστα επιδεινώνεται ραγδαία.

Ως αδιαμφισβήτητη μοναδική υπερδύναμη πλέον, γνωρίζει ότι μπορεί να εκβιάσει την κατάσταση υπέρ των συμφερόντων της και αυτό κάνει με τον πρόεδρο Τραμπ, μέχρις ότου συναντήσει σθεναρή αντίσταση από τα θιγόμενα συμφέροντα. Όμως ποιος μπορεί να αντισταθεί σήμερα στις ΗΠΑ; Η Ευρώπη; Μάλιστα, από τα μέσα της δεκαετίας του '90, η Ουάσινγκτον έχει βρει ένα μοναδικό τρόπο αποδυνάμωσης της οικονομίας των ευρωπαϊκών κρατών με τη μορφή επιβολής κυρώσεων έναντι του Ιράν, του Ιράκ επί Σαντάμ, ή της Ρωσίας, που ενώ διακηρύσσει ότι στοχεύουν τα συγκεκριμένα κράτη, κυρίως στρέφονται κατά των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων. Σε όλα αυτά έρχονται να προστεθούν και τα μέτρα προστατευτισμού του προέδρου Τραμπ.

Έτσι, η Ουάσινγκτον υποτάσσει οικονομικά την Ευρώπη που θα μπορούσε να εξελιχθεί στον μεγάλο ανταγωνιστή της, ενώ ήδη την ελέγχει στρατιωτικά μέσω του ΝΑΤΟ και φιλοδοξεί να την εξαρτήσει και ενεργειακά. Το αποτέλεσμα, όσο απομακρυνόμαστε χρονικά από το τέλος του Ψυχρού πολέμου, γίνεται ολοένα πιο ορατό: Η Ευρώπη δεν διαδραματίζει πλέον καθοριστικό ρόλο στις διεθνείς εξελίξεις. Το αντίθετο μάλιστα. Δεν έχει γίνει αντιληπτό ότι όσο η Ευρώπη δεν αυτονομείται στρατιωτικά έναντι του ΝΑΤΟ, όσο προβαίνει σε συνεχείς διευρύνσεις που καθιστούν εξαιρετικά δύσκολη -αν όχι εντελώς αδύνατη- την μελλοντική της πορεία προς μία πραγματική πολιτικοοικονομική ένωση και όσο ανέχεται, ίσως μάλιστα παροτρύνει -πάντα υπό τις ευλογίες των ΗΠΑ- τα κράτη και τα κρατίδια που προέκυψαν μετά το 1989 να εντάσσονται στο ΝΑΤΟ, ότι αποδυναμώνεται και απαξιώνεται ολοένα και περισσότερο έναντι των ΗΠΑ και των άλλων ανερχόμενων δυνάμεων;

Μήπως αγνοεί ότι το ΝΑΤΟ δημιουργήθηκε και διατηρήθηκε -εν μέρει- για να αποτρέψει την απειλή να ακολουθήσει η Ευρώπη ανεξάρτητη πορεία; Ή μήπως οι λαμβάνοντες τις αποφάσεις ευρωκράτες αγνοούν ότι ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ συμφώνησε -με τον πατέρα Μπους και τον τότε ΥΠΕΞ Τζέιμς Μπέικερ- να επιτρέψει την επανένωση της Γερμανίας και την ένταξή της στο ΝΑΤΟ με αντάλλαγμα την υπόσχεση να μην επεκταθεί το ΝΑΤΟ "ούτε εκατοστό ανατολικά"; Και όμως, το ΝΑΤΟ επεκτείνεται έκτοτε με τις ευλογίες των Βρυξελλών, που αδυνατούν να αντιληφθούν πως έτσι ψαλιδίζονται οι ευρωπαϊκές προοπτικές στην ήπειρο, αλλά και μειώνεται το ειδικό βάρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε παγκόσμιο επίπεδο.

Ακολουθήστε το reporter.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο reporter.gr