Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο reporter.gr
![Reporter.gr on Google News](/images/google%20news/reporter%20news%20300x100.png)
Στην Ευρωζώνη η EKT ξεκινά στις 27 Ιουλίου 2022 με αύξηση επιτοκίων κατά 50 bps (0.50%), το ευρωπαϊκό επιτόκιο διαμορφώνεται στα 0.50%-0.75%. Ακολουθούν εννέα (9) διαδοχικές αυξήσεις επιτοκίων συνολικού ύψους 400 bps που διαμορφώνουν στις 20 Σεπτεμβρίου 2023 το ευρωπαϊκό επιτόκιο στο 4.50%-4.75%.
Οι μεγαλύτερες αυξήσεις επιτοκίων στην παγκόσμια νομισματική ιστορία που δεν προκαλούν ύφεση και ανεργία όπως συνέβη σε αντίστοιχες ιστορικές περιόδους και όπως περίμεναν και πρόβλεπαν αρκετοί οικονομικοί αναλυτές. Αξιοπερίεργο οικονομικό φαινόμενο που για την στήλη (20 Νοεμβρίου 2023-Ο αρχαίος Δημοσθένης και η σύγχρονη εποχή των τεράτων) ερμηνεύεται από την μεγάλη αύξηση των εξοπλιστικών δαπανών (αμυντικοί προϋπολογισμοί- στρατιωτική βοήθεια στην Ουκρανία) που χρηματοδοτούν την βιομηχανική παραγωγή και είτε έμμεσα είτε άμεσα περιορίζουν την ανεργία.
Απολύτως αντικειμενικά η παγκόσμια οικονομία «προσγειώνεται» ομαλά γιατί βοηθούν οι εξοπλιστικές δαπάνες και ο πόλεμος στην Ουκρανία. Παρ’ ότι οι περισσότεροι αναλυτές αλλά και κεντρικοί τραπεζίτες προβλέπουν ότι η μείωση των επιτοκίων θα άρχιζε στα μέσα 2024 η παραπάνω θέση (ψυχροπολεμικό κλίμα-αύξηση των εξοπλιστικών δαπανών-ενίσχυση βιομηχανικής παραγωγής-έλεγχος της ανεργίας) οδήγησε την στήλη σε ένα διαφορετικό συμπέρασμα (8 Απριλίου 2024-Ποιος πληρώνει τον Βαρκάρη) που χαρακτηριστικά ανέφερε ότι:
· Τελικά τα υψηλά επιτόκια ήρθαν για να μείνουν για πολύ καιρό, έστω και αν μειωθούν κατ’ ελάχιστο το 2024 κυρίως για ψυχολογικού λόγους.
Στις 12 Ιουνίου 2024 η ΕΚΤ ανακοινώνει την πρώτη μείωση επιτοκίων κατά 25 bps. Το ευρωπαϊκό επιτόκιο μετά από αυτή την απόφαση διαμορφώθηκε στο 4.25%-4.50%.
Στις αρχές Ιουλίου έγινε στην Σίντρα της Πορτογαλίας το Ετήσιο Forum της ΕΚΤ. Κεντρικοί ομιλητές οι διοικητές της FED, Τζέρομ Πάουελ και της EKT, Κριστίν Λαγκάρντ. Για το θέμα της μείωσης των επιτοκίων ο Τ. Πάουελ είπε
· Τα πρόσφατα στοιχεία δείχνουν ότι επιστρέψαμε στο μονοπάτι του αποπληθωρισμού. Η FED θα χρειαστεί περισσότερα στοιχεία σαν αυτά που έχουν ανακοινωθεί πρόσφατα για να ξεκινήσει την μείωση των επιτοκίων . Δεν πρόκειται να προσδιορίσω σε συγκεκριμένες ημερομηνίες εδώ, σήμερα.
Στο ίδιο κλίμα και η Κ. Λαγκάρντ που σε σχετικές ερωτήσεις απάντησε ότι οι αβεβαιότητες παραμένουν υψηλές και μόνο τα οικονομικά στοιχεία μπορούν να είναι αξιόπιστος οδηγός για την χάραξη νομισματικής πολιτικής. Χρησιμοποίησε το παράδειγμα του επίμονου πληθωρισμού στον τομέα των υπηρεσιών για να δικαιολογήσει την επιφυλακτικότητα των αξιωματούχων της τράπεζας στην περαιτέρω μείωση των επιτοκίων. Το συγκεκριμένο παράδειγμα προκάλεσε την εύλογη ερώτηση «Αυτό σημαίνει ότι θα διατηρήσετε αμετάβλητα τα επιτόκια» που η Κ. Λαγκάρντ απάντησε διφορούμενα «Δεν προετοιμάζω τίποτε για κανένα»
Τελικά και όπως φαίνεται από τις έως σήμερα αποφάσεις της FED και της ΕΚΤ αλλά και τα παραπάνω μάλλον η στήλη πρόβλεψε σωστά στις 5 Απριλίου όταν διατύπωσε την άποψη ότι τα υψηλά επιτόκια ήρθαν για να μείνουν πολύ καιρό. Τουλάχιστον για το 2024 δεν πρέπει να αναμένονται δραματικές μειώσεις επιτοκίων. Ταυτόχρονα η στήλη στο ίδιο άρθρο πρόβλεψε σωστά ότι οι χρηματιστηριακοί δείκτες θα συνεχίσουν να κινούνται στα πρωτοφανή ιστορικά υψηλά της περιόδου. Dow Jones (5 Απριλίου 38.904,10-5 Ιουλίου 39.375,87), S&P (5 Απριλίου 5.204,34-5 Ιουλίου 5.567,19).
Αυτή την περίοδο διάσημοι αναλυτές όπως ο Marko Kolanovic (επικεφαλής στρατηγικός αναλυτής και συν-επικεφαλής παγκόσμιας ανάλυσης της JP Morgan) και ο Mike Wilson (επικεφαλής της παγκόσμιας επενδυτικής επιτροπής της Morgan Stanley) απολύονται γιατί πρόβλεψαν χρηματιστηριακή καταστροφή. Το πρόβλημα για αυτούς ήταν ότι «κοίταξαν με παλαιά γυαλιά σε λάθος κατεύθυνση, πολύ νωρίς» δηλαδή κατέληξαν στην απαισιόδοξη πρόβλεψη γιατί εντόπισαν σε αυτή την χρονική στιγμή δεδομένα που στο μέλλον θα αποδειχθεί ότι δεν ισχύουν. Τι εννοούμε.
Στο υπό αναφορά άρθρο της 5ης Απριλίου μιλήσαμε για το φαινόμενο της αναστροφής της καμπύλης αποδόσεων των κρατικών ομολόγων. Περιληπτικά. Για να είναι υγιής ο οικονομικός κύκλος (ανάπτυξη) πρέπει οι αποδόσεις των ομολόγων να αυξάνονται όσο αυξάνεται ο χρόνος αποπληρωμής του χρέους (θετική κλίση). Όταν η καμπύλη αποδόσεων μεταπίπτει από θετική σε αρνητική κλίση , δηλαδή οι αποδόσεις μειώνονται όσο αυξάνει ο χρόνος αποπληρωμής του χρέους, τότε συνήθως προαναγγελία ύφεσης, μία ιδιαίτερη αρνητική ένδειξη που συνεχίζει να ισχύει. H διαφορά 2-ετων & 10-ετών Αμερικανικών ομολόγων στις 5 Ιουλίου ήταν 0.328% (3,28 bps) και στις 5 Απριλίου ήταν 0.351% (3,51 bps) ενώ οι αντίστοιχες τιμές των Γερμανικών ήταν 0,304% (3,04 bps) και 0,471% (4,71 bps). Αυτό ακριβώς το φαινόμενο εντόπισαν και οι αναλυτές της Wall Street και προανήγγειλαν ύφεση και πτώση των χρηματιστηριακών δεικτών. Τα γεγονότα τους διέψευσαν.
Γιατί έκαναν λάθος; Στο ίδιο άρθρο είχαμε αναφερθεί και σε ένα άλλο σίγουρα δυσερμήνευτο φαινόμενο. Το spread μεταξύ των 10-ετών αμερικάνικων και γερμανικών ομολόγων, που τότε θεωρήθηκε ότι είχε αρχίσει να διευρύνεται επικίνδυνα αφού στις 5 Ιουλίου 2023 ήταν 145 bps (1,45%) και στις 5 Απριλίου 2024 είχε φθάσει 199 bps (1,99%) και στις 5 Ιουλίου ήταν 174 bps (1,74%). Δηλαδή σταθεροποίηση. Μακροσκοπικά και σύμφωνα με τις κλασικές οικονομικές απόψεις αυτά τα δεδομένα σημαίνουν ότι παρ’ ότι η οικονομία των ΗΠΑ έχει ισχυρότερη αναπτυξιακή δυναμική από την γερμανική οι επενδυτές εμπιστεύονται και αγοράζουν περισσότερο τα γερμανικά αντι των αμερικανικών ομολόγων γι’ αυτό και οι τιμές τους είναι υψηλότερες από των αμερικάνικων άρα και το κόστος εξυπηρέτησης του αμερικανικού χρέους είναι μεγαλύτερο απο το αντίστοιχο γερμανικό.
Πόσο κοντά στην πραγματικότητα είναι όμως αυτό το συμπέρασμα αν συνυπολογίσουμε ότι το Δημόσιο Χρέος των ΗΠΑ είναι περίπου 34 τρισ. US$ ( Αμερικανικό ΑΕΠ 25.5 τρισ. US$) και το Γερμανικό Δημόσιο Χρέος είναι περίπου 2.3 τρισ. Euro (Γερμανικό ΑΕΠ 4,1 τρισ. Euro). Δύσκολη απάντηση. Για να γίνει αντιληπτό πόσο αδόκιμο για την κατανόηση και ερμηνεία της σύγχρονης οικονομικής συγκυρίας είναι πλέον το κριτήριο των spread αρκεί να αναφέρουμε ότι το spread μεταξύ των Ελληνικών και των Γερμανικών 10-ετών ομολόγων ήταν στις 5 Ιουλίου 2024 107 bps (1,07%), δηλαδή 67 bps μικρότερο από το αντίστοιχο spread μεταξύ των αμερικανικών και γερμανικών ομολόγων. Άρα σύμφωνα με την λογική των spread η ελληνική οικονομία είναι ισχυρότερη της αμερικανικής. Εντάξει μην τρελαθούμε κι’ όλας.
Τι μας δείχνουν τα παραπάνω. Αρκετά από τα κλασικά κριτήρια της κλασικής οικονομικής σκέψης έχουν πάψει πλέον να ισχύουν απόλυτα. Στο προσκήνιο έρχεται μία σχετικά καινούργια έννοια, η γεω-οικονομία που έχει αρχίσει να διαμορφώνει πλέον καταλυτικά τις εξελίξεις. Ισχυρό δεν είναι πλέον το κράτος που έχει ισχυρή οικονομία αλλά το κράτος που εκτός από ισχυρή οικονομία έχει και ισχυρή γεω-πολιτική θέση.
Κοινώς, ισχύει περισσότερο το εύστοχο ελληνικό απόφθεγμα, «όχι όπως τα ξέραμε, αλλά όπως τα βρήκαμε».