Το παρόν μετά από σύντομη αναδρομή στο πρόσφατο παρελθόν

Την Παρασκευή που μας πέρασε στην Αθήνα και το Λουξεμβούργο, αλλά και τις προηγούμενες ημέρες, στη Βιέννη, ξεκαθάρισε η εικόνα. Οι δανειστές μας θα μας δώσουν την πέμπτη δόση και ένα νέο δάνειο που κυμαίνεται μεταξύ 65-85 δισεκατομμυρίων ευρώ, ανάλογα το πώς μετράμε την παράταση στην ωρίμανση που θα δεχτούν να δώσουν κάποιοι από τους ιδιώτες με ελληνικά κρατικά ομόλογα, ενώ η Τρόϊκα στη σύντομη και εξαιρετικά περιεκτική ανακοίνωσή της περιέγραψε με ακρίβεια τις υποχρεώσεις μας. Δυσβάστακτες, σχεδόν εξοντωτικές, αλλά αυτές είναι. Αν περάσουν από τη Βουλή ως μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα για την οικονομία τώρα και νέο μνημόνιο αμέσως μετά, έχει καλώς, αλλιώς…Αυτό είναι. Τελεία και παύλα, είτε αγανακτούμε, είτε όχι.

Επομένως τι να πούμε τώρα και τι να σχολιάσουμε; Από την αρχή ήταν σαφές ότι με το προηγούμενο μοντέλο τελειώσαμε, όπως και ότι θα ματώσουμε πάρα πολύ για να βγούμε, οπωσδήποτε φτωχότεροι, από αυτή την κατάσταση. Αν πάλι τα κόμματα και οι βουλευτές σε σύμπνοια με το πλήθος, τα μήντια και του διάφορους Θεοδωράκηδες, δεν αντέχουν να δουν κατάματα την πραγματικότητα, θα καταρρεύσουμε και επίσημα και πλέον το χάος θα επικρατήσει. Άλλωστε χαοτική χώρα δεν είμαστε, λίγο περισσότερο ίσως και να μην έχει πια σημασία. Το μόνο που θα εκλείψει τελείως είναι η ελπίδα…

Κανονικά θα έπρεπε να τελειώσει εδώ το σημερινό σχόλιο, αλλά επειδή διάφοροι λένε και γράφουν το μακρύ τους και το κοντό τους (τι τους κοστίζει άλλωστε) με τη μορφή παρατηρήσεων, να θυμήσουμε πολύ σύντομα κάποια πράγματα σε σχέση με το πρόσφατο παρελθόν της χώρας:

Η Ελλάδα λοιπόν, ευτυχώς δεν έγινε λαϊκή δημοκρατία στον εμφύλιο, αλλά ήταν αστυνομικό κράτος μέχρι το 1963. Η ανάπτυξή της πάντως βασίστηκε κυρίως στις δημόσιες δαπάνες (να μην ξεχνάμε πόσο συνέβαλε η δημιουργία της ΔΕΗ κλπ. και του οδικού δικτύου), στα δάνεια, τη βοήθεια από ΗΠΑ και Δυτική Γερμανία και σε μικρότερο βαθμό βέβαια στις λεγόμενες «παγωμένες πιστώσεις» που δόθηκαν σε μεγαλοϊδιώτες. Και πάλι όμως, η ανεργία δεν θα μπορούσε να περιοριστεί αν δεν υπήρχαν η μαζική μετανάστευση (στην Αυστραλία, τον Καναδά και τις ΗΠΑ αμέσως μετά τον πόλεμο, στη Γερμανία και την υπόλοιπη Ευρώπη αργότερα) και η ναυτιλία.

Μετά το 1963, φάνηκε να έρχεται μία πολιτική και πολιτιστική Άνοιξη, που διακόπηκε λόγω της ίντριγκας του Παλατιού από τη στρατιωτική χούντα. Η δικτατορία δεν ήταν απλά η ανάληψη των ηνίων της χώρας από τους στρατιωτικούς. Το χειρότερο ήταν ότι τα ανέλαβαν χωριατο-μικροαστοί (σχετικής δηλαδή νοοτροπίας), που διέλυσαν κάθε θεσμική διαδικασία και κάθε έννοια αισθητικής. Εκεί μπήκαν τα θεμέλια της παρακμιακής πορείας της μεταπολίτευσης και τότε ξεκίνησε η οικονομική ασυδοσία μικρομεσαίων και μεγαλομεσαίων. Και επειδή κάποιοι στις μέρες μας αναφέρονται με νοσταλγία στη χούντα, να τους θυμήσουμε ότι εκείνοι οι λεβέντες απέτυχαν οικτρά στην ειδικότητά τους. Ποιος ξεχνάει το απερίγραπτο και ντροπιαστικό χάος της επιστράτευσης το 1974;

Επεσε η χούντα και ήρθε ο Καραμανλής και η δημοκρατία, αλλά όποιος νομίζει ότι επικράτησε η αξιοκρατία, ή ότι δεν έγιναν με το φτυάρι διορισμοί στο δημόσιο, ή κοροϊδεύει, ή δεν ξέρει τι του γίνεται. Επί Παπακωνσταντίνου Προέδρου της Βουλής, γέμισε η Βουλή κορίνθιους και μετά επί Παπασπύρου, ξαναγέμισε βοιωτούς και ακολούθησαν μετά και οι άλλοι μαζί με τα προνόμια. Η μήπως δεν χρυσές σε σελίδες διορισμών και βολέματος δημοσιογράφων επί Λαμπρία; Στον οικονομικό τομέα είχαμε την περίοδο της σοσιαλμανίας με την κρατικοποίηση της Εμπορικής Τράπεζας του Ανδρεάδη, της Ολυμπιακής και άλλων. Αλλά όλα συγχωρούνται (εκτός της αντιπαροχής) στον μακαρίτη γιατί έβαλε τη χώρα στην τότε ΕΟΚ και σήμερα Ευρωπαϊκή Ένωση. Μεγάλη, ευρωπαϊκής κλάσης, κίνηση από κάθε άποψη, που συμπλήρωσε το πολύ σωστό δόγμα «Ανήκομεν εις την Δύσιν»!

Το 1981, η χώρα μπήκε στον αστερισμό του ΠΑΣΟΚ και του Ανδρέα Παπανδρέου και δεν ξαναβγήκε. Εντάξει, συμπλήρωσε την αποκαθήλωση του αστυνομικού κράτους που διαχώριζε φανερά ή κρυφά και πάντα ουσιαστικά τους έλληνες, εντάξει, προώθησε νόμους κοινωνικού εκσυγχρονισμού, αλλά πρώτον, ο χωριατο-μικροαστισμός εδραιώθηκε στην εξουσία, δεύτερον μπήκαν τα θεμέλια για την πλήρη διάλυση της δημόσια διοίκησης και της παιδείας και τρίτον, μπήκε στο παιχνίδι δυναμικά ως πολιτικός και οικονομικός παράγων ο κρατικοδίαιτος συνδικαλισμός.

Τον Α. Παπανδρέου τον κατηγορούν και για άλλα που δεν είναι σωστά. Τον κατηγορούν ας πούμε, γιατί το κράτος ανέλαβε το βάρος των προβληματικών. Λάθος του πιθανώς σαν κίνηση από οικονομικής πλευράς, ωστόσο τις επιχειρήσεις τις έφεραν στο χείλος της χρεοκοπίας οι αχαϊρευτοι και ανίκανοι ιδιοκτήτες τους, το κράτος μπήκε στη μέση για να τις εξυγιάνει, να σώσει κόσμο από την ανεργία και να τις μεταπουλήσει. Αλλού τα κατάφερε, αλλού όχι. Εκείνο όμως επίσης που θα στιγματίσει τον Α. Παπανδρέου και το ΠΑΣΟΚ είναι ότι μοιράστηκαν χωρίς να επιχειρηθεί η οποιαδήποτε διαρθρωτική αλλαγή και ο οποιοσδήποτε εκσυγχρονισμός, τα λεφτά από τα ταμεία της τότε ΕΟΚ. Πολλά τα λεφτά και ήταν επίσης πολλοί (από αγρότες, μέχρι υπαλλήλους του δημοσίου, μέχρι μικροεπιχειρηματίες και μεγαλοεπιχειρηματίες, ακόμη και κόμματα κατά αναλογία) αυτοί που τα έφαγαν…

Στην πασοκική περίοδο η οικονομία δεν κρατικοποιήθηκε περισσότερο από όσο ήταν. Κομματικοποιήθηκε όμως εντελώς και επίσημα η δημόσια διοίκηση (το μοντέλο το ενστερνίστηκε βέβαια και η Ν.Δ. , όπως και τα κόμματα της Αριστεράς) και πήραν τα πάνω τους οι συντεχνίες, μέσα και έξω από το δημόσιο, εξαφανίστηκε κάθε έννοια αξιοκρατίας, πειθαρχίας και επαγγελματισμού. Όχι ότι υπήρχαν πριν αλλά τελείωσαν εντελώς επί ΠΑΣΟΚ. Η περίοδος Μητσοτάκη δεν ήταν καλύτερη από πλευράς κομματικοποίησης, τότε όμως έγινε μία προσπάθεια αποκρατικοποίησης, αλλά με εντελώς άγαρμπο και σε μεγάλο βαθμό φαυλοκρατικό τρόπο. Ηταν και οι εποχές διαφορετικές, αντέδρασαν άγρια οι συνδικαλιστές και τα μήντια και απέτυχε.

Επί Σημίτη επιχειρήθηκε ένας εκσυγχρονισμός, αλλά κυρίως έπεσαν οι κομματικές γραμμές στο πλαίσιο του δημοσίου. Από τη μία πλευρά έγιναν έργα, που είναι εμφανή και μετρήσιμα και η χώρα «αναγνωρίστηκε» στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού χώρου, με αποτέλεσμα αρκετοί έλληνες να πάρουν θέσεις-κλειδιά σε διάφορα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα. Από την άλλη πλευρά κινήθηκε πολύ, πάρα πολύ χρήμα, με αποτέλεσμα να ενταθεί η διαφθορά, που αποτρέλανε τους ήδη αποτρελαμένους από την ευημερία και τον πολιτισμό της Μυκόνου, έλληνες. Το χρηματιστήριο ήταν η χαριστική βολή στην πλήρη αλλοτρίωση χωριατο-μικρομεσαίου έλληνα, που άλλωστε δεν ήθελε και πολλά-πολλά για να απογειωθεί. Παμμέγιστη η επιτυχία του Σημίτη να βάλει την Ελλάδα στην Ευρωζώνη και την Κύπρο στην Ευρωπαϊκή ΄Ενωση. Το τέλος του ήταν φανερό όταν οι πολίτες όλων των κατηγοριών και των χρωμάτων απέρριψαν μετά βδελυγμίας την προσπάθεια εκλογίκευσης του ασφαλιστικού τομέα.

Η θητεία του Κώστα Καραμανλή αποδείχθηκε πέρα από κάθε αμφισβήτηση η βλακωδέστερη στη νεότερη ελληνική ιστορία, οι δε κυβερνήσεις του θα καταγραφούν ως οι πιο άχρηστες. Δεν κατάλαβε τι σήμαινε πλέον η ένταξη στο ευρώ, καθώς η χώρα δεν μπορούσε να κόψει πια νόμισμα, έκανε την περιβόητη απογραφή που ήταν καταστροφική, κάτι που αναγνωρίζει τώρα και η Ν.Δ., αδιαφόρησε για την πορεία της χώρας, δεν αντελήφθη τι γινόταν σε διεθνές και ελληνικό επίπεδο, απέφευγε τις επαφές με τους ευρωπαίους, φόρτωσε το δημόσιο με πολλές, πάρα πολλές χιλιάδες υπαλλήλους, ξόδευε λεφτά με το τσουβάλι για να ικανοποιήσει τους πάντες και τα πάντα, αλά Α. Παπανδρέου, διόρισε σε συμβούλια, διαβούλια και διοικήσεις πολλούς άχρηστους φίλους και κομματικούς, δεν άσκησε διοίκηση, διέλυσε ό,τι υπήρχε και δεν υπήρχε. Τα έκανε κυριολεκτικά θάλασσα. Άφησε πίσω του ερείπια και βέβαια μία Ελλάδα που είχε μπει στο δρόμο της κατάρρευσης.

Ο Γ. Παπανδρέου που παρέλαβε, δεν είχε ή δεν ήθελε να καταλάβει και αυτός που βρισκόταν η χώρα, παγιδεύτηκε στο «λεφτά υπάρχουν», δεν έκανε αποφασιστικές κινήσεις, έχασε χρόνο, δεν έδειξε ότι τόχει ως πρωθυπουργός, δεν έχει ιδέα από συντονισμό ανθρώπων και ιδιαίτερα υπουργών, κάνει άτσαλες πολιτικές κινήσεις και έπεσε έξω στις επιλογές προσώπων. Θα μπορούσε να ισχυριστεί ότι μέσα σε δύο χρόνια κατάφερε να εξασφαλίσει για τη χώρα περί τα 185-190 δις, έστω και δανεικά, αλλά δεν κατάφερε να δώσει την ώθηση που απαιτούν οι καιροί. Γι αυτό και τα πράγματα έχουν γίνει ασφυκτικά, τα περιθώρια στενεύουν.

Όσο για τον λαό, ας βάλει η συντριπτική πλειοψηφία (και των αγανακτισμένων) το χέρι στην καρδιά και ας σκεφτεί πόσοι από αυτούς μπήκαν προ ΑΣΕΠ στο δημόσιο χωρίς μέσο. Ας σκεφτεί πόσοι μονιμοποιήθηκαν κάτω από την αφόρητη πίεση των συνδικαλιστών και των ιδίων. Ας σκεφτεί πόσοι αξίζουν τα λεφτά που παίρνουν, αν τα δουλεύουν πραγματικά, αν παίρνουν πλαστές υπερωρίες και φοβερά επιδόματα, αν έφτασαν πέρα από τη μονιμότητα να έχουν μεγαλύτερες αποδοχές από τους εργαζόμενους στο δημόσιο τομέα. Ακόμη περισσότερο, ας σκεφτεί πόσο συχνά παρανόμησαν και παρανομούν, φοροδιαφεύγοντας, κτίζοντας αυθαίρετα και με χίλιους δυο άλλους τρόπους. Τέλος, ας σκεφτεί τι είδους ρουσφέτια έχουν ζητήσει κατά καιρούς από πολιτικούς, συνδικαλιστές και διαφόρων κατηγοριών προϊσταμένους.

Στην πραγματικότητα μία οικτρή μειοψηφία νεοελλήνων δικαιούται να είναι αγανακτισμένη. Κατά τα άλλα, ας κάνουν ότι θέλουν, ακόμη και να προτιμήσουν την χρεοκοπία της χώρας. Έτσι, χωρίς φόβο και με περίσσεια πάθους…Και να μας πουν επίσης πως και γιατί οι πολιτικοί θα ήταν διαφορετικοί από τον λαό και με ποιο τρόπο (γιατί χρειάζεται και μία διαδικασία) θα επιλεγούν καλύτεροι από αυτούς που έχουμε και οι οποίοι είναι όντως μετριότατοι.

Υ.Γ. Θαυμάζω απεριόριστα όσους είχαν την υπομονή να διαβάσουν αυτό το κομμάτι.

Άγγελος Στάγκος

astagkos@reporter