Ενδεχομένως να υπάρχει μία σιωπηρή πλειοψηφία που βλέπει την πραγματικότητα και καταλαβαίνει ότι από εδώ και εμπρός η ζωή της θα είναι διαφορετική και πρέπει να δώσει τον αγώνα για να κρατήσει το κεφάλι πάνω από το νερό. Όμως δεν ακούγεται και γι αυτό άλλωστε χαρακτηρίζεται και ως «σιωπηλή». Εκείνοι που ακούγονται και δημιουργούν ένα απίστευτο κλίμα καταβαράθρωσης είναι αυτοί που λένε «όχι» παντού και στα πάντα, απαιτούν να συνεχίσει να ζει η χώρα όπως είχε μάθει, κατηγορούν όλους τους άλλους και ζητούν θυσίες από όλους τους άλλους, αλλά όχι από τους εαυτούς τους, ονειρεύονται καταλύσεις και επαναστάσεις και λένε μπαρούφες. Σε αυτούς συμπεριλαμβάνονται πολλά μήντια και μπόλικοι δημοσιογράφοι βέβαια.

Δεν πάει όμως έτσι. Δεν γίνεται να συνεχίσει να πορεύεται η χώρα στα όρια της αναρχίας και της διαρκούς άρνησης και ταυτόχρονα να εκλιπαρεί ή να απαιτεί από τους ξένους να δείχνουν κατανόηση. Δεν πρόκειται να το κάνουν γιατί είναι άλλης νοοτροπίας. Γι αυτούς, ο φταίχτης πρέπει να πληρώσει και στα μάτια τους αμαρτήσαμε ως χώρα. Δεν πρόκειται λοιπόν να αλλάξουμε ούτε τους γερμανούς, ούτε τους φινλανδούς και το μόνο που απομένει είναι να προσπαθήσουμε να αλλάξουμε εμείς. Όχι να αλλοτριωθούμε, αλλά να διορθώσουμε τις πάρα πολλές στρεβλώσεις με τις οποίες είχαμε βολευτεί όσο υπήρχαν λεφτά. Τώρα δεν υπάρχουν λεφτά και κανείς δεν μας δανείζει. Και όσοι λένε διάφορα να το θυμούνται αυτό!

Μπορεί για αρκετούς τα παραπάνω να μοιάζουν με κήρυγμα, αλλά ας μας πουν όλοι οι πονηροί και οι αφελείς που τους ακολουθούν, πως θα γίνει δυνατόν να βγούμε από το φοβερό λούκι χωρίς να το παλαίψουμε. Με κινητοποιήσεις, απεργίες (εκ του ασφαλούς), λευκές απεργίες, φωνές και «όχι» σε όλα, σε κάθε ευκαιρία και με κάθε αφορμή βαδίζουμε στην αυτοεκπληρούμενη καταβαράθρωση με μαθηματική ακρίβεια. Το ερώτημα είναι αν υπάρχουν ελπίδες να την γλυτώσουμε βάζοντας τα δυνατά μας και το κεφάλι κάτω για να δραστηριοποιηθούμε και να κάνουμε τη ζωή μας κατά τι ευκολότερη μέσα στην παρακμή που ζούμε. Κυρίως όμως να βάλουμε και το μυαλό μας να δουλέψει.

Η απάντηση δεν μπορεί να είναι εγγυημένα καταφατική. Τα νούμερα είναι εφιαλτικά, όπως έχουμε ξαναπεί και η συγκυρία κακή. Τουλάχιστον όμως αξίζει να κάνουμε την προσπάθεια για μας και τα παιδιά μας. Η στείρα άρνηση και η συνεχής γκρίνια δεν εξασφαλίζουν ούτε το παρόν, ούτε το μέλλον.