Παιδί εβραίων μεταναστών από τη Ρωσία, ανήκε στη γενιά τωναμερικανών που ανδρώθηκαν μέσα στο κλίμα κοινωνικής ευαισθησίας που χαρακτήριζε τις ΗΠΑ κατά την προεδρία του Φραγκλίνου Ντελάνο Ρούζβελτ,στη δεκαετία του ΄30 ως τη λήξη το Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου. Ηταν η γενιά των «καλών» και ευαισθητοποιημένωναμερικανών για τους οποίους οι λέξεις «ελευθερία» και «δημοκρατία» είχαν νόημα και ουσία. Ηταν εκείνοι που ο ανελέητος «μακαρθισμός» τους κατασπάραξε, αλλάζοντας την πορεία και την μορφή των Ηνωμένων Πολιτειών.Αλλωστε, αυτός ήταν ο στόχος του «μακαρθισμού»,που το αμερικανικό κατεστημένο εξαπέλυσε εναντίον των προοδευτικών πολιτών στο πλαίσιο του «Ψυχρού Πολέμου», αλλάκαιγια να πνίξει κάθε έννοια εσωτερικής αμφισβήτησης για τον δικό του «αμερικανικό τρόπο ζωής».

Ο Ζιλ Ντασέν ήταν ένα από τα θύματα του «μακαρθισμού» που πολύ μελετημένασκόπευσε και ξεκαθάρισε τους χώρους του πνεύματος και της καλλιτεχνικής δημιουργίαςαφενός και του οργανωμένου συνδικαλισμού αφετέρου. Επέλεξε να ορθώσει το ανάστημά του και δεν πτοήθηκε από το φοβερό κυνήγι μαγισσών που είχε εξαπολύσει ο φοβερός γερουσιαστής Μακάρθι, με την ανοχή του κατεστημένου. Αρνήθηκε να κάνει δήλωση μετανοίας, αρνήθηκε να καταδώσει άλλους προοδευτικούς καλλιτέχνες και κατέφυγε στη Γαλλία. Η στάση του ήταν αντίθετη από τη στάση που τήρησε ο Ηλίας Καζάν, ο οποίος συνεργάστηκε με την Επιτροπή Αντιαμερικανικών Ενεργειών του Μακάρθι και από τότε οι δύο μεγάλοι καλλιτέχνες έπαψαν να έχουν οποιαδήποτε σχέση.

Στη Γαλλία ο Ζιλ Ντασέν σκηνοθέτησε το εξαιρετικό αστυνομικό «Ριφιφί» και κάποια στιγμή γνώρισε τη Μελίνα Μερκούρη. Η σχέση του με τη Μελίνα ήταν ταυτόχρονα και σχέση με την Ελλάδα. Σχέση αισθηματική, καλλιτεχνική και πολιτική. Αγάπησε παράφορα την μεγάλη Μελίνα, συνεργάστηκε καλλιτεχνικά μαζί της και έγινε ο πολιτικός καθοδηγητής της, καθώς ο ίδιος ήταν ένας πολύ καλλιεργημένος και βαθιά δημοκρατικός άνθρωπος. Από αυτή τη σχέση ωφελήθηκε τρομερά και η Ελλάδα, που έγινε η δεύτερη πατρίδα του. Γιατί ο Ντασέν σε όλη του τη ζωή αποδείκνυε ότι η συμπεριφορά του και οι πράξεις του ήταν πάντα σε αρμονία με τη δημοκρατική του συνείδηση και τα λόγιατου.

Με το «Ποτέ την Κυριακή» ο Ζιλ Ντασέν -μαζί βέβαια με την μεγάλη Μελίνα και με τη βοήθεια της μουσικής του Μάνου Χατζιδάκι- συνέβαλε σε τρομερό βαθμό στην ανάπτυξη του ελληνικού τουρισμού, καθώς η ταινία του ισοδυναμούσε με διαφημιστική καμπάνια πολλών εκατοντάδων εκατομμυρίων δολαρίων. Στη διάρκεια της δικτατορίας έδωσε ακούραστος τη μάχη εναντίον του καθεστώτος των συνταγματαρχών σε Ευρώπη και Αμερική. Όταν το ΠΑΣΟΚ βρισκόταν στην εξουσία και η Μελίνα ήταν υπουργός Πολιτισμού, ο Τζούλι ήταν πάντα το στήριγμά της στο παρασκήνιο σαν πιστός σύντροφος, σαν άνθρωπος των τεχνών, σαν πολιτικοποιημένος πολίτης και συνέβαλε τα μέγιστα ώστε να δουν «άσπρη μέρα» οι καλλιτέχνες. Και βέβαια από τότε, ως προχθές που πέθανε, ήταν αφοσιωμένος στον αγώνα για τηεπιστροφή των μαρμάρων του Παρθενώνα στην Ελλάδα.

Ο Ζιλ Ντασέν ήταν ένας σπάνιος, χαρισματικός, θαρραλέος, βαθύτατα δημοκρατικός και άκρως πολιτικοποιημένος άνθρωπος. Η Ελλάδα του οφείλει πολλά και σωστά τον τιμά!

Αγγελος Στάγκος
[email protected]

Ακολουθήστε το reporter.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο reporter.gr