Πέρα από τις διπλωματικά διατυπωμένες θέσεις που διατύπωσε ο πρωθυπουργός μιλώντας προ ημερών στο τουρκικό πρακτορείο ειδήσεων Anadolu, ότι δηλαδή η ελληνική κυβέρνηση και ο ίδιος προσωπικά είναι έτοιμος να καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια για τη βελτίωση των σχέσεων Ελλάδας-Τουρκίας, όλοι γνωρίζουν ότι η ουσιαστική βελτίωση περνά μέσα από το θέμα του Αιγαίου και το Κυπριακό, όπου οι θέσεις της Τουρκίας είναι εντελώς διαφορετικές. Αλλά και η προϋπόθεση που έθεσε ο πρωθυπουργός για την ευρωπαϊκή πορεία της Τουρκίας, δηλαδή η αναγνώριση της Κύπρου από την Τουρκία απέχει παρασάγκας από τις θέσεις της τουρκικής διπλωματίας.

Με τα δεδομένα αυτά, η είδηση της επίσκεψης μάλλον δεν θα είναι άλλη από την ίδια την επίσκεψη, που είναι η πρώτη επίσημη μετά από 48 χρόνια, από τις 7 Μαϊου 1959, οπότε ο θείος του νυν πρωθυπουργού είχε συναντηθεί με τον τούρκο ομόλογό του Αντνάν Μεντερές. Το μόνο που μπορεί να βγει είναι μια ενδεχόμενη συμφωνία για επέκταση των Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (ΜΟΕ) μεταξύ των δυο χωρών, ή κάποια εμπορική συμφωνία. Τα κατεξοχήν "πολιτικά" προβλήματα θα μείνουν και πάλι στην ατζέντα για επίλυση στο απώτερο μέλλον.

Ο Κ. Καραμανλής θα είναι ο έκτος Ελληνας πρωθυπουργός από την ανακήρυξη της Τουρκικής Δημοκρατίας, ο οποίος επισκέπτεται τη γειτονική χώρα. Εχουν προηγηθεί ο Ελευθέριος Βενιζέλος το 1930, ο Παναγής Τσαλδάρης το 1933, ο δικτάτορας Ιωάννης Μεταξάς το 1938, ο Αλέξανδρος Παπάγος το 1953 και ο Κωνσταντίνος Καραμανλής το 1959. Με τέτοια προηγούμενα έχει να «αναμετρηθεί» ο σημερινός πρωθυπουργός. Βεβαίως, οι συνθήκες και το διεθνές σκηνικό είναι εντελώς διαφορετικό, αλλά οι συγκρίσεις είναι αναπόφευκτες...

Η επίσκεψη του 1959 έγινε τρεις μόλις μήνες μετά την υπογραφή των συμφωνιών της Ζυρίχης-Λονδίνου που είχαν καθορίσει την ανεξαρτησία της Κύπρου και το καθεστώς στο νησί. Είναι χαρακτηριστικό ότι τις μέρες εκείνες περίσσευαν οι παραλληλισμοί εκατέρωθεν και τα μεγάλα λόγια για τη λύση του Κυπριακού, που δηλητηρίαζε έως τότε τις ελληνοτουρκικές σχέσεις.

Χαρακτηριστική είναι και η τότε δήλωση του Κωνσταντίνου Καραμανλή ότι «τα λοιπά προβλήματα δεν είναι πλέον παρά λεπτομέρειαι αι οποίαι ρυθμίζονται ευκόλως»! Και για «τα λοιπά προβλήματα» (το Βαλκανικό Σύμφωνο, το θέμα της αλιείας και τέλος το θέμα των εκατέρωθεν μειονοτήτων) άλλωστε, στο κοινό ανακοινωθέν θα υπογραμμίζεται «η πλήρης ταυτότης αντιλήψεων». Σήμερα κανείς δεν μπορεί να μιλήσει για ταυτότητα αντιλήψεων, στα θέματα του Αιγαίου ή στο ακόμα ανοιχτό Κυπριακό, ούτε για λεπτομέρειες που ρυθμίζονται εύκολα. Αντίθετα πρόκειται για αιχμηρά ανοιχτά θέματα που μπορούν ανά πάσα στιγμή να προκαλέσουν μια νέα κρίση στα ελληνοτουρκικά.

Φυσικά απουσιάζει σήμερα η ανεδαφικότητα των τότε πολιτικών εκτιμήσεων για εύκολη επίλυση των αμοιβαίων προβλημάτων, καθώς οι διπλωματικές αντιπροσωπείες και των δύο πλευρών έχουν δοκιμάσει τα όρια τους αρκετές φορές πέφτοντας πάνω σε αδιάβατους σκοπέλους, που γίνονται ογκωδέστεροι με το τουρκικό casus belli να επικρέμεται πάνω από το Αιγαίο.

Η ελληνική πλευρά μάλιστα φοβάται τις τουρκικές προκλήσεις κατά τη διάρκεια τις επίσκεψης, όπως αυτές κατά την επίσκεψη Μολυβιάτη πριν από τρία περίπου χρόνια, που επικαλείται άσκηση του λιμενικού προκειμένου να απαγορεύσει την προσέγγιση ελληνικών ψαροκάικων γύρω από τα Ίμια, ειδικά μετά την προσπάθεια των τουρκικών Μέσων Επικοινωνίας να προκαλέσουν νέα ένταση στα ελληνοτουρκικά στα τέλη του Δεκέμβρη.

Σαράντα εννιά χρόνια ύστερα από την τελευταία επίσκεψη Ελληνα πρωθυπουργού στην Τουρκία, το ερώτημα είναι αν το τωρινό ταξίδι θα περάσει στην ιστορία ως σταθμός στις ελληνοτουρκικές σχέσεις ή στις υποσημειώσεις της. Αν θα καταταχθεί στο πλαίσιο των τυπικών επαφών, ως προς τον πυρήνα των ελληνοτουρκικών διαφορών, που έχουν γίνει τόσες φορές στο παρελθόν ή θα προσφέρει ένα επιπλέον λιθαράκι στην επίλυση των χρόνιων ελληνοτουρκικών διαφορών.

Μάνος Ρούσσος

Ακολουθήστε το reporter.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο reporter.gr