«Είχαμε πολιτικές διαφωνίες και αποχωρήσαμε με μεγάλες δυσκολίες, δεν φεύγεις έτσι εύκολα», είπε η Σία Αναγνωστοπούλου, λίγο πριν από τη συνεδρίαση της ομάδας των 11 βουλευτών που αποχώρησαν από τον ΣΥΡΙΖΑ, οι οποίοι θα αποφασίσουν για την Κοινοβουλευτική Ομάδα, τα πρόσωπα και τους ρόλος που καθείς θα αναλάβει.

«Ένοχη σιωπή» καταλογίζει στην κυβέρνηση η εκπρόσωπος του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, Δώρα Αυγέρη για το θέμα του «παράνομου νεφρολογικού κέντρου στο οποίο φέρονται να είναι συνεταίροι συγγενικά πρόσωπα βουλευτή της ΝΔ».

Ολοκληρώθηκε το βράδυ του Σαββάτου (25/11) η συνεδρίαση του Κεντρικού Συμβουλίου της Νεολαίας ΣΥΡΙΖΑ. Κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης υπέβαλλαν την παραίτηση τους από το όργανο αρκετά από τα μέλη.

Συνεχίζονται οι αποχωρήσεις στον ΣΥΡΙΖΑ σε ολόκληρη την Ελλάδα. Το Σάββατο (25/11) την έξοδο από το κόμμα ανακοίνωσαν με ένα συλλογικό κείμενο 50 μέλη της ΟΜ των Πανεπιστημιακών του ΣΥΡΙΖΑ στη Θεσσαλονίκη.

Όπως εξηγούν στην επιστολή τους, «ο Στέφανος Κασσελάκης, αφότου ανέλαβε Πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ., συνεπικουρούμενος από προσωποπαγή ηγετική ομάδα, εκδηλώνει μια αρχηγοκεντρική πολιτική συμπεριφορά και αναπτύσσει διχαστικό και αντιφατικό λόγο, ο οποίος καθόλου δεν συνάδει με τις αρχές και τη δημοκρατική λειτουργία της ανανεωτικής και ριζοσπαστικής αριστεράς».

Παρότι δηλώνουν υπερήφανοι για τη διακυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ αλλά και όσα πέτυχε ασκούν κριτική για τη στάση που κράτησε το κόμμα από το 2018 και μετά. «Η απεύθυνση του ΣΥΡΙΖΑ στη λαϊκή κοινωνική βάση του άρχισε να φθίνει. Το κόμμα επιχείρησε ένα θαμπό κοινωνικό άνοιγμα προς ό,τι αποκλήθηκε «μεσαία τάξη», κάτι το οποίο σε πολιτικό επίπεδο αντιστοιχούσε σε μερική στροφή προς το «Κέντρο» του πολιτικού συστήματος, χωρίς καν να αναληφθούν πρωτοβουλίες για ενσωμάτωσή του στο αξιακό σύστημα της Αριστεράς. Βαθμιαίως, η κοινωνική βάση της Αριστεράς (εργάτες, αγρότες, επαγγελματοβιοτέχνες, δημόσιοι και ιδιωτικοί υπάλληλοι, εκπαιδευτική κοινότητα) συρρικνώθηκε, όπως επίσης παραμερίσθηκαν οι κοινωνικές συλλογικότητες (επιστημονικές ενώσεις, αυτοδιοικητικές παρατάξεις κ.ά) ως συνομιλητές του κόμματος. Το κόμμα μετεξελίχθηκε σταδιακά αποκτώντας μια μονιμότερη αρχηγική δομή, παραμερίζοντας την επίδραση των μελών και των οργανώσεών του προς την κυβέρνηση και τον πρωθυπουργό».

Ολόκληρη η επιστολή των 50 πανεπιστημιακών

«Α. Με δύο προηγούμενες επιστολές, που απευθυνόταν προς τον Πρόεδρο και τους δύο Γραμματείς του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ., η Οργάνωση Μελών Πανεπιστημιακών ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. Θεσσαλονίκης είχε εκθέσει έντονες ανησυχίες ως προς την πορεία του κόμματος, το οποίο εγκαταλείπει με ραγδαίο ρυθμό τη ριζοσπαστική Αριστερά και την εσωκομματική δημοκρατία.

Ο Στέφανος Κασσελάκης, αφότου ανέλαβε Πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ., συνεπικουρούμενος από προσωποπαγή ηγετική ομάδα, εκδηλώνει μια αρχηγοκεντρική πολιτική συμπεριφορά και αναπτύσσει διχαστικό και αντιφατικό λόγο, ο οποίος καθόλου δεν συνάδει με τις αρχές και τη δημοκρατική λειτουργία της ανανεωτικής και ριζοσπαστικής αριστεράς.

Άλλοτε καλεί να μην δαιμονοποιείται ο καπιταλισμός, κι άλλοτε εκθειάζει την Αριστερά. Καλεί υπέρ της ενότητας, αλλά προωθεί διαγραφές στελεχών, και μάλιστα με όρους «εσωτερικού εχθρού». Προσβάλλει με ακραία φρασεολογία στελέχη και την ιστορία της αριστεράς, ενώ επιτρέπει συνεργάτες σε του να απαγορεύουν με πρωτόγνωρο αυταρχισμό τις διαφωνίες. Εξαγγέλλει δημοψήφισμα για διαγραφή στελεχών, οι οποίες θεσμικά προϋποθέτουν διαβούλευση και αιτιολογία και αποτελούν έργο της Επιτροπής Δεοντολογίας. Χρησιμοποιεί ιατρικούς όρους (που δυστυχώς παραπέμπει ακροδεξιά τακτική), αλλά και ανιστόρητες αναφορές για πέμπτη φάλαγγα και αποστάτες, προς απαξίωση των διαφωνούντων εντός του κόμματος. Απαξιώνει και παρακάμπτει συλλογικά όργανα, ενεργώντας αυθαίρετα με απροειδοποίητες αλλαγές υπευθύνων σε όργανα ή δημιουργώντας νέα όργανα. Άλλοτε εκθειάζει και άλλοτε κατακρίνει επιπόλαια προηγούμενες εμβληματικές συλλογικές αποφάσεις (αποθεματικό ρευστότητας, δημοσιονομικό «μαξιλάρι» των 37 δισ. ευρώ). Υποστηρίζει ότι απευθύνεται «αδιαμεσολάβητα» στο κοινό, εξαγγελία ανέφικτη και ασύμβατη με το σύγχρονο χαρακτήρα της εσωτερικής δημοκρατίας αριστερού κόμματος, η οποία είτε είναι αντιπροσωπευτική, είτε δεν είναι δημοκρατία και όπου η αντιπροσώπευση δεν περιορίζεται σε ανάθεση με την ανάδειξη του ηγέτη αλλά είναι μια συνεχής δημιουργική σύνθεση μεταξύ συντρόφων και τάσεων.

Β. Κοινός τόπος σήμερα είναι ότι στο σημείο αυτό δεν φθάσαμε βεβαίως ξαφνικά και χωρίς λάθη. Σε αυτήν την οριακή, όπως την αισθανόμαστε, στιγμή, είναι χρήσιμο να γίνει μια συνοπτική αποτίμηση της πρόσφατης πορείας του ΣΥΡΙΖΑ.

Στη μνημονιακή περίοδο, η πρώτη κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ  από το 2015 έως το 2018, κλήθηκε να παραγάγει ένα τιτάνιο έργο, κάτω από τον συνεχή πολιτικό πόλεμο που δέχτηκε από την τριάδα των δανειστών της χώρας («Τρόικα»: Κομισιόν, ΕΚΤ, ΔΝΤ), αλλά και από την τότε αντιπολίτευση. Το δημοψήφισμα για την αποδοχή ή μη της δανειακής συμφωνίας, που επρόκειτο να μας επιβληθεί, είχε ένα αδύνατο σημείο, ότι ήταν κάπως δυσερμήνευτο το ερώτημα γύρω από το «ΝΑΙ ή ΟΧΙ». Παρ’ όλα αυτά, οι πολίτες αντιλήφθηκαν τον άνισο αγώνα που έδινε η τότε κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ και στις εκλογές του  Σεπτεμβρίου 2015 στήριξαν την προσπάθεια της κυβέρνησης για μείωση των συνεπειών του 3ου μνημονίου.

Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ παρέλαβε μια παταγωδώς χρεωκοπημένη οικονομία από τις κυβερνήσεις της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ. Αντέστρεψε την καθοδική πορεία της χώρας και παρέδωσε στην επόμενη κυβέρνηση μια αρκούντως ανορθωμένη οικονομία, με δημοσιονομικό «μαξιλάρι» ασφαλείας 37 δισ. Ευρώ και όχι με μια νέα προληπτική πιστωτική γραμμή, που επιθυμούσε η ΝΔ. Η έξοδος από το μνημόνιο ήταν άθλος που δεν θα είχε επιτευχθεί από άλλη κυβέρνηση. Όπως άλλωστε και οι διπλωματικές πρωτοβουλίες για τη διεθνή συνθήκη των Πρεσπών, την οποία η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ διαπραγματεύτηκε και συνυπέγραψε με αίσθημα ευθύνης, παρά το πολιτικό κόστος, για την συνολική επίλυση ενός χρόνιου ζητήματος στα βόρεια σύνορά μας, σε συνθήκες γενικευμένης γεωπολιτικής αστάθειας στην περιοχή.

Παράλληλα στηρίχθηκαν οι κοινωνικά ασθενέστεροι, με δωρεάν περίθαλψη στα νοσοκομεία, με τολμηρή ενίσχυση της δημόσιας υγείας και της δημόσιας παιδείας (σχολικά γεύματα), με διασφάλιση των κοινών αγαθών (νερό, ρεύμα). Έγιναν  θεσμικές εμβληματικές παρεμβάσεις στην εκπαίδευση και στην έρευνα (όπως ν.4429/2016, ν.4485/17, ν.4521/2018, ν.4547/18, ν.4610/19, Τεχνική εκπαίδευση, κ.ά.). Σημειώθηκε σαφής βελτίωση των συνθηκών κράτησης φυλακισμένων, που ήταν  αφόρητες και οδηγούσαν σε διεθνείς καταδίκες της χώρας, ενώ έγιναν και σημαντικές θεσμικές παρεμβάσεις, όπως π.χ. το σύμφωνο συμβίωσης, η αποποινικοποίηση ομοφυλοφιλικών πράξεων, ο εκσυγχρονισμός του ποινικού κώδικα, κ.ά.

Για το κυβερνητικό αυτό έργο είμαστε ικανοποιημένοι/ες, και περήφανοι/ες, διότι αυτό επιτεύχθηκε μέσα στις αντίξοες συνθήκες. Ωστόσο, από το 2018 κι έπειτα, όταν αποκτήθηκε επί τέλους η δυνατότητα για περισσότερο αδέσμευτη νομοθέτηση και διακυβέρνηση, δεν προλάβαμε ή ίσως η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ δεν φρόντισε εγκαίρως και σε ικανό βαθμό να χαράξει μια ποιοτικά νέα πολιτική κατεύθυνση για τη χώρα, δόθηκαν ωστόσο πρώτες «ανάσες» στις συλλογικές συμβάσεις εργασίας και γενικά στις εργασιακές σχέσεις.

Η απεύθυνση του ΣΥΡΙΖΑ στη λαϊκή κοινωνική βάση του άρχισε να φθίνει. Το κόμμα επιχείρησε ένα θαμπό κοινωνικό άνοιγμα προς ό,τι αποκλήθηκε «μεσαία τάξη», κάτι το οποίο σε πολιτικό επίπεδο αντιστοιχούσε σε μερική στροφή προς το «Κέντρο» του πολιτικού συστήματος, χωρίς καν να αναληφθούν πρωτοβουλίες για ενσωμάτωσή του στο αξιακό σύστημα της Αριστεράς. Βαθμιαίως, η κοινωνική βάση της Αριστεράς (εργάτες, αγρότες, επαγγελματοβιοτέχνες, δημόσιοι και ιδιωτικοί υπάλληλοι, εκπαιδευτική κοινότητα) συρρικνώθηκε, όπως επίσης παραμερίσθηκαν οι κοινωνικές συλλογικότητες (επιστημονικές ενώσεις, αυτοδιοικητικές παρατάξεις κ.ά) ως συνομιλητές του κόμματος. Το κόμμα μετεξελίχθηκε σταδιακά αποκτώντας μια μονιμότερη αρχηγική δομή, παραμερίζοντας την επίδραση των μελών και των οργανώσεών του προς την κυβέρνηση και τον πρωθυπουργό.

Η αυτοκριτική για την εκλογική ήττα στις αυτοδιοικητικές εκλογές, στις ευρωεκλογές και στις βουλευτικές εκλογές του 2019 δεν έγινε συστηματικά και συγκροτημένα στο σύνολο των οργανώσεων του κόμματος. Από το 2019 κι εντεύθεν ο ΣΥΡΙΖΑ προσέλαβε έναν αρχηγοκεντρικό χαρακτήρα, ως μόνιμο γνώρισμα πλέον. Αντί οι επιλογές προσώπων με συντονιστικούς ρόλους (π.χ. αυτοδιοικητικά και άλλα στελέχη), η παραγωγή θέσεων και η λήψη αποφάσεων για κρίσιμα θέματα (πράσινο ή μπετόν, κλπ.) να ξεκινούν από διαβουλεύσεις τοπικών και κλαδικών Οργανώσεων, οι αποφάσεις λαμβάνονταν άνωθεν. Ειδική είναι η περίπτωση της πολιτικής εργασίας, όπου τα καίρια αιτήματα του εργατικού κινήματος εντάχθηκαν στο Πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ ΠΣ για τα εργασιακά. Γενικά το κόμμα, αν και θα έπρεπε να λειτουργεί ως αναγκαίος δίαυλος δημοκρατικής αντιπροσώπευσης μεταξύ ηγεσίας και βάσης, υποτιμήθηκε. Επιπλέον, η αδιαφορία του κόμματος για αντιπροσώπευση των μαζικών χώρων και για λογοδοσία συνδυάστηκε καλόπιστα με θεωρίες «περί άμεσης δημοκρατίας», οι οποίες βέβαια μπορεί να είναι λειτουργικές και αναγκαίες για μικρές κοινότητες και κινήματα, όμως είναι πρακτικά ανεφάρμοστες στο συνολικό πληθυσμό.

Σήμερα ζούμε σε μια ιστορική περίοδο, στην οποία οι διεκδικήσεις της ριζοσπαστικής Αριστεράς για ουσιαστική δημοκρατία, για τη δυνατή ελαχιστοποίηση της κοινωνικής ανισότητας και για κοινωνικό κράτος δικαίου μπορούν να συναντηθούν με αυτές της μεγάλης κοινωνικής πλειοψηφίας. Σε αυτήν την πρόκληση ο ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. θα όφειλε να ανταποκριθεί αποτελεσματικά, πιο τολμηρά και με ένα σφαιρικό πρόγραμμα διακυβέρνησης. Ατυχώς όμως ακολουθήθηκε πορεία υποβάθμισης τόσο των ριζοσπαστικών στοιχείων της Αριστεράς όσο και των ουσιαστικών αρχών της δημοκρατίας (συμμετοχή, αντιπροσώπευση, λογοδοσία).

Ο ανεξάρτητος βουλευτής Νάσος Ηλιόπουλος, μίλησε το Σάββατο (25/11) στο MEGA για την αποχώρησή του από τον ΣΥΡΙΖΑ και για την νέα σελίδα που ανοίγεται με τη δημιουργία νεου κόμματος.