Αρχικά, από την έρευνα της Metron Analysis, η οποία διενεργήθηκε κατά το διάστημα 26 Φεβρουαρίου έως 3 Μαρτίου και παρουσιάστηκε από τους κκ. Στ. Φαναρά και Γ. Μπαλμπανίδη, αναδύθηκαν δύο βασικές συνισταμένες: (α) η ανησυχία των πολιτών για το αδιάβλητο των διαδικασιών απονομής της δικαιοσύνης και το έλλειμμα «δημοκρατικότητας» στη χώρα· (β) οι φόβοι για την πορεία της Δύσης και τη θέση της ΕΕ εντός των εκτεταμένων γεωπολιτικών αλλαγών.

Πιο αναλυτικά, ως προς τα συναισθήματα και τις προσδοκίες που γεννά η τρέχουσα κατάσταση στο εσωτερικό της χώρας, εξέχουσα θέση κατέχει, όπως φάνηκε από την έρευνα, η απαισιοδοξία (49%) και ο θυμός (43%), έπεται ο φόβος (22%), ενώ μόλις 1 στους πέντε πολίτες περίπου διατηρεί ακόμη την αισιοδοξία του (24%).

Βασικό αίτημα: Περισσότερη δικαιοσύνη

Ακόμη, το 59% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι το πόρισμα του ΕΟΔΑΣΑΜ για το δυστύχημα των Τεμπών δεν φάνηκε να δικαίωσε ούτε την κυβέρνηση, ούτε όμως και την αντιπολίτευση, ενώ στην πρώτη θέση των ζητημάτων που απασχολούν την πλειοψηφία των πολιτών αναδείχθηκε – όπως και σε προηγούμενες πρόσφατες έρευνες – το θέμα της δικαιοσύνης και της λειτουργίας του κράτους δικαίου, σε ποσοστό 46%. Όπως σημείωσε, μάλιστα, ο κ. Φαναράς, το ζήτημα της δικαιοσύνης έχει καταγράψει σταδιακή άνοδο τους τελευταίους δύο με τρεις μήνες, ενώ σε προηγούμενες μετρήσεις βρισκόταν συνήθως στο 10% ή το ξεπερνούσε οριακά.

Στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκαν και οι απαντήσεις όσων συμμετείχαν στις συγκεντρώνεις για τα Τέμπη της 28^ης Φεβρουαρίου: για το 76% των ερωτηθέντων το αίτημα απονομής δικαιοσύνης ήταν ο πρώτος λόγος, για τον οποίο κατέβηκαν στο δρόμο, ενώ ακολουθεί η ανάγκη συμπαράστασης στις οικογένειες των θυμάτων (52%) και η ανάγκη αντίδρασης απέναντι στην κυβέρνηση (33%). Παράλληλα, το 28% των ερωτηθέντων θα χαρακτήριζε το κράτος ως «αναποτελεσματικό» (το 24% ως «εχθρικό») και το 64% αξιώνει την απλοποίηση των διαδικασιών απονομής της δικαιοσύνης, θεωρώντας την ως μία κομβική μεταρρύθμιση.

Η δημοκρατία σε κρίση

Πολύ ενδιαφέρουσα – και δηλωτική της ανησυχίας των πολιτών για τους δημοκρατικούς θεσμούς – ήταν και η απάντηση στο ερώτημα περί δημοκρατικότητας, καθώς το 57% των ερωτηθέντων απάντησε ότι υπάρχει έλλειμμα δημοκρατίας στη διακυβέρνηση της χώρας, το 21% θεωρεί ότι η κατάσταση δεν είναι καλή, ούτε όμως και κακή, ενώ μόλις ένα 22%, οι περισσότεροι εκ των οποίων ανήκουν στις τάξεις της κεντροδεξιάς, δήλωσε ικανοποιημένο. Γενικώς, αυτό που φάνηκε να προβληματίζει περισσότερο τους πολίτες είναι η αίσθηση αδυναμίας των ελεγκτικών μηχανισμών να λειτουργήσουν αμερόληπτα, αποτελεσματικά και άμεσα.

Κάτι ακόμη που αποδεικνύει, όπως εξήγησαν οι κκ. Φαναράς και Μπαλαμπανίδης, ότι οι πολίτες αισθάνονται πως βρισκόμαστε εν μέσω πολιτικής κρίσης είναι η προτίμηση, σε ποσοστό 57%, για κυβερνήσεις συνεργασίας, ενώ την αυτοδυναμία προτιμά το 40%, δηλαδή όσοι είναι ικανοποιημένοι (λιγότερο ή περισσότερο) από τη λειτουργία των δημοκρατικών θεσμών.

Άσχετο με τις παραπάνω απαντήσεις δεν είναι και ότι το κοινό απεύθυνσης της ΝΔ φαίνεται να περιορίζεται και έτσι οι δεξαμενές από τις οποίες θα μπορούσε να αντλήσει ψήφους σε περίπτωση εκλογών να συρρικνώνονται. Αυτοί που απάντησαν ότι το κυβερνών κόμμα αποτελεί μία εκ των βασικών επιλογών τους σε περίπτωση εκλογών αγγίζουν το 29%, τη στιγμή που τον Δεκέμβριο το αντίστοιχο ποσοστό ανερχόταν σε 44%. Πιο περιορισμένες απώλειες έχει το ΠΑΣΟΚ, με 40% τον Μάρτιο έναντι 47% τον Δεκέμβριο, ενώ άνοδο σημείωσε η Πλεύση Ελευθερίας με 33% έναντι 27% προ τριών μηνών.

Στην κρίσιμη ερώτηση για το εάν υπάρχει άλλη επιλογή πέραν του Κ. Μητσοτάκη για να αναλάβει το τιμόνι της χώρας, οι απαντήσεις δεν ταυτίζονται με το κυβερνητικό αφήγημα, αφού σε ποσοστό 66% οι ερωτηθέντες αμφισβητούν την καταλληλότητα του κ. Μητσοτάκη, ενώ το μειοψηφικό 31% απαντά ότι ο νυν πρωθυπουργός είναι η μοναδική ρεαλιστική επιλογή. Αυτό το 66% δεν δείχνει κάποιον άλλον ως καταλληλότερο για τον πρωθυπουργικό θώκο, αλλά εκφράζει μία διάχυτη δυσφορία και επιθυμία για αλλαγή λόγω της παρούσας κατάστασης. Παρ’ όλα αυτά, φαίνεται πως η Ζωή Κωνσταντοπούλου αρχίζει να διαμορφώνει τις προϋποθέσεις για να παίξει το ρόλο του δεύτερου αυτού πόλου, που προς το παρόν λείπει, ενώ ταυτόχρονα – και σε συνδυασμό με την προηγούμενη ερώτηση σχετικά με το voting consideration – φαίνεται πως η ικανότητα συσπείρωσης της ΝΔ είναι, αυτή τη στιγμή, υπό αμφισβήτηση.

Η Δύση σε πορεία παρακμής

Ως προς τα διεθνή ζητήματα, η πλειοψηφία των ερωτηθέντων θεωρεί ότι η επίδραση του Τραμπ είναι αρνητική για την Ελλάδα, ενώ ως κυριότερη απειλή βλέπει την Τουρκία (52%), με τις ΗΠΑ να ακολουθούν στη δεύτερη θέση (31%) και με τη Ρωσία (5%) και την Κίνα (2%) να έπονται.

Την αδυναμία της Ευρώπης στην παρούσα συγκυρία φαίνεται να αναγνωρίζει το 63% των πολιτών, οι οποίοι απαντούν ότι θα ήθελαν η Ευρώπη να παίξει αυτόνομα στρατηγικό ρόλο, χωρίς αυτό να σημαίνει πως θα απομακρυνθεί από τις ΗΠΑ, ενώ το 59% απαντά πως ΕΕ και ΗΠΑ θα πρέπει να συνεχίζουν να πορεύονται μαζί και το 37% είναι αντίθετο με αυτήν την συμπόρευση. Πάντως, εξαιρετικά ενδιαφέρον είναι και ένα ακόμη εύρημα· στην ερώτηση σχετικά με την κατάσταση της Δύσης αυτή τη στιγμή, το 59% απαντά ότι η Δύση βρίσκεται σε πορεία παρακμής.

Ελλάδα: Μία «υβριδική» δυτική χώρα – Βασικό πρόβλημα η εθνική ασφάλεια 

Η Ελλάδα μετά την ανατροπή των ισορροπιών, αφού έχουμε ήδη εισέλθει στην εποχή της αβεβαιότητας και του «πολιτικού βολονταρισμού» του Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος «θεωρεί ότι γράφει ιστορία με διατάγματα», ήταν ο βασικός άξονας επί του οποίου κινήθηκε η τοποθέτηση του Ευάγγελου Βενιζέλου, ο οποίος ξεκίνησε με την παραδοχή ότι η έλευση Τραμπ ανατρέπει την πρόσληψη που είχαμε για τον κόσμο με αξιακές, ιδεολογικές και γεωπολιτικές αναφορές.

Σχολιάζοντας τα αποτελέσματα της έρευνας της Metron Analysis, o κ. Βενιζέλος είπε πως είναι εμφανής η αντίδραση σε μία κρίση νομιμοποίησης και εκπροσώπησης την οποία αισθάνονται οι πολίτες, ενώ σημείωσε ότι, σε επίπεδο εξωτερικής πολιτικής, θα έπρεπε να μας ανησυχεί το ζήτημα της ασφάλειας της χώρας, που αναδύεται αυτή τη στιγμή ως το βασικότερο πρόβλημα της Ελλάδας, αφού δεν είναι πλέον αυτονόητο ότι σε ένα «θερμό» επεισόδιο με την Τουρκία οι ΗΠΑ θα παρέμβουν. Ωστόσο, εάν δεν παρέμβουν οι ΗΠΑ γρήγορα και καθοριστικά, όπως έκαναν κατά το παρελθόν, για να μετατρέψουν το επεισόδιο σε μία απλή διπλωματική διαδικασία, κανείς δεν πιστεύει ότι θα βρεθεί κάποιος άλλος να το κάνει, τόνισε ο κ. Βενιζέλος.

Όπως είναι προφανές, ένα τέτοιο σενάριο θέτει εν αμφιβόλω την ασφάλειας της χώρας, τη στιγμή, δε, που βασική προϋπόθεση της ένταξης και παραμονής της Ελλάδας στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ είναι η ικανότητα τους να μας παρέχουν προστασία έναντι της Τουρκίας σε περίπτωση που χρειαστεί και όχι το γεγονός πως συμμεριζόμαστε την κοινή ευρωπαϊκή αντίληψη σχετικά με το ότι η Ρωσία και η Κίνα αποτελούν τους νέους αναδυόμενους κινδύνους για την Ευρώπη. Υπό αυτήν την έννοια, η Ελλάδα ήταν, και παραμένει, όπως σημείωσε ο κ. Βενιζέλος, μία «υβριδική» δυτική χώρα.

Όσο για την ΕΕ, ο κ. Βενιζέλος σημείωσε ότι δεν θα πρέπει να υποκύψει σε μία λογική αναθεωρητισμού, αλλά να πείσει τις ΗΠΑ ότι η Ευρώπη είναι κρίσιμη για την αμερικανική ασφάλεια, ενώ ως προς την ευρωπαϊκή ασφάλεια αναγνώρισε τον κομβικό ρόλο του Ηνωμένου Βασιλείου και ως προς τη θέση της Τουρκίας είπε πως υπό πολλές προϋποθέσεις δεν θα ήταν απίθανοι να προκύψει ζήτημα για ένα Ελσίνκι-2.

Για τα εσωτερικά της χώρας, ο κ. Βενιζέλος τόνισε χαρακτηριστικά ότι η Ελλάδα χρειάζεται μία «νέα συναίνεση με συνείδηση της ιστορικότητας», καθώς, όπως είπε, αυτό που λείπει από τη χώρα είναι ένας φορέας «που να ασκεί την πολιτική ηγεμονία με συνείδηση της ιστορίας και που να απαντά στο πρόβλημα της εθνικής ασφάλειας». Χρειάζεται, όπως υπογράμμισε ο Ευάγγελος Βενιζέλος, μία «ανασύνταξη της μνήμης μας, των προτεραιοτήτων και των απαιτήσεών μας», προκειμένου να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα δημοκρατίας, τα οποία, όπως είπε, δεν λύνονται με μία «βιαστική διακήρυξη περί επιστροφής στην κανονικότητα», η οποία τελικά «ενισχύει τις αντισυστημικές δυνάμεις» και το λαϊκισμό.

Η Δύση κέρδισε τον Ψυχρό Πόλεμο κι έχασε την ειρήνη

Το κεντρικό ερώτημα του εάν η Ευρώπη μπορεί να «μιλήσει» με μία φωνή προσπάθησε να προσεγγίσει ο πρόεδρος του ΕΛΙΑΜΕΠ, Λουκάς Τσούκαλης, λέγοντας ότι βασικό στοιχείο στην παρούσα στην συγκυρία, ως προς τη σχέση της Ευρώπης με τις ΗΠΑ, είναι η μη προβλεψιμότητα του Ντ. Τραμπ, οι αργοί ρυθμοί με τους οποίους κινείται η ΕΕ των 27 κρατών-μελών, αλλά και το να αποφασίσει η Ευρώπη ποια σχέση θέλει να έχει με την Ρωσία μεταπολεμικά.

Σε μία πολιτική κοινής ευρωπαϊκής ασφάλειας, τόσο η Τουρκία, όσο και το Ηνωμένο Βασίλειο θα παίξουν ρόλο, όπως εξήγησε ο κ. Τσούκαλης, ενώ είναι ξεκάθαρο, όπως σημείωσε, ότι όποια μορφή και να λάβει η εκεχειρία Ουκρανίας-Ρωσίας, η ΕΕ θα κληθεί να αναλάβει το μεγαλύτερο κόστος της ανοικοδόμησης της πληγείσας Ουκρανίας και της διασφάλισης μίας διαρκούς και σταθερής ειρήνης στο εξής.

Στο πλαίσιο αυτό, ο πρόεδρος του ΕΛΙΑΜΕΠ αναγνώρισε πως μικρότερα και πιο ευέλικτα σχήματα, όπως η «συμμαχία των προθύμων», ανέκαθεν λειτουργούσαν καλύτερα, ταχύτερα και πιο αποτελεσματικά, προωθώντας τη λήψη αναγκαίων αποφάσεων. Ακόμη, με δεδομένο την κομβικό ρόλο της Τουρκίας για την ευρωπαϊκή ασφάλεια, ο κ. Τσούκαλης είπε πως αν η Ελλάδα προσπαθήσει να αποκλείσει τη γείτονα χώρα υπάρχει ο κίνδυνος να βρεθεί απομονωμένη, ενώ την ίδια στιγμή μία αναβίωση του Ψυχρού Πολέμου στην Ευρώπη, η οποία μέχρι στιγμής με την πολιτική της ενισχύει το καθεστώς της Μόσχας, θα ήταν, η χειρότερη δυνατή εξέλιξη.  

Και, φυσικά, η Ευρώπη θα πρέπει να πάψει να παραγνωρίζει, όπως υπογράμμισε ο πρόεδρος του ΕΛΙΑΜΕΠ, τις «κόκκινες» γραμμές του Πούτιν (όπως έκανε το μακρινό 2007 στην περίπτωση της Ουκρανίας), αλλά και τις απειλές Τραμπ, θεωρώντας ότι δεν θα υλοποιηθούν· ιδίως τη στιγμή που τα κράτη-μέλη της ΕΕ δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν το καθένα από μόνο του τους κινδύνους και τις απειλές, αλλά είναι απαραίτητη η μεταξύ τους συνεργασία.

Τη στιγμή, λοιπόν, που ο Αμερικανός πρόεδρος θεωρεί την ΕΕ ως μία «εχθρική οντότητα» και η ίδια η Ευρώπη έχει δώσει δείγματα συνεργασίας μόνο στα λόγια προς το παρόν, μία αμυντική ευρωπαϊκή συμμαχία χρειάζεται να λάβει υπόψη της τρεις βασικές παραμέτρους, κατά τον κ. Τσούκαλη, προκειμένου να έχει προοτικές να επιτύχει: (α) την πολιτική βούληση, (β) τα απαραίτητα χρήματα για τις αμυντικές δαπάνες και (γ) το ότι θα χρειαστεί αρκετός χρόνος μέχρι να φανούν τα απτά αποτελέσματα των ενεργειών των Ευρωπαίων ηγετών.

Ηλιάνα Χατζηδημητρίου 

Ακολουθήστε το reporter.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο reporter.gr