Τα μεγάλα εμπορικά πλεονάσματα που στηρίζουν την άνοδο του ευρώ, φαίνεται ότι θα αρχίσουν να συρρικνώνονται

Το πλεόνασμα τρεχουσών συναλλαγών της ευρωζώνης, αν και ακόμα σε υψηλά επίπεδα κατά τον Απρίλιο (21,6 δισ. ευρώ) και τον Μάιο (19,5 δισ. ευρώ), σταμάτησε να αυξάνεται. Το πλεόνασμα είχε εκτοξευθεί από 0,1% του ΑΕΠ το 2010 και 2011 σε 2,4% του ΑΕΠ το 2013 ενώ κατά τα πρώτους πέντε μήνες της φετινής χρονιάς ήταν κατά μέσο όρο 2,4%.

Το εμπορικό πλεόνασμα αγαθών βρέθηκε σε ελαφρά πτώση μετά το υψηλό του Μαρτίου 2013. Το συνδυασμένο εμπορικό πλεόνασμα αγαθών της Γερμανίας και της Ολλανδίας, από μόνο του, είναι περίπου διπλάσιο σε σχέση με το αντίστοιχο της ευρωζώνης ως σύνολο ενώ τα  εμπορικά ελλείμματα αγαθών της Ισπανίας, Πορτογαλίας και Ελλάδας διευρύνθηκαν ξανά προκαλώντας ανησυχία.

Καθώς το ευρώ βρέθηκε σε χαμηλά τον Ιούλιο του 2012, δεν αποτελεί έκπληξη να βλέπουμε αλλαγές στις τάσεις του εμπορίου λαμβάνοντας υπόψη τις καθυστερήσεις (lags) σύμφωνα με τη θεωρία της J-καμπύλης. Το μειωμένο εμπόριο μεταξύ των χωρών του ευρώ αποδεικνύει ότι η οικονομική ανάκαμψη (που παραμένει απογοητευτική στις χώρες της περιφέρειας) και η συνεπαγόμενη αύξηση της εγχώριας ζήτησης δεν είναι οι βασικοί παράγοντες της αύξησης του εμπορικού πλεονάσματος. Ο βασικός λόγος είναι η ανταγωνιστικότητα λόγω της προηγούμενης ανατίμησης του ευρώ.

Ο τομέας των υπηρεσιών βρίσκεται σε καλύτερο δρόμο. Το εμπορικό πλεόνασμα υπηρεσιών παραμένει σε ανοδική τροχιά (τους τελευταίους 12 μήνες αντιπροσωπεύει περίπου το μισό του πλεονάσματος τρεχουσών συναλλαγών) υποδηλώνοντας ότι η ευρωζώνη σταδιακά εξειδικεύεται στην παροχή υπηρεσιών, κάτι το οποίο είναι πολύ φυσικό όταν έχεις να αντιμετωπίσεις ένα υπερτιμημένο νόμισμα. Η μεγαλύτερη εξειδίκευση στις υπηρεσίες (ένα τομέα λιγότερο ευαίσθητο στις μεταβολές των τιμών) αποτελεί αναμφισβήτα μία πολύ ευνοϊκή εξέλιξη μακροπρόθεσμα και αυτό ακριβώς συμβαίνει και στη Βρετανία και τις ΗΠΑ.

Ακόμα και εάν το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών σταθεροποιηθεί αυτό δε θα σημαίνει το τέλος των πιέσεων ανατίμησης του ευρώ. Πρώτον, το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών θα παραμείνει σε πλεόνασμα. Δεύτερον η καθαρή εισροή μακροπρόθεσμων κεφαλαίων συνεχίζεται. Το Μάιο, οι εκδότες ομολόγων της ευρωζώνης προσέλκυσαν 46,2 δισ. ευρώ νέων ξένων κεφαλαίων (οι επενδυτές της ευρωζώνης αγόρασαν μόνο ένα καθαρό 3,7 δισ. ευρώ).

Το παραπάνω συμβαδίζει με την τάση που παρατηρήθηκε στην αγορά ομολόγων της ευρωζώνης τον Μάιο, δηλαδή μεγάλες εκδόσεις και πτωτικές αποδόσεις. Οι εισροές κεφαλαίων συνεχίζουν να υποστηρίζουν ένα δυνατό ευρώ στην αγορά συναλλάγματος. Εάν αυτό επιμείνει τότε η οικονομική σταθερότητα της περιοχής θα μπορούσε να απειληθεί από την υπερτίμηση τυο ευρώ.

Η επέκταση των ισολογισμών της Fed και της BoJ, σε αντίθεση με τη συρρίκνωση του ισολογισμού της ΕΚΤ, θα μπορούσε να εξηγήσει γιατί υπάρχει περισσότερο κεφάλαιο διαθέσιμο να μεταφερθεί από το USD και το JPY, στο ευρώ. Αυτό θα πρέπει να αρχίσει να αλλάζει, αν και ίσως όχι πριν το τέλος της χρονιάς, με πιθανό αρνητικό αντίκτυπο στο EUR/USD. Αυτό με τη σειρά του θα πρέπει να αποτελέσει μέρος της λύσης για την έξοδο της ευρωζώνης από τα απομεινάρια της χρηματοπιστωτικής κρίσης.