Οι δημοσκοπήσεις μέχρι τώρα δείχνουν ένα σχετικό προβάδισμα κατά της ανεξαρτησίας.

*Το παρακάτω κείμενο δημοσιεύεται ως guest.

Την Πέμπτη 18 Σεπτεμβρίου 2014 θα αποφασίσουν στη Σκωτία με δημοψήφισμα για το κατά πόσο θα αποτελέσει ανεξάρτητο κράτος. Το ερώτημα στο οποίο θα κληθεί να απαντήσει ο λαός της Σκωτίας με την ψήφο του θα είναι απλό: «Πρέπει η Σκωτία να είναι ένα ανεξάρτητο κράτος;». Οι δημοσκοπήσεις μέχρι τώρα δείχνουν ένα σχετικό προβάδισμα κατά της ανεξαρτησίας αν και η διαφορά φαίνεται να μικραίνει (περίπου 3 ποσοστιαίες μονάδες) ενώ περίπου το 16% των ψηφοφόρων φαίνεται αναποφάσιστο.

Η κυβέρνηση της Σκωτίας έχει αναγγείλει ότι εάν η Σκωτία πει ναι στο δημοψήφισμα τότε η κυβέρνηση θα διαπραγματευτεί με σκοπό η Σκωτία να ολοκληρώσει την ανεξαρτησία της στις 24 Μαρτίου 2016 (ημερομηνία ιστορικής σημασίας για τη Σκωτία και τη Μεγάλη Βρετανία).  Φυσικά σε οποιαδήποτε συζήτηση θα υπάρχουν δύο μέρη με κοινά και αντικρουόμενα συμφέροντα σε τομείς υψίστης σημασίας όπως είναι η άμυνα, η οικονομία, το δημόσιο χρέος, η μοναρχία και οι κοινοί θεσμοί. Ως αποτέλεσμα, ένα «Ναι» θα αποτελέσει απλά το ξεκίνημα μίας περιόδου αβεβαιότητας για τη Σκωτία και την εναπομείνουσα Μεγάλη Βρετανία.

Εκτός των άλλων, ένα «Ναι» αποτέλεσμα, θα έχει προφανή πολιτικά αποτελέσματα . Στη Σκωτία αρχικά θα κυριαρχήσει το Εθνικό Κόμμα της Σκωτίας  (SNP) και επομένως η πολιτική της ανεξάρτητης Σκωτίας φαίνεται ότι θα είναι περισσότερο «αριστερίζουσα» από ότι σε μία ενωμένη Μεγάλη Βρετανία. Από την άλλη πλευρά, με την απουσία των βουλευτών της Σκωτίας από το κοινοβούλιο του ΗΒ, βασιζόμενοι στη τρέχουσα σύνθεση της Βουλής των Κοινών, οι Συντηρητικοί θα έχουν την πλειοψηφία και επομένως δε θα χρειάζεται να σχηματίσουν συνασπισμό για να κυβερνήσουν.

Τα τελευταία στοιχεία δείχνούν ότι η Σκωτία αποτελεί το 7,7% του συνολικού ΑΕΠ στο ΗΒ ενώ η Αγγλία από την άλλη το 85%. Η βιομηχανική δομή της Σκωτσέζικης και των υπολοίπων οικονομιών του ΗΒ είναι παρεμφερής αν και με αρκετές διαφορές.  Η οικονομία της Σκωτίας στηρίζεται λιγότερο στις υπηρεσίες (αν και ακόμα συμβάλει 74% στο συνολικό ΑΕΠ) από ότι η Αγγλία (80%), σε αντίθεση με το υπόλοιπο ΗΒ απολαμβάνει εμπορικό πλεόνασμα (για το 2013 ήταν 5,6 δισ. GBP και οφειλόταν κυρίως στις εξαγωγές ουίσκυ) με εξαγωγές που προσανατολίζονται περισσότερο προς την ΕΕ (περίπου το 42%) και έχει σχετικά χαμηλότερο ποσοστό ανεργίας (φαινόμενο των τελευταίων ετών).  Από την άλλη πλευρά, η δημοσιονομική θέση της Σκωτίας είναι λιγότερο ευμενής. Το 2012/13 το καθαρό (εξαιρουμένων των εσόδων από το πετρέλαιο στη Βόρεια Θάλασσα) έλλειμμα του δημοσίου τομέα της Σκωτίας εκτιμάται στο 14% του ΑΕΠ συγκρινόμενο με το 7,7% για το ΗΒ ως σύνολο.

Η ανεξαρτησία της Σκωτίας εγείρει μία σειρά από ζητήματα, αλλά το πιο σημαντικό ίσως από οικονομική άποψη είναι πιο νόμισμα θα χρησιμοποιεί η ανεξάρτητη Σκωτία. Η κυβέρνηση της Σκωτίας έχει εκφράσει την επιθυμία να διατηρήσει τη στερλίνα, δείγμα της νομισματικής της ένωσης με το υπόλοιπο ΗΒ. Άλλωστε περίπου τα δύο τρίτα των εξαγωγών αφορούν το ΗΒ, υπάρχει μεγάλος βαθμός κινητικότητας μεταξύ της Σκωτίας και του υπολοίπου ΗΒ δεδομένα που καθιστούν την περιοχή μία βέλτιστη νομισματική ένωση. Από την άλλη πλευρά όμως η κυβέρνηση του ΗΒ έχει προσπαθήσει να αποκλείσει αυτή την επιλογή, πιθανόν για να πείσει τους ψηφοφόρους να παραμείνουν στην ένωση, υποστηρίζοντας ότι το υπόλοιπο ΗΒ δεν ενδιαφέρεται για ένα κοινό νόμισμα μετά την ανεξαρτησία αφού κάτι τέτοιο θα δημιουργούσε πρόσθετο ρίσκο για τις οικονομίες.  

Σε περίπτωση που ψηφιστεί η ανεξαρτησία και υποθέτοντας ότι το ΗΒ δεν πειστεί για μία νομισματική ένωση, η Σκωτία θα έχει τότε μία σειρά από επιλογές. Προφανώς, θα μπορούσε να έχει ανεξάρτητο νόμισμα και κεντρική τράπεζα. Αυτό το νέο νόμισμα θα μπορούσε είτε να είναι ελεύθερο είτε να είναι συνδεδεμένο με κάποιο άλλο νόμισμα, το πιο πιθανό με τη στερλίνα. Μία τέτοια επιλογή όμως ενέχει κινδύνους για μία οικονομία χωρίς νομισματική εμπειρία όπως είναι η μεγάλη μεταβλητότητα του νομίσματος με συνέπεια το υψηλό κόστος δανεισμόυ για το κράτος καθώς και τη μεγάλη έκθεση των σκωτσέζικων τραπεζών προς το υπόλοιπο ΗΒ.

Άλλες επιλογές θα ήταν να υιοθετήσει η Σκωτία το ευρώ ή να χρησιμοποιήσει τη στερλίνα χωρίς όμως τη συμφωνία με το ΗΒ. Με το πρώτο, θα υπήρχαν σίγουρα αρχικές δυσκολίες καθώς δεν είναι καν προφανές εάν η ανεξάρτητη Σκωτία θα αποτελέσει μέρος της ΕΕ. Η δεύτερη επιλογή είναι και αυτή που υπαινίσσεται η σκωτσέζικη κυβέρνηση σε περίπτωση που δεν καταφέρει να πείσει το ΗΒ για μία νομισματική ένωση. Και αυτή η επιλογή όμως, αν και «εφικτή», ενέχει πολλαπλούς κινδύνους. Ξεκινώντας θα λέγαμε ότι η Σκωτία θα χάσει την πρόσβασή της στη Κεντρική Τράπεζα της Αγγλίας ως έσχατο καταφύγιο και επομένως θα πρέπει να κάνει τα δικά της «κουμάντα» κάτι το οποίο δεδομένου του μεγέθους του τραπεζικού της συστήματος σε σχέση με την οικονομία της  πιστεύουμε ότι ενδεχομένως είναι απαγορευτικό.

Πώς θα καταφέρουν οι δύο αντίθετες πλευρές να συμβιβάσουν τις απόψεις και τα συμφέροντά τους σε περίπτωση ανεξαρτησίας δεν είναι φανερό τη δεδομένη στιγμή. Η κυβέρνηση του ΗΒ φαίνεται να έχει αποκλείσει μία νομισματική ένωση αλλά παρόλα αυτά μετά από ένα Ναι θα υπάρξουν σίγουρα σκληρές διαπραγματεύσεις ανάμεσα στη Σκωτία και το ΗΒ για καίρια θέματα που απαιτούν αμοιβαία λύση. Μπορεί η κυβέρνηση της Σκωτίας να επιθυμεί μία πλήρη ανεξαρτησία στις 24 Μαρτίου 2016, η πορεία των διαπραγματεύσεων όμως θα καθυστερήσουν κάτι τέτοιο και δεν είναι σίγουρο κάτα πόσο το ΗΒ θα καταφέρει να εμμείνει στην απόφασή του για απόρριψη μιας ενιαίας στερλίνας.