Το φράγμα βρίσκεται στην καρδιά του κάμπου των Χανίων εντός των διοικητικών ορίων του δήμου Πλατανιά, στο γνωστό για την οινοποιητική και ελαιοπαραγωγική του παράδοση χωριό Βατόλλακος

 

Η κατασκευή του έργου ολοκληρώθηκε μετά από προσπάθειες 10 και πλέον ετών με κόστος που ξεπέρασε τα 40 εκατομμύρια ευρώ και ξεπέρασε κατά πολύ τον αρχικό προϋπολογισμό, λόγω κυρίως των πολλών προβλημάτων που προέκυψαν κατά την κατασκευή του. Σημειώνεται ότι ο αρχικός προϋπολογισμός ήταν για 20 εκατομμύρια αλλά τελικά λόγω παράπλευρων έργων (κατολισθήσεις κλπ) αλλά και συμπληρωματικών συμβάσεων έφτασε τελικά στο ύψος αυτό.  Με βάση τον αρχικό σχεδιασμό το 75% του έργου ήταν από το ΕΣΠΑ και το υπόλοιπο από εθνικούς  πόρους. Το έργο σχεδιάστηκε, μελετήθηκε και άρχισε να υλοποιείται από τον Οργανισμό Ανάπτυξης Δυτικής Κρήτης ( Ο.Α.ΔΥ.Κ) τις κατασκευαστικές Ακτωρ και Τομές, με χρηματοδότηση από το πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων, στην πορεία συμμετείχε και το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης που το χρηματοδότησε με δικά του προγράμματα, ενώ μέρος του κόστους κατασκευής κάλυψε και η Περιφερειακή Ενότητα Χανίων.

Το μεγαλύτερο σε ύψος φράγμα στην Ελλάδα

Το φράγμα, το μεγαλύτερο στο είδος του στην Ελλάδα, θα δημιουργήσει σταδιακά μια τεχνητή λίμνη 80 και πλέον στρεμμάτων, έχει δυνατότητα συγκέντρωσης 6 εκατομμυρίων κυβικών μέτρων του νερού και σύμφωνα με τον αντιπεριφερειάρχη Απόστολο Βουλγαράκη, «θα δώσει σημαντική ανάσα για τα Χανιά κυρίως σε περιόδους ανομβρίας καθώς μέσω αυτού θα αρδεύονται πολύ μεγάλες εκτάσεις καλλιεργειών». Ο κ. Βουλγαράκης το χαρακτήρισε, μαζί με το αεροδρόμιο Χανίων, ως το σημαντικότερο έργο υποδομής της Περιφερειακής Ενότητας Χανίων.

Σημειώνεται, ότι το φράγμα με βάση τις τεχνικές του προδιαγραφές έχει ύψος 67,20 μέτρα, μήκος πυθμένα 82 μέτρα και πλάτος πυθμένα 120 μέτρα. Με τις εργασίες έμφραξης του αγωγού που παίρνει τα νερά των πηγών της περιοχής το έργο ολοκληρώθηκε κατά 100%, σε πρώτη φάση θα λειτουργήσει στο 30% της δυναμικότητας του, ενώ την επόμενη χρονιά θα μπορεί να λειτουργήσει στο 100% της δυναμικότητας του. Παράλληλα θα γίνει και η σύνδεση του με όλα τα δίκτυα της περιοχής. Κύρια αιτία για τη σταδιακή αυτή ενεργοποίηση του φράγματος είναι η ανάγκη να διασφαλιστεί ότι δεν υπάρχουν διαρροές από τη λεκάνη και το φράγμα. Μάλιστα γιαυτό το σκοπό ειδικά συνεργεία, σε ένα εκτεταμένο και μοναδικό για το είδος της κατασκευής σύστημα τούνελ, ελέγχουν το πώς αντιδρά η κατασκευή στο αυξανόμενο υδάτινο δυναμικό που συσσωρεύεται με ειδική σήραγγα  από τα υδροφόρο ορίζοντα του παρακείμενου χωριού Μεσκλά στις υπώρειες των Λευκών Ορέων.

Ήδη η περιοχή που πριν λίγα χρόνια ήταν δασική κι ανήκε στην Κοινότητα Βαττόλακου έχει καλλιέργειες από 160.000 ελαιόδεντρα, τα οποία αναμένεται να αρδευτούν μαζί με τα υπόλοιπα αρκετά εκατομμύρια, που υπάρχουν στον κάμπο των Χανίων. Ωστόσο οι ειδικοί κρούουν το καμπανάκι του κινδύνου για την ανάγκη οι καλλιέργειες που βρίσκονται κοντά στο φράγμα να μετατραπούν σε βιολογικές ώστε να αποφευχθεί ο κίνδυνος μόλυνσης των υδάτων από «στραγγίσματα» λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων.

Με στόχο να διασφαλιστεί το πότισμα των ελιών και η παραγωγή λαδιού

 «Εγκαινιάσαμε σήμερα ένα από τα σημαντικότερα έργα της διαχείρισης του νερού στην Ελλάδα. Πρόκειται για ένα πρότυπο έργο που σηματοδοτεί τον τρόπο με τον οποίο πρέπει να πάμε στο μέλλον. Πιστεύω ότι η διαχείριση των επιφανειακών νερών είναι το μέλλον και όχι η αξιοποίηση των υπόγειων που τελειώνουν. Και στη νέα ΚΑΠ έχουμε αρκετά χρήματα ακριβώς γι' αυτό τον σκοπό, όχι μόνο δηλαδή για την κατασκευή και συλλογή μέσω φραγμάτων και λιμνοδεξαμενών. Έχουμε για πρώτη φορά τη δυνατότητα να εκσυγχρονίσουμε παλιά αρδευτικά δίκτυα αλλά και τη δυνατότητα να μελετήσουμε και να κατασκευάσουμε καινούρια. Το νερό , είναι ένας από τους πιο σημαντικούς πόρους για τη γεωργία, αλλά και για τον αστικό πληθυσμό και για άλλους τομείς, μέσω της ύδρευσης των αστικών κέντρων» δήλωσε ο κ. Τσαυτάρης, επισημαίνοντας την ανάγκη ορθολογικής διαχείρισης των υδάτων. Σημειώνεται ότι η Κρήτη έχει αρχίσει να σημαντικά προβλήματα λειψυδρίας, που απειλούν το μοναδικό της προϊόν το λάδι το λεγόμενο και « πράσινο χρυσό». Μάλιστα πέρυσι λόγω καιρικών συνθηκών υπήρξε ολική καταστροφή της παραγωγής στο νησί. Ενδεικτικά ο νομός Χανίων παρήγε μόνο 8.000 τόνους λαδιού από τους περίπου 35.000 που συνήθως παράγει.

« Το φράγμα Βαλσαμιώτη δίνει μια νέα πνοή στην αγροτική ανάπτυξη» υποστήριξε ο υφυπουργός Εργασίας Βασίλης Kεγκέρογλου, ενώ ο περιφερειάρχης Κρήτης Σταύρος Αρναουτάκης είπε ότι είναι μεγάλο αναπτυξιακό έργο για την Κρήτη.

Από την πλευρά του, ο γενικός γραμματέας Αποκεντρωμένης Διοίκησης, Γιώργος Δεικτάκης, αναφέρθηκε στη σημαντικότητα του έργου λέγοντας χαρακτηριστικά ότι «θα ωφελήσει χιλιάδες ανθρώπους και θα αρδεύσει χιλιάδες στρέμματα».

Στη χρησιμότητα του έργου και την ανταποδοτικότητα του στις τοπικές κοινωνίες αναφέρθηκαν, με δηλώσεις τους , οι βουλευτές Μανούσος Βολουδάκης, Κυριάκος Βιρβιδάκης και Χρήστος Μαρκογιαννάκης, ενώ ο δήμαρχος Πλατανιά Γιάννης Μαλανδράκης, στα διοικητικά όρια του οποίου είναι το φράγμα, τόνισε ότι το φράγμα θα ωφελήσει και τους αγρότες αλλά και όλη την περιοχή. Μάλιστα ο κ. Μαλανδράκης ζήτησε να υπάρχει για τους δημότες Παλατανιά, όπου και τοφράγμα, ειδική τιμολογιακή πολιτική, καθώς οι εκτάσεις όπου το φράγμα βρίσκεται παραχωρήθηκαν από το δήμο.

Τέλος, ο γενικός γραμματέας Ανάπτυξης Ανταγωνιστικότητας, Σεραφείμ Τσόκας, υποστήριξε ότι το φράγμα θα δώσει μεγάλη ανάσα στη Δυτική Κρήτη, ενώ ο διευθύνων σύμβουλος του Οργανισμού Ανάπτυξης Κρήτης, Λευτέρης Κοπάσης, το χαρακτήρισε «εμβληματικό έργο» για τον Οργανισμό.