Η Ιταλία παρέβη τις υποχρεώσεις της απέναντι στη Γερμανία επιτρέποντας τη διεξαγωγή δικαστικών διαδικασιών με αντικείμενο την καταβολή αποζημιώσεων από το Βερολίνο προς τα θύματα ναζιστικών εγκλημάτων, αναφέρεται στην απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης.

«Το Δικαστήριο θεωρεί ότι η άρνηση των ιταλικών δικαστηρίων να αναγνωρίσουν την ετεροδικία συνιστά παράβαση των υποχρεώσεών τους απέναντι στο γερμανικό κράτος» ανακοίνωσε ο δικαστής Χισάσι Οουάντα, κατά την ανάγνωση της απόφασης σε δημόσια συνεδρίαση στο Μέγαρο της Ειρήνης στη Χάγη.

Το βασικό νομικό διακύβευμα της δίκης αφορούσε το δικαίωμα στην ετεροδικία, δηλαδή το δικαίωμα της Γερμανίας να μην δικάζεται ως κράτος από δικαστήρια άλλων χωρών και επομένως να μην αναγνωρίζει τις αποφάσεις ξένων δικαστηρίων (στην προκειμένη περίπτωση της Ιταλίας), όταν αυτά κρίνουν ότι η Γερμανία θα πρέπει να πληρώσει για τις θηριωδίες των ναζιστικών στρατευμάτων κατοχής κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο.

Το Βερολίνο είχε προσφύγει στη Χάγη επιδιώκοντας την καταδίκη της Ιταλίας, με το επιχείρημα ότι τα ιταλικά δικαστήρια δεν σεβάστηκαν την ετεροδικία -δικαστική ασυλία- της Γερμανίας όταν έκριναν υπέρ της καταβολής αποζημιώσεων προς τους συγγενείς θυμάτων του ναζισμού στην Ευρώπη.

Η ιταλική πλευρά ισχυρίστηκε ότι δεν μπορεί να τεκμηριωθεί ετεροδικία για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας και ότι η ετεροδικία μπορεί να υφίσταται μόνο για την επίλυση διαφορών μεταξύ φιλικών κρατών.

Η Γερμανία προσέφυγε και κατά απόφασης του Πρωτοδικείου Λιβαδειάς, το οποίο είχε επιδικάσει αποζημιώσεις 28 εκατ. ευρώ στα θύματα του Διστόμου, που σφαγιάστηκαν από τους ναζί στις 10 Ιουνίου 1944. Την προσφυγή της Γερμνίας είχε απορρίψει ο Άρειος Πάγος το 2000.

Στη συνέχεια, η Γερμανία αρνήθηκε να καταβάλει τα ποσά της αποζημίωσης και έτσι η ελληνική πλευρά, δια του δικηγόρου Ιωάννη Σταμούλη, προχώρησε σε αναγκαστική εκτέλεση κατά των περιουσιακών στοιχείων του γερμανικού δημοσίου στην Ελλάδα.

Ακολούθως, το γερμανικό δημόσιο άσκησε ανακοπή, η οποία έγινε δεκτή από το ελληνικό δικαστήριο.

Το 2004 ο Ιωάννης Σταμούλης επικαλούμενος Κανονισμό του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου κινεί τις διαδικασίες, για να κηρυχθεί εκτελεστή σε άλλο κράτος - μέλος της ΕΕ η ελληνική αμετάκλητη απόφαση.

Επιλέγει την Ιταλία και τον Νοέμβριο του 2008 ιταλικό δικαστήριο κηρύσσει εκτελεστή την απόφαση του Πρωτοδικείου της Λιβαδειάς στη χώρα αυτή.

Ακολούθως, η Γερμανία προσέφυγε στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης με το ερώτημα αν η Ιταλία έπραξε νόμιμα αναγνωρίζοντας στους κατοίκους του Διστόμου να αποζημιωθούν από τα περιουσιακά στοιχεία της Γερμανίας στην Ιταλία. Η σημερινή απόφαση δικαιώνει τη Γερμανία ως προς το σκέλος της ετεροδικίας.