«Κύριε Υπουργέ,

Κυρίες και κύριοι,

Κατ’ αρχάς θα ήθελα να συγχαρώ τους δύο εμπειρογνώμονες, τον Χρήστο Ιωάννου από την πλευρά των κοινωνικών εταίρων, τον κ. Τερροβίτη από την πλευρά του Υπουργείου, αλλά και την Αθηνά Μαλαγαρδή από την πλευρά του ILO για την εργασία τους. Είναι προφανές ότι επιτελέστηκε σημαντικό έργο για ένα πολύ σοβαρό ζήτημα σε ελάχιστο χρονικό διάστημα.

Καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε ένα ζήτημα που είναι σύνθετο και προφανώς αλληλένδετο με μια σειρά άλλων δυσμενών καταστάσεων. Στην διαγνωστική έκθεση φαίνεται ότι τα Κράτη που έχουν αντιμετωπίσει ικανοποιητικά το φαινόμενο αυτό δεν αντιμετωπίζουν σοβαρά οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα. Αναφέρεται άλλωστε ξεκάθαρα ότι εκείνο που απαιτείται είναι να επιστρέψουμε σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης ώστε τα οφέλη από αυτήν την προοπτική να διαχυθούν στο σύνολο της οικονομίας και κοινωνίας. Άρα αυτό που πρωτίστως απαιτείται είναι η δημιουργία ενός περιβάλλοντος φιλικού προς την επιχειρηματικότητα.

Αρά για την επίτευξη των στόχων της ολιστικής στρατηγικής προσέγγισης καταπολέμησης της αδήλωτης εργασίας θεμελιώδης προϋπόθεση αποτελεί η επίτευξη ανάπτυξης.

Και στην παρούσα συγκυρία κάτι τέτοιο δεν διαφαίνεται ακόμα. Ήδη διανύουμε το τρίτο έτος οικονομικής στασιμότητας σε ένα δυσμενές και περιοριστικό οικονομικό περιβάλλον. Σύμφωνα μάλιστα με την τελευταία έρευνα του ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ οι μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις που άντεξαν τις συνέπειες της οικονομικής κρίσης και παρουσίασαν μια πιο ανθεκτική συμπεριφορά αρχίζουν πλέον να λυγίζουν υπό το βάρος της παρατεταμένης στασιμότητας.

Το ποσοστό ανεργίας παραμένει σε πολύ υψηλά επίπεδα διατηρώντας το κίνδυνο διάρρηξης της κοινωνικής συνοχής. Η μικρή μείωση που καταγράφεται μέχρι τώρα παρουσιάζει κάποια ποιοτικά χαρακτηριστικά που μόνο ενθαρρυντικά δεν είναι. Ένα από αυτά είναι η πρωτοφανής κινητικότητα στην αγορά εργασίας (1 εκ. προσλήψεις και ταυτόχρονα 1 εκ. απολύσεις περίπου ανά εξάμηνο) και η έξαρση των ελαστικών μορφών απασχόλησης. Το 40% των νέων θέσεων μισθωτής απασχόλησης που δημιουργούνται είναι πλήρης και το υπόλοιπο 60% ελαστικές μορφές (μερικής απασχόλησης και εκ περιτροπής). Αυτά τα δυο χαρακτηριστικά προσδιορίζουν την μορφή που έχει πάρει η αγορά εργασίας και την κατάσταση στην οποία βρίσκονται οι επιχειρήσεις. Αυτό για κάποιους θα μπορούσε να θεωρηθεί ως μια καλή προϋπόθεση για προσέλκυση επενδύσεων. Ωστόσο κάτι τέτοιο δεν διαφαίνεται. Η τελευταία έρευνα του ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ διαπιστώνει για ακόμα ένα εξάμηνο την εμβάθυνση της αποεπένδυσης. Οι επιχειρηματίες πλέον δεν επενδύουν ούτε και για την συντήρηση του εξοπλισμού τους. Παράλληλα καταγράφεται ότι για κάθε 3 θέσεις εργασίας που δημιουργούνται 10 θέσεις χάνονται. Εάν συνυπολογίσουμε και τα κόκκινα επιχειρηματικά δάνεια που αγγίζουν τα 20 δις, την άρνηση ή την αδυναμία των τραπεζών να χορηγήσουν νέες πιστώσεις και τις ληξιπρόθεσμες οφειλές προς την εφορία και τα ασφαλιστικά ταμεία που αυξάνονται πλέον κατά 1 δις € το μήνα διαπιστώνουμε μια εκρηκτική κατάσταση στην αγορά.

Μέσα σε αυτό το ασφυκτικό περιβάλλον που τα κύρια χαρακτηριστικά του είναι η υπερφορολόγηση και η έλλειψη ρευστότητας οι μικροί και πολύ μικροί επιχειρηματίες δεν προσπαθούν να μεγιστοποιήσουν τα κέρδη τους αλλά απλά να επιβιώσουν.

Σε αυτό το πλαίσιο η αντιμετώπιση σύνθετων οικονομικών και κοινωνικών φαινομένων όπως της αδήλωτης εργασίας με όρους που παραπέμπουν σε οικονομίες που δεν βρίσκονται σε κρίση ενέχει σημαντικό κίνδυνο αποτυχίας. Και το ζήτημα εδώ δεν είναι εάν ο οδικός χάρτης θα είναι ένα επιτυχημένο επιχειρησιακό πρόγραμμα, αλλά η προστιθέμενη αξία του με πραγματικούς κοινωνικούς και οικονομικούς όρους. Υπό αυτό το πρίσμα ο παρόν οδικός χάρτης αποτελεί ένα πολύ φιλόδοξο πρόγραμμα. Εάν ωστόσο επιτευχθούν μέσα από το πρόγραμμα κάποιοι θεμελιώδης στόχοι τότε αυτοί μπορεί να αποτελέσουν την βάση για την μείωση της αδήλωτης εργασίας. Κρίσιμο ρόλο σε αυτήν την προοπτική θα έχει ο τριμερής θεσμικός φορέας. Κρίσιμο ρόλο επίσης θα έχει η επίτευξη διαλειτουργικότητας μεταξύ των υπηρεσιών του Δημοσίου, η μείωση του κόστους συμμόρφωσης και τα φορολογικά κίνητρα (βλέπε δυσκολίες για τις μικρές επιχειρήσεις που δεν έχουν οργανωμένα λογιστήρια για πρόσβαση πχ στο σύστημα «ΕΡΓΑΝΗ» , στο ΟΠΣ του ΣΕΠΕ, το πρόστιμο των 10.500 ευρώ, το εργόσημο, την ελάχιστη σύνθεση προσωπικού)

Τα παραπάνω προϋποθέτουν πολιτικές διευκόλυνσης και όχι περιορισμού της λειτουργίας των μικρών και ΜμΕ.

Τέλος αναφορικά με το πιλοτικό πρόγραμμα, στο δικό μας συλλογισμό το πιλοτικό πρόγραμμα θα πρέπει να λειτουργήσει στην βάση κατανόησης της έκτασης, της φύσης και των παραγόντων εκδήλωσης της αδήλωτης απασχόλησης. Το γιατί δηλαδή. Και τούτο διότι η περίοδο που διανύει η ελληνική οικονομία και κοινωνία δεν χαρακτηρίζεται από ομαλότητα. Επιπλέον το φαινόμενο της αδήλωτης απασχόλησης δεν έχει ερευνηθεί εις βάθος, τα στοιχεία που έχουμε είναι ανεπαρκή ενώ νέα χαρακτηριστικά της αποκαλύπτονται. Μας δίνεται λοιπόν μια πρώτης τάξεως ευκαιρία αξιοποιώντας την πολύτιμη εμπειρία του ILO να διαγνώσουμε εις βάθος το ζήτημα της αδήλωτης εργασίας στην Ελλάδα κάνοντας μια έρευνα πεδίου. Με αυτές τις σκέψεις και προβληματισμούς επικυρώνουμε τον οδικό χάρτη και ως πεδίο ενίσχυσης του κοινωνικού διαλόγου.

Σας ευχαριστώ.»