Σε μια εποχή όπου κάθε κίνηση που κάνουμε στο διαδίκτυο - κάθε κλικ, κάθε αγορά, κάθε «like» - συλλέγεται σχολαστικά, συσκευάζεται και πωλείται με σκοπό το κέρδος, τα προσωπικά δεδομένα έχουν γίνει ένα πολύτιμο εμπόρευμα, και η παγκόσμια βιομηχανία μεσιτών δεδομένων είναι η απόδειξη αυτού.

Η άνοδος των εργαλείων τεχνητής νοημοσύνης εγκυμονεί τον κίνδυνο να αποσπαστούν ακόμη περισσότερες προσωπικές πληροφορίες από το διαδίκτυο και ο ήδη αδιαφανής κόσμος της μεσιτείας δεδομένων να γίνει ακόμη πιο επιθετικός, κάτι που εντείνει τις ανησυχίες για την προστασία της ιδιωτικής ζωής. 

Μια μελέτη από την Pew Research, το 2023, διαπίστωσε ότι το αμερικανικό κοινό δηλώνει όλο και πιο συχνά ότι δεν καταλαβαίνει τι κάνουν οι εταιρείες με τα δεδομένα του. Σύμφωνα με τη μελέτη, το 67% των Αμερικανών δηλώνει ότι «καταλαβαίνει ελάχιστα έως καθόλου το τι κάνουν οι εταιρείες με τα προσωπικά τους δεδομένα, από 59% στην προηγούμενη έρευνά της για το θέμα, το 2019. Η πλειονότητα των Αμερικανών (73%) πιστεύει ότι έχει «ελάχιστο έως καθόλου έλεγχο» σχετικά με το τι κάνουν οι εταιρείες με τα δεδομένα τους.

Πολλοί άνθρωποι δεν γνωρίζουν ότι κάτι τόσο απλό όσο ο αριθμός του τηλεφώνου τους μπορεί να χρησιμοποιηθεί από μεσίτες δεδομένων και κακοποιούς, για να αποκαλύψουν εξαιρετικά ευαίσθητες πληροφορίες όπως ο αριθμός κοινωνικής ασφάλισης, η διεύθυνση, το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, ακόμη και οικογενειακές λεπτομέρειες, δήλωσε ο Arjun Bhatnagar, συνιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος της Cloaked, μιας εφαρμογής που αποκρύπτει τις προσωπικές πληροφορίες των χρηστών, δημιουργώντας μια μοναδική «ταυτότητα» για κάθε διαδικτυακό λογαριασμό που έχουν.

Σύμφωνα με τον Roger Grimes, ειδικό της KnowBe4, εταιρείας παροχής εκπαίδευσης πάνω στην κυβερνοασφάλεια, ενώ πολλοί μεσίτες δεδομένων -ιδίως οι πιο γνωστοί παίκτες- πωλούν πληροφορίες με υπευθυνότητα, ορισμένες από τις μικρότερες, άγνωστες εταιρείες παρακάμπτουν τους κανονισμούς, ξεπερνούν τα όρια της ηθικής και εκμεταλλεύονται τα δεδομένα με τρόπους που μπορεί να οδηγήσουν σε κατάχρηση ή βλάβη. Αυτό οφείλεται εν μέρει στο «θολό» ρυθμιστικό τοπίο γύρω από την πώληση δεδομένων, το οποίο επιτρέπει στις πρακτικές αυτές να παραμένουν ανεξέλεγκτες.

Ορισμένοι από τους μεγαλύτερους παρόχους υπηρεσιών πώλησης δεδομένων περιλαμβάνουν τις Experian, Equifax, TransUnion, LexisNexis, Epsilon (πρώην Acxiom) και CoreLogic, σύμφωνα με κατάταξη της OneRep, μιας διαδικτυακής υπηρεσίας διαχείρισης προσωπικών δεδομένων. Οι υπηρεσίες αναζήτησης προσώπων Spokeo και Intelius συγκαταλέγονται, επίσης, μεταξύ των κορυφαίων μεσιτών δεδομένων, σύμφωνα με την OneRep. Οι εταιρείες αυτές δραστηριοποιούνται σε πολλούς κλάδους, χειριζόμενες τόσο δημόσια διαθέσιμες πληροφορίες όσο και πιο ευαίσθητα δεδομένα των καταναλωτών. Προσφέρουν διάφορες υπηρεσίες, που κυμαίνονται από αναλύσεις μάρκετινγκ έως βαθμολόγηση πιστοληπτικής ικανότητας και ελέγχους ιστορικού, και όλες τους διαθέτουν διαδικασίες για να ζητήσει κανείς τα δεδομένα του ή τη διαγραφή τους. Ωστόσο, ανάλογα με τη χώρα ή την πολιτεία διαμονής, ενδέχεται οι εταιρείες να μην είναι υποχρεωμένες να συμμορφωθούν στα αιτήματα.

Οι Experian, Equifax και TransUnion είναι ένα καλό μέρος για να καταλάβει κανείς το πόσο έχει αναπτυχθεί η βιομηχανία δεδομένων. Ενώ πολλοί καταναλωτές γνωρίζουν αυτές τις εταιρείες για τις πιστωτικές τους υπηρεσίες, αυτές αποτελούν πλέον μόνο ένα κομμάτι των εσόδων τους, με το ψηφιακό μάρκετινγκ δεδομένων να αποκτά ολοένα και μεγαλύτερη σημασία, σύμφωνα με τον Jeff Chester, ιδρυτή και εκτελεστικό διευθυντή του Center for Digital Democracy, ενός φορέα υπεράσπισης της ιδιωτικής ζωής των καταναλωτών με έδρα την Ουάσινγκτον. Η συλλογή δεδομένων εκτείνεται σε ολόκληρη την οικονομία, με εταιρείες από παντοπωλεία που προσφέρουν εκπτωτικά προγράμματα έως υπηρεσίες streaming να συγκεντρώνουν δεδομένα για τα οποία άλλοι θα πληρώσουν. «Σήμερα, όλοι είναι μεσίτες δεδομένων. Το να έχεις τη δυνατότητα να προσεγγίζεις κάποιον στο διαδίκτυο και να τον στοχεύεις έχει γίνει βασικό μέρος της επιχειρηματικής δραστηριότητας», δήλωσε ο Chester.

«Προσπαθώ να κλειδώσω τα πάντα όσο μπορώ, αλλά έχω επίσης επίγνωση του ότι, παρ’ όλο που είμαι ειδικός σε θέματα ασφάλειας, είμαι πιθανώς υπερεκτεθειμένος», δήλωσε ο Bruno Kurtic, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας ασφάλειας δεδομένων Bedrock Security. Ως βασικό βήμα για τον περιορισμό των οικονομικών κινδύνων, συνιστά σε όλα τα άτομα να παγώσουν τις πιστωτικές τους αναφορές ως προληπτικό μέτρο κατά της κλοπής ταυτότητας και για να αποτρέψουν κακόβουλους παράγοντες από το άνοιγμα νέων λογαριασμών ή δανείων στο όνομά τους.

Μέσα στο θησαυροφυλάκιο των μεσιτών δεδομένων

Οι ειδικοί σε θέματα κυβερνοασφάλειας εκτιμούν ότι οι μεσίτες δεδομένων συλλέγουν κατά μέσο όρο 1.000 σημεία δεδομένων για κάθε άτομο με διαδικτυακή παρουσία.

«Τους συμφέρει να συλλέγουν όσο το δυνατόν περισσότερες πληροφορίες για εσάς, διότι όσο μεγαλύτερη είναι η δεξαμενή πληροφοριών για εσάς και όσο πιο συγκεκριμένες μπορούν να γίνουν, τόσο υψηλότερο είναι το κόστος των δεδομένων αυτών», δήλωσε ο Chris Henderson, ανώτερος διευθυντής διαχείρισης απειλών στην Huntress, εταιρεία κυβερνοασφάλειας.

Ακολουθεί μια ανάλυση των τύπων πληροφοριών που συνήθως συλλέγουν οι μεσίτες δεδομένων, σύμφωνα με ειδικούς σε θέματα προστασίας της ιδιωτικής ζωής που μίλησαν στο CNBC:

• Βασικά αναγνωριστικά: Ονοματεπώνυμο, διεύθυνση, αριθμός τηλεφώνου και ηλεκτρονικό ταχυδρομείο.
• Οικονομικά δεδομένα: Πιστωτικές βαθμολογίες και ιστορικό πληρωμών.
• Ιστορικό αγορών: Τι αναζητάτε στο διαδίκτυο, τι αγοράζετε, από πού το αγοράζετε και πόσο συχνά αγοράζετε ορισμένα προϊόντα.
• Δεδομένα υγείας: Τα φάρμακά σας, οι ιατρικές καταστάσεις και οι αλληλεπιδράσεις σας με εφαρμογές ή ιστότοπους που σχετίζονται με την υγεία.
• Δεδομένα συμπεριφοράς: Πληροφορίες σχετικά με τις προτιμήσεις σας, τις αντιπάθειές σας και τους τύπους διαφημίσεων στις οποίες είναι πιθανό να κάνετε κλικ.
• Δεδομένα τοποθεσίας σε πραγματικό χρόνο: Δεδομένα GPS από εφαρμογές που παρακολουθούν τις μετακινήσεις σας, το πού ψωνίζετε και πόσο συχνά επισκέπτεστε ορισμένα μέρη.
• Συμπερασματικά χαρακτηριστικά: Με βάση την περιήγησή σας και την «κατανάλωση» μέσων ενημέρωσης - τους ιστότοπους που επισκέπτεστε, τα άρθρα που διαβάζετε, τα βίντεο που παρακολουθείτε, οι μεσίτες δεδομένων αντλούν πληροφορίες σχετικά με τον τρόπο ζωής σας, το εισόδημα, τις προτιμήσεις, τις θρησκευτικές ή πολιτικές πεποιθήσεις, τα χόμπι, ακόμη και την πιθανότητα φιλανθρωπικής προσφοράς.
• Σχέσεις με την οικογένεια, τους φίλους και τους συναδέλφους: Αναλύοντας το δίκτυο των φίλων, των ακολούθων και των συνδέσεών σας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και στις εφαρμογές ανταλλαγής μηνυμάτων, οι μεσίτες δεδομένων μπορούν να χαρτογραφήσουν τις σχέσεις σας και να παρακολουθήσουν ακόμη και το πόσο συχνά αλληλεπιδράτε με ορισμένα άτομα για να προσδιορίσουν το βάθος των δεσμών σας.

Πώς να αποκτήσετε τον έλεγχο των δεδομένων σας

Για να αρχίσετε να προστατεύετε την ιδιωτική σας ζωή, είναι σημαντικό να επανεξετάσετε το πόσες προσωπικές πληροφορίες μοιράζεστε καθημερινά, λέει ο Bhatnagar της Cloaked. Αν και δεν μπορούμε να κρυφτούμε πλήρως, οι καταναλωτές πρέπει να αναπτύξουν νέες συνήθειες και εργαλεία για να περιορίσουν αυτά που εκθέτουν, από την απενεργοποίηση των δικαιωμάτων να παρακολουθούν την τοποθεσία τους μέχρι το να πουν όχι στα cookies και να αποφύγουν την ανάρτηση προσωπικών στοιχείων στο διαδίκτυο. Επιπλέον, η χρήση εργαλείων όπως ασφαλή προγράμματα περιήγησης, VPN και αποκλειστές εντοπισμού μπορεί να βοηθήσει.

Ορισμένες από τις μεγαλύτερες εταιρείες τεχνολογίας, όπως η Apple, ενημερώνουν συνεχώς τις ρυθμίσεις τους και προσθέτουν επιλογές απορρήτου, όπως στο νέο iPhone και στην τελευταία ενημέρωση του iOS.

Εκπρόσωπος της Equifax δήλωσε ότι οι καταναλωτές μπορούν να αρνηθούν την κοινοποίηση των προσωπικών τους πληροφοριών. Η δυνατότητα «εξαίρεσης» είναι διαθέσιμη για τους περισσότερους από τους μεγαλύτερους μεσίτες δεδομένων.

Ωστόσο, οι ειδικοί σε θέματα προστασίας προσωπικών δεδομένων λένε ότι η ανάκτηση ή η διαγραφή των δεδομένων σας από τους μεσίτες μπορεί να είναι μια σκόπιμα πολύπλοκη διαδικασία που δεν είναι μόνο χρονοβόρα, αλλά και απογοητευτική. Κάθε μεσίτης έχει τις δικές του απαιτήσεις εξαίρεσης, και ακόμη και αφού έχετε αφαιρέσει τα δεδομένα σας, συχνά επανεμφανίζονται, προερχόμενα από άλλα μέρη.

«Η αφαίρεση των δεδομένων σας από τα συστήματά τους επηρεάζει τη λειτουργία τους, οπότε δεν έχουν κίνητρο να σας διευκολύνουν», δήλωσε ο Henderson. «Aν αφαιρέσετε τις πληροφορίες, δεν μπορούν να τις πουλήσουν. Έτσι, όσο περισσότεροι άνθρωποι ζητούν την αφαίρεση των πληροφοριών τους, τόσο λιγότερο ελκυστικός είναι ο μεσίτης για τους διαφημιστές».

Ακολουθήστε το reporter.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο reporter.gr