Ένα έργο που είναι στην επικαιρότητα εδώ και χρόνια, και για το οποίο οι γεωπολιτικοί και οικονομικοί προβληματισμοί ήταν έντονοι και ένεκα αυτών,  παρά τις εργώδεις συζητήσεις το τελευταίο διάστημα, παραμένει χωρίς ορίζοντα. Κάτι που δικαιώνει τις αποφάσεις του πρώην υπουργού Ενέργειας Γιώργου Σταθάκη, όταν επέμεινε, τα χρόνια διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, να προχωρήσει ανεξάρτητα τη Μεγάλη Διασύνδεση της Κρήτης. ώστε να μην «κολλήσει» κι ένα έργο στρατηγικής σημασίας για την Μεγαλόνησο, εξ αντανακλάσεως με το σε διαρκή αμφισβήτηση έργο της Κύπρου. Πλέον, σε ένα χρόνο η πλήρης διασύνδεση της Κρήτης και η άρση της ενεργειακής της απομόνωσης θα είναι πραγματικότητα, με πλήρες άνοιγμα δυνατοτήτων για το «πράσινο» δυναμικό της Μεγαλονήσου,  και έτσι υπάρχει μια άλλη βάση συζήτησης,  και για το έργο διασύνδεσης με την Κύπρο.

Οι εκκρεμότητες

Πάντως, μετά και την τελευταία συνεδρίαση του Υπουργικού Συμβουλίου της Κυπριακής Δημοκρατίας στο προσκήνιο έχουν βρεθεί σειρά «αστερίσκων» και πάλι. 

Συγκεκριμένα, στην Αθήνα βλέπουν να υπάρχει μια διαρκής αμφισβήτηση της χρησιμότητας του έργου, τόσο της ανάλυσης κόστους-οφέλους, όσο και συνεχείς, απαιτήσεις για αλλαγή της αναλογίας των δύο μερών που προβλέπει το CBCA, σημεία κεφαλαιώδους σημασίας για το μέλλον της ηλεκτρικής διασύνδεσης και της άρσης της απομόνωσης του κυπριακού ηλεκτρικού συστήματος.

Όπως αναφέρεται, επίσης, καταγράφονται υπαναχωρήσεις από συμφωνηθέντα, ενώ παρά το επείγον του ζητήματος, η  τη λήψη απόφασης για μετοχική συμμετοχή παραπέμπεται για την 1η ∆εκεµβρίου, δηλαδή, μετά την αξιολόγηση της μελέτης κόστους-οφέλους.

Μάλιστα,  η Αθήνα «βλέπει» ότι η κυπριακή κυβέρνηση αναβάλει για άλλη μια φορά την απόφαση σχετικά με τη μετοχική συμμετοχή της στο έργο με 100 εκατ. ευρώ, κάτι για το οποίο στο παρελθόν είχε δεσμευτεί. Συγκεκριμένα, με βάση πηγές στην Αθήνα, στο κείμενο του Κυπριακού υπουργικού συμβουλίου αναφέρεται, ότι η απόφαση για τη συμμετοχή θα ληφθεί μέχρι 31/12/2024 και όχι άμεσα.

Επίσης, η Λευκωσία, με βάση όσα αναφέρουν Ελλαδικές πηγές, δεν παραμένει με ρητή τη δέσμευση σχετικά με τα 125 εκατ. ευρώ, που σύμφωνα με δηλώσεις του υπουργού ενέργειας της Κυπριακής Δημοκρατίας, θα πρέπει αναλάβει να καλύψει η Κύπρος για την πενταετή περίοδο ως την ολοκλήρωση του έργου. Αντίθετα το κείμενο της απόφασης του υπουργικού αναφέρει χαρακτηριστικά «μέχρι 125 εκατ. ευρώ».

Επίσης, όπως αναφέρεται,, δεν έχουν ληφθεί οι απαραίτητες ρυθμιστικές αποφάσεις (για το wac κλπ) και δεν υπάρχει κάποια δέσμευση για το τι θα περιλαμβάνουν.

Όπως αναφέρεται, η απόφαση του υπουργικού συμβουλίου αναφέρει ότι στην περίπτωση που το τελικό κόστος του έργου ξεπεράσει το προϋπολογιζόμενο των 1,94 δις. ευρώ, τότε το επιπλέον κόστος θα επιμεριστεί ισόποσα (50%-50%) στις δύο χώρες.  Το CBCA προβλέπει αναλογία 37% για την Ελλάδα και 63% για την Κύπρο ως άμεσα ωφελούμενη χώρα από το έργο, ενώ η Ελλάδα έχει ήδη αποδεχθεί σε μια ένδειξη καλής θέλησης και προκειμένου να αμβλυνθούν οι ανησυχίες της Κύπρου για το γεωπολιτικό ρίσκο, να αναλάβει κατά 50% των δαπανών σε περίπτωση που το έργο σταματήσει για λόγους που δεν ελέγχονται από τον φορέα υλοποίησης.

Αναλυτικά, υπενθυμίζεται, ότι εάν το κόστος του έργου υπερβεί το 1,94 δις ευρώ, για το υπερβάλλον ποσό το κόστος θα επιμερισθεί ισομερώς στις δύο χώρες. με βάση τα μέχρι τώρα συμφωνηθέντα. Το ίδιο ποσοστό, 50%-50% θα ισχύσει κι εάν το έργο δεν πραγματοποιηθεί τελικά, όχι με ευθύνη του φορέα υλοποίησης, δηλαδή λόγω της αντίδρασης της Τουρκίας.  Επίσης, η ανάκτηση του κόστους του έργου θα ξεκινήσει από 1/1/2025. Στην περίπτωση της Ελλάδας θα το επιβαρυνθούν οι καταναλωτές, όπως αποφάσισε η ΡΑΑΕΥ. Στην περίπτωση της Κύπρου το ποσό υπολογίζεται στα 25 εκατ. ευρώ κατ’ έτος από το 2025 έως και το 2029, συνολικά 125 εκατ. ευρώ, και θα το καταβάλλει το Κυπριακό κράτος από τα δικαιώματα ρύπων.

Η Ελλαδική πλευρά

Να σημειωθεί ότι η Αθήνα θεωρεί ότι είναι “εκ των ων ουκ άνευ” συμμετοχή της κυπριακής κυβέρνησης στο μετοχικό κεφάλαιο του όλου έργου, του GSI, όπως ονομάζεται, καθώς θα υπογραμμίσει τη προσήλωση στο όλο σχέδιο της Κυπριακής Δημοκρατίας, κάτι ιδιαίτερα σημαντικό στο φόντο και των μεγάλων γεωπολιτικών προκλήσεων που “γεννά” το έργο. 

Αξίζει, δε, να σημειωθεί ότι  σε δύο μέρες τελειώνει η χρονική προθεσμία που έχει θέσει η Nexans για να ληφθεί οριστική απόφαση, την ώρα που η πλευρά του ΑΔΜΗΕ, που έχει αναλάβει το έργο, ανάλογα με τη βούληση των Κυπρίων αδελφών θα «σταθμίσει» και τη στάση του για τη συνέχεια του έργου και βέβαια τις σχετικές δαπάνες που απαιτούνται. 

«Οι ηλεκτρικές διασυνδέσεις είναι σαν το τανγκό, πρέπει να θέλουν και οι δύο να το χορέψουν», ανέφερε χαρακτηριστικά ανώτατος κυβερνητικός αξιωματούχος, επιβεβαιώνοντας το κλίμα απόλυτης αβεβαιότητας που επικρατεί. Άρα τα μάτια όλων είναι σήμερα στο Μέγαρο Μαξίμου.

Γιώργος Αλεξάκης

Ακολουθήστε το reporter.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο reporter.gr