Η Αίγυπτος, σταθερά την τελευταία δεκαετία, άλλωστε, αποτελεί στρατηγικό εταίρο της χώρας, τόσο σε γεωπολιτικό, όσο και σε ενεργειακό επίπεδο. Αποτελεί βασικό προμηθευτή Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου αλλά και πετρελαίου, κάτι που αναμένεται να επιβεβαιωθεί εκ νέου και σε αυτήν την επίσκεψη.

Στο φόντο και της προσπάθειας της Άγκυρας να προσεγγίσει το Κάιρο, με το οποίο η Αθήνα έχει προχωρήσει σε μερική διευθέτηση της ΑΟΖ (δυτικά του 28ου μεσημβρινού) είναι προφανές ότι κεντρικός στόχος της επίσκεψης Μητσοτάκη στην Αίγυπτο είναι η επαναβεβαίωση των στενών διμερών σχέσεων Αθήνας- Καϊρου και η προσπάθεια να αποτραπεί μια δυσάρεστη εξέλιξη σε σχέση με την χάραξη ΑΟΖ μεταξύ Αιγύπτου και Τουρκίας που θα “βάζει στο ράφι” τις ελληνικές επιδιώξεις.

Όπως άλλωστε τονίζεται από την Αθήνα, η Ελλάδα και Αίγυπτος “αποτελούν πυλώνες σταθερότητας στην Ανατολική Μεσόγειο και κομβικούς παίκτες στον ενεργειακό χάρτη της περιοχής”, αλλά και “αντιμετωπίζουν παράλληλα αρκετές κοινές περιφερειακές προκλήσεις.”

Πυρήνας της διμερούς σχέσης, που αναπτύσσεται παράλληλα με την πολυμερή περιφερειακή συνεργασία με Κύπρο και Ισραήλ, είναι η ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας- Αιγύπτου, μέσω υποθαλάσσιου καλωδίου που θα φτάνει στην Κρήτη και θα διέρχεται από το τμήμα εκείνο της συμφωνημένης ΑΟΖ αποφεύγοντας “επίμαχες” περιοχές.

Η επένδυση GREGY, όπως λέγεται, που προωθεί ο Όμιλος Κοπελούζου για την ηλεκτρική διασύνδεση ξεπερνά τα 3,5 δις. ευρώ. Η διαδρομή που ακολουθεί είναι 954 χλμ και ξεκινά από το El Sallum και φτάνει στη Ν. Μάκρη Αττικής. 

Να σημειωθεί ότι υπάρχει και η πρόταση για το έργο Greece – Africa Power Interconnector εκδοχή, δηλαδή, για την υποθαλάσσια ηλεκτρική διασύνδεσης Αιγύπτου - Ελλάδας της εταιρείας Eunice.

Σε σχέση με το έργο GREGY ο ΑΔΜΗΕ έχει υπογράψει Μνημόνιο Συνεργασίας για την κατασκευή ηλεκτρικής διασύνδεσης μεταξύ Ελλάδας και Αιγύπτου. Όπως αναφέρεται από τον Διαχειριστή ο ΑΔΜΗΕ συνεργάζεται στενά με τον Διαχειριστή της Αιγύπτου (EETC – Egyptian Electricity Transmission Company) και τον φορέα υλοποίησης ELICA SA, με τον οποίο υπέγραψε πρόσφατα Μνημόνιο Κατανόησης σχετικά με την έναρξη συζητήσεων για την αξιολόγηση της εισόδου του στο μετοχικό κεφάλαιο της εταιρείας που αναπτύσσει το έργο GREGY – Green Energy Interconnector. 

Το προφίλ του έργου GREGY

Το έργο GREGY - Green Energy Interconnector αφορά την ηλεκτρική διασύνδεση της Αιγύπτου απευθείας με την ηπειρωτική Ελλάδα μέσω υποθαλάσσιου καλωδίου ισχύος 3.000 MW και τη δυνατότητα αμφίδρομης μεταφοράς ενέργειας. Το έργο, προϋπολογισμού 3,5 δισ. ευρώ, θα μεταφέρει 100% πράσινη ενέργεια από την Αίγυπτο στην Ελλάδα και μέσω αυτής στην Ευρώπη, συμβάλλοντας έτσι αποφασιστικά στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Αιολικά, φωτοβολταϊκά και ηλιακά πάρκα, ισχύος περίπου 9,5 GW θα παράγουν πράσινη ενέργεια στην Αίγυπτο, μέρος του οποίου θα μεταφέρονται αρχικά 3 GW προς την ευρωπαϊκή ήπειρο. 

Σημαντικό έργο και για την ΕΕ

Να σημειωθεί ότι το έργο είναι υποψήφιο προς χρηματοδότηση από την ΕΕ εάν προκριθεί ως “αμοιβαίου ενδιαφέροντος” εντασσόμενο στον τελικό έκτο κατάλογος των έργων PMI/PCI της ΕΕ, που αναμένεται να ανακοινωθεί επίσημα μέχρι το Σεπτέμβριο. Η οριστική απόφαση με τα project που απαρτίζουν την 6η λίστα έργων αναμένεται πριν το τέλος της χρονιάς ενδεχομένως το Νοέμβριο. 

Αξίζει να σημειωθεί ότι ήδη η διασύνδεση Ελλάδας - Αιγύπτου Gregy του ομίλου Κοπελούζου. έχει λάβει θετική βαθμολογία, ενώ υπάρχουν υποστηρικτικές προς το έργο παρεμβάσεις τόσο από το ΥΠΕΝ όσο και από τον πρωθυπουργό Κ. Μητσοτάκη. 

Η λίστα PMI (έργων αμοιβαίου ενδιαφέροντος) αφορά σε έργα που διασυνδέουν την ευρωπαϊκή ήπειρο με τρίτες χώρες. Είναι η πρώτη φορά που αξιολογούνται από τη ΓΔ Ενέργειας της Κομισιόν τα νέα κριτήρια επιλογής Έργων Αμοιβαίου Ενδιαφέροντος με κράτη εκτός ΕΕ υπό τον αναθεωρημένο κανονισμό TEN – Ε Regulation. Σημειώνεται ότι ένταξη στη λίστα PMI έχει εξασφαλίσει και η διασύνδεση Euroasia Interconnector (Ισραή – Κύπρος – Ελλάδα).

Ψηφιακή διασύνδεση

Στο μεταξύ σύμβαση για την κατασκευή και πόντιση υποθαλάσσιου καλωδίου οπτικών ινών που θα συνδέει Κρήτη και Αίγυπτο έχει ήδη υπογράψει ο ΑΔΜΗΕ και η Telecom Egypt. Σύμφωνα με τον ΑΔΜΗΕ, χάρη στο έργο η Ελλάδα εξελίσσεται σε κόμβο δεδομένων ανάμεσα στην Ευρώπη, την Αφρική και την Ασία.

Το καλώδιο που θα φτάσει στην Κρήτη θα είναι ουσιαστικά μια διακλάδωση του μεγάλου τηλεπικοινωνιακού καλωδίου που θα διασυνδέσει τις περισσότερες χώρες στα παράλια της Αφρική.

Το υποθαλάσσιο καλωδιακό σύστημα της Αφρικής αναμένεται να ολοκληρωθεί το 2024 και θα έχει συνολικό μήκος άνω των 45.000 χλμ.

Η προβλεπόμενη διακλάδωση του καλωδίου θα προσαιγιαλωθεί στο Τυμπάκι, στη νότια πλευρά της Κρήτης, διασυνδέοντας το νησί ανατολικά με το Πορτ Σάιντ στην Αίγυπτο και δυτικά με τη Γένοβα στην Ιταλία και τη Μασσαλία στη Γαλλία.

Το νέο τηλεπικοινωνιακό καλώδιο θα εξυπηρετήσει αποτελεσματικά την αυξανόμενη κίνηση δεδομένων μεταξύ Ευρώπης, Αφρικής και Μέσης Ανατολής. Θα αποτελέσει επίσης τη συντομότερη διαδρομή με τη χαμηλότερη υστέρηση μεταφοράς δεδομένων μεταξύ Αιγύπτου και Ελλάδας που θα επεκτείνεται βόρεια προς τα Βαλκάνια, την Κεντρική και Δυτική Ευρώπη και νότια προς την Αραβική Χερσόνησο και άλλους σημαντικούς προορισμούς στην Ασία και την Αφρική.