Ουσιαστικά το νομοσχέδιο, με βάση πηγές του Υπ. Οικονομικών, επιχειρεί, υπό προϋποθέσεις, τη νομιμοποίηση χιλιάδων καταπατημένων δημοσίων εκτάσεων με εξαγορά και παράλληλη απόδοση τίτλων. Πρόκειται για ένα ζήτημα που παρά τις πολλές προσπάθειες κυβερνήσεων από τη δεκαετία του 1990 και μετά παραμένει σε εκκρεμότητα. Να σημειωθεί ότι το 40,04% της γνωστής δημόσιας ακίνητης περιουσίας αντιμετωπίζει ζητήματα καταπάτησης. Εδώ και χρόνια, δε, σε κτήματα που διεκδικεί το Δημόσιο έχουν ανεγερθεί κατοικίες, ακίνητα, που λειτουργούν και ηλεκτροδοτούνται κτλ, καθώς με δικαστικές αποφάσεις, τίτλους και δικαιοπραξίες που πάνε πίσω και στον 19ο αιώνα, κατά καιρούς, έχουν εγερθεί δικαιωματα κτήσης. Ωστόσο το Δημόσιο αν και διεκδικεί κυριότητες “μένει εκτός νυμφώνος” με έσοδα να διαφεύγουν εδώ και χρόνια. Βέβαια υπάρχουν και περιπτώσεις που σε πρώην δασικές εκτάσεις του Δημοσίου έγιναν οικισμοί προσφύγων τα χρόνια μετά την Μικρασιατική Καταστροφή αλλά χωρίς να αποχαρακτηριστούν, όπως σε περιοχές της Αττικής.

Πλέον σε αυτό το νομικό “χάος” το οικονομικό επιτελείο επιχειρεί να βάλει τάξη αλλά και να εισπράξει σχετικά ποσά ακολουθώντας παραδείγματα που ήδη υπάρχουν. Είναι ενδεικτικό ότι π.χ. η Μονή Αγίας Τριάδας Τζαγκαρόλων στο Ακρωτήρι Χανίων έχει προβεί, με καταβολή σχετικού αντιτίμου, σε ανάλογη κίνηση με “αναγνώριση” δικαιωμάτων ιδιοκτησίας σε καταπατημένα της ακίνητα στην περιοχή Σταυρός Ακρωτηρίου.

Η διαδικασία

Με βάση, δε, τον προγραμματισμό,  το νομοσχέδιο που θα ψηφιστεί στις αρχές του καλοκαιριού θα δίνει τη δυνατότητα σε όσους κατέχουν καταπατημένα δημόσια ακίνητα να προσκομίσουν σχετικά δικαιολογητικά προκειμένου να αποκτήσουν οριστικούς τίτλους κυριότητας. Για την επίτευξη αυτού του στόχου, θα συγκροτηθεί επιτροπή όπου οι ενδιαφερόμενοι θα καταθέτουν τα απαραίτητα δικαιολογητικά και θα εξετάζεται η νομιμότητα των ακινήτων. Σε περίπτωση που ορισμένοι έχουν προσφύγει στη Δικαιοσύνη, θα συνεκτιμηθεί η προσφυγή.

Τα ποσά 

Με την κίνηση αυτή το Υπ. Οικονομικών προσδοκά να “τακτοποιήσει” από 70.000 καταπατημένες εκτάσεις του Δημοσίου, σταδιακά βάζοντας στον “κουμπαρά” του εισπράξεις ύψους 1 δισ. ευρώ. 

Αυτό θα γίνει καθώς με τη νέα ρύθμιση οι κάτοχοι των δημοσίων εκτάσεων θα έχουν το δικαίωμα να εξαγοράσουν από το κράτος τις εδαφικές εκτάσεις που καταπάτησαν έναντι τιμήματος το οποίο θα υπολογίζεται με βάση τις αντικειμενικές αξίες των ακινήτων και με ποσοστό έκπτωσης το οποίο θα κλιμακώνεται ανάλογα με τη χρονική διάρκεια της κατοχής και το είδος του ακινήτου.  

Όπως αναφέρουν πληροφορίες, το ποσό για την αγορά θα καθορίζεται και με κοινωνικά κριτήρια, εφόσον δηλαδή η “καταπάτηση” αφορά ευπαθείς ομάδες όπως πολύτεκνοι και ανάπηροι και για περιπτώσεις που στο καταπατημένο κτήμα έχει ανεγερθεί πρώτη κατοικία. Το τίμημα, επίσης, ανάλογα με το ύψος του θα μπορεί να εξοφλείται σε δόσεις.

Για να εγείρει κάποιος αξιώσεις εξαγοράς καταπατημένου ακινήτου του δημοσίου θα πρέπει να αποδείξει ότι  έχει στην κατοχή του το δημόσιο ακίνητο πάνω από 50 χρόνια αν ληφθεί υπόψη ως  έτος βάσης το 1970 ή πάνω από 40 χρόνια αν η αφετηρία είναι το 1980. Ειδικά για την εξαγορά αγροτικών εκτάσεων θα πρέπει να αποδεικνύεται ότι ο κάτοχος είναι κατά κύριο επάγγελμα αγρότης. Για όσους έχουν καταπατήσει δημόσια ακίνητα μετά το 1970 ή το 1980 το σχέδιο νόμου δεν θα δίνει τη δυνατότητα εξαγοράς αλλά θα προβλέπει την απομάκρυνσή από τα παρανόμως καταπατημένα ακίνητα ενδεχομένως και με πρόστιμο.

Σύμφωνα με το υπουργείο Οικονομικών, η τακτοποίηση των κατεχόμενων Δημόσιων και Ανταλλάξιμων Κτημάτων στοχεύει στην εξάλειψη κοινωνικών αδικιών ιστορικά τεκμηριωμένων, συγκρούσεων και διεκδικήσεων που εκδηλώνονται κάθε φορά που η πολιτεία προσπαθεί να προστατεύσει με συγκεκριμένα μέτρα, αλλά με χρονική υστέρηση, την περιουσία της, στην εισροή σημαντικών εσόδων στον κρατικό προϋπολογισμό, στην αποτελεσματική προστασία της κοινόχρηστης περιουσίας του Δημοσίου και στην απελευθέρωση των αρμόδιων διοικητικών υπηρεσιών και των δικαστηρίων από σημαντικό αριθμό δικών, εξόδων και γραφειοκρατικών διαδικασιών.

Γιώργος Αλεξάκης