Ο αναφέρων ζητούσε να παρασχεθεί άμεση βοήθεια στους πρόσφυγες στην Ελλάδα και στα Βαλκάνια και να ανοίξουν εκ νέου τα σύνορα, λόγω των δυσμενών καιρικών συνθηκών.

Τόνιζε δε ότι, αρκετοί φορείς παροχής βοήθειας έχουν επισημάνει τις άσχημες συνθήκες που επικρατούν ιδίως στις χώρες αυτές, όπου κάποιοι άνθρωποι πέθαναν εκεί από το κρύο και υποστήριζε ότι, αυτό είναι το αποτέλεσμα μιας αποτυχημένης πολιτικής για τους πρόσφυγες που παραβιάζει όλα τα ανθρώπινα δικαιώματα και τον Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών.

Η αναφορά χαρακτηρίσθηκε παραδεκτή στις 29 Μαΐου 2020 και στην εκτενή απάντηση της η Κομισιόν, καθιστά σαφές ότι:

- Από τις αρχές του 2020, εν μέσω της πανδημίας COVID-19, έχουν καταγραφεί 46% λιγότερες αφίξεις παράτυπων μεταναστών στην Ελλάδα συγκριτικά με το 2019. Εντούτοις, οι αυξημένες μεταναστευτικές ροές στα ελληνικά σύνορα στις αρχές Μαρτίου του 2020, η πανδημία COVID-19 και η πυρκαγιά που κατέστρεψε το κέντρο υποδοχής και ταυτοποίησης στη Μόρια της Λέσβου έχουν επιβαρύνει ιδιαίτερα το ήδη επιβαρυμένο ελληνικό σύστημα διαχείρισης της μετανάστευσης.

-Η Κομισιόν στήριξε ιδιαιτέρως τις ελληνικές αρχές σε επιχειρησιακό και οικονομικό επίπεδο όσον αφορά τη διαχείριση του μεταναστευτικού ζητήματος, σύμφωνα με τις αξίες και το δίκαιο της ΕΕ.

Στις 23 Σεπτεμβρίου 2020, προχώρησε στη συγκρότηση μιας ειδικής ομάδας δράσης προκειμένου να βελτιωθεί με βιώσιμο τρόπο η κατάσταση που επικρατεί στη Λέσβο. Η εν λόγω ειδική ομάδα δράσης θα συνεργαστεί στενά με τις ελληνικές αρχές για την κατασκευή ενός νέου κέντρου υποδοχής στη Λέσβο, το οποίο θα πληροί τις ευρωπαϊκές προδιαγραφές, ενώ θα διασφαλίσει και την αποτελεσματική διαχείριση των μεταναστευτικών ροών.

-Από το 2015 η Ελλάδα έχει λάβει οικονομική στήριξη από την ΕΕ ύψους 2,77 EUR για τη διαχείριση του μεταναστευτικού ζητήματος. Επίσης έχει σταλεί προσωπικό από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή αλλά και από άλλους Ευρωπαϊκούς οργανισμούς στην Ελλάδα προκειμένου να συνδράμει στην ισχύουσα κατάσταση.

- Στα τέλη Σεπτεμβρίου 2020, περίπου 22.000 μετανάστες είχαν τοποθετηθεί σε διαμερίσματα σε όλη την Ελλάδα, σχεδόν 28.000 σε δομές μακροχρόνιας φιλοξενίας (καταυλισμούς) στην ηπειρωτική Ελλάδα και περίπου 4500 σε ξενοδοχεία. Όλα τα προαναφερόμενα καταλύματα χρηματοδοτούνται από την ΕΕ.

Η Ένωση καλύπτει επίσης μεγάλο μέρος των λειτουργικών εξόδων των κέντρων υποδοχής και ταυτοποίησης στα νησιά, όπου στα τέλη Σεπτεμβρίου 2020 φιλοξενούνταν περίπου 18.000 μετανάστες. Χρηματοδοτεί επίσης και τα μηνιαία επιδόματα που λαμβάνουν επί του παρόντος περίπου 85.000 αιτούντες άσυλο στην Ελλάδα.

Επιπλέον η Κομισιόν στηρίζει την προσπάθεια των ελληνικών αρχών να βελτιώσουν τις συνθήκες υποδοχής μεταναστών, αυξάνοντας τον αριθμό του νοσηλευτικού προσωπικού, προσαρμόζοντας τις δομές φιλοξενίας στις χειμερινές συνθήκες διαβίωσης, παρέχοντας φάρμακα και ιατρικό εξοπλισμό, επιταχύνοντας τις διαδικασίες ασύλου και διασφαλίζοντας τη μεταφορά μεταναστών από τα νησιά στην ηπειρωτική χώρα. Ακόμα, διευκολύνει και συντονίζει τη μετεγκατάσταση διαφόρων ομάδων μεταναστών από την Ελλάδα και κυρίως από τα ελληνικά νησιά στα κράτη μέλη που έχουν δεσμευτεί να δεχτούν μετανάστες.

Το διάστημα μεταξύ Φεβρουαρίου 2020 και Νοεμβρίου 2020, μεταφέρθηκαν 1451 άτομα από την Ελλάδα σε άλλα κράτη μέλη υπό την αιγίδα της Επιτροπής. Τα κράτη μέλη προσφέρουν και υλική βοήθεια στην Ελλάδα στο πλαίσιο του Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας της Ένωσης, στους τομείς της υγείας, της υγιεινής και της στέγασης.

-Η Κομισιόν θα συγχρηματοδοτήσει την κατασκευή πολυλειτουργικών κέντρων υποδοχής και ταυτοποίησης στην Κω, τη Λέρο και τη Σάμο, προσφέροντας περίπου 130 εκατομμύρια EUR, προκειμένου να υπάρχουν καταλύματα με αξιοπρεπείς συνθήκες διαβίωσης για τους μετανάστες που διαμένουν στα νησιά. Έχει προβλεφθεί και σχεδιαστεί η κατασκευή παρόμοιων δομών στη Λέσβο και τη Χίο. Μάλιστα, η Επιτροπή είναι έτοιμη να συνδράμει οικονομικά στην υλοποίηση των εν λόγω έργων. Ακόμα, θα χρηματοδοτήσει και την παροχή υπηρεσιών στα νέα αυτά κέντρα (μεταξύ άλλων για την κάλυψη έκτακτων αναγκών όπως είναι ο εφοδιασμός με τρόφιμα, η μεταφορά και η τοποθέτηση επιπλέον προσωπικού για τη στελέχωση των ιατρικών ομάδων). Θα καλύψει επίσης τις δαπάνες για την ανάπτυξη και την λειτουργία ομάδων συνοριοφυλάκων και αστυνομικών στα εξωτερικά σύνορα, θα ενισχύσει τις επιστροφές μέσω Frontex και θα συνδράμει στην τοποθέτηση εμπειρογνωμόνων της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Υποστήριξης για το Άσυλο στην Ελλάδα.

Ακόμα, η ΕΕ θα διαθέσει πακέτο στήριξης, ύψους άνω των 410 εκατομμυρίων EUR, με τη μορφή αναδιανεμημένης διμερούς χρηματοδοτικής συνδρομής για τη στήριξη των Δυτικών Βαλκανίων κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19. Από το ποσό αυτό, 38 εκατομμύρια EUR προορίζονται για χρηματοδότηση έκτακτης ανάγκης και 374 εκατομμύρια EUR για τη βραχυπρόθεσμη και μεσοπρόθεσμη στήριξη της οικονομικής και κοινωνικής ανάκαμψης της περιοχής.

Η Επιτροπή έχει συνδράμει ιδιαίτερα τη Βοσνία Ερζεγοβίνη όσον αφορά τη διαχείριση του μεταναστευτικού ζητήματος. Από το 2018, η χώρα έχει λάβει περισσότερα από 60,5 εκατομμύρια EUR ως οικονομική στήριξη. Η Επιτροπή έχει επίσης ζητήσει επανειλημμένα από τις αρχές να αξιοποιήσουν στο έπακρο τη χρηματοδότηση της Ένωσης προκειμένου να διασφαλιστεί ο συντονισμός και η αποτελεσματική διαχείριση των ζητημάτων μετανάστευσης και ασύλου σε όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης. Επιπλέον, μέσω του μηχανισμού προενταξιακής βοήθειας (ΜΠΒ), η ΕΕ χρηματοδοτεί, με προϋπολογισμό 6,47 εκατομμύρια EUR, ένα πρόγραμμα για τη διαχείριση της μετανάστευσης στα Δυτικά Βαλκάνια και την Τουρκία, το οποίο υλοποιείται από κοινού από τον Frontex, την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Υποστήριξης για το Άσυλο και τον Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης σε συνεργασία με την Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες. Στόχος του προγράμματος είναι να στηριχθεί η ανάπτυξη και η λειτουργία ενός ολοκληρωμένου συστήματος διαχείρισης της μετανάστευσης στα Δυτικά Βαλκάνια και την Τουρκία, που θα βασίζεται στον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Παρέχει μακροχρόνια στήριξη στον τομέα της διαχείρισης της μετανάστευσης και επιδιώκει την ευθυγράμμιση της νομοθεσίας, των πολιτικών και των πρακτικών των δικαιούχων χωρών με τα νομικά πρότυπα και τις πρακτικές της ΕΕ.

Στις 23 Σεπτεμβρίου 2020, η Επιτροπή ενέκρινε το νέο σύμφωνο για τη μετανάστευση και το άσυλο , το οποίο καλύπτει διάφορες συνιστώσες που απαιτούνται για μια ολοκληρωμένη ευρωπαϊκή στρατηγική όσον αφορά τη μετανάστευση. Το νέο σύμφωνο επιδιώκει να θεσπίσει βελτιωμένες και ταχύτερες διαδικασίες σε όλο το φάσμα του συστήματος ασύλου και μετανάστευσης, καθώς και αρχές για τον δίκαιο καταμερισμό των ευθυνών και την αλληλεγγύη. Πρόκειται για στοιχεία ζωτικής σημασίας για την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης μεταξύ των κρατών μελών αλλά και προς την ικανότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης να διαχειριστεί το μεταναστευτικό ζήτημα.

Νίκος Ρούσσης – Στρασβούργο